Сондай-ақ Қазақстан ономастикасыны ң тарихи-әлеумөттік мәселелері қарастырылады. Кітап қалың оқырман қауымға арналған

80
Ел қалай орыстандырылды?
етсе де, бұратаналарды орыстаңдырудың басты 
қуралы мектеп пен ағартуш ылық деген танымға толық 
сеніп барған. М иссионерлікжолға түскен ғалымдарға 
қойылған іргелі талаптың бірі - отарланған бұратана 
халықтардың тілін, тарихын, фольклорын, этногра- 
фиясын, діни танымын, тұрмыс ерекшелігін жан- 
жақты терең біліп, осы таным негізінде оларды 
оры станды руды ң саяси айла-тәсілдеріне жетіле 
түсуде жататын. Осы тұрғыда миссионер ғалымдар 
жазған еңбектер негізінен отарш ы лды қ саяси 
мақсатты жүзеге асыруға бағытталған, бұратана 
халықтарды идеологиялы қ жағы нан меңгерудің 
сенімді құралына айналғанымен, біз үшін өткен 
тарихты білуде ғылыми нақтылы ақпараттық дерек- 
тер көзі бола алады, егер оларды сын көзімен пай- 
далана білсек, нағыз тарихи шындықтың үстінен де 
түсіреді. Объективті тұрғыдан қарағанда, шындықты 
танып білуде біз үшін пайдалы қайнар көзге айна- 
лып та отыр.
Алекторов 25 жасында, яғни 1886 жылы, Ішкі 
Орданың оқу инспекторы болып тағайындалады. 
Жалпы патша үкіметінің отаршылдық тарихында 
қазақ халқына қолданған әр қилы саяси-әлеуметтік 
айла-тәсілдеріне өздеріне сенімді болған осы Ішкі 
Ордада тәжірибе жасап, нәтижесін жалпы қазақ 
даласына енгізетін ішкі қулығы да болатын-ды. 
Мысалы, Алекторовтың «Что нужно для обрусения 
инородцев?» («Астраханский листок», 1892, №207) 
деген аты шулы мақаласында Ішкі Орда қазақтарын 
орыстандыру мәселесін көтеріп, өзінің миссионерлік 
жолдағы басты танымын анық байқатады. Апекторов 
«бұратана халықтар үшін мектеп - орыстандырудың

жүктеу/скачать 5,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: