ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ –
бұл халқы-
мыздың ең ізгі қасиеттерінің бірі. «Қа-
зақтардың,
–
деп жазды, осы халық-
тың өмірін, тұрмыс-салтын алғаш
зерттеушілердің бірі А.И.Левшин,
(1799-1879)
–
басқа Азия халықтары-
на қарағанда... қайырымдылық, адам-
ды аяу, қарттарға құрмет көрсету, ба-
ланы аялап, жанындай жақсы көруі
–
айрықша қасиеті». Біздер
–
«жылуы
жоқ үйден без, қайырымы жоқ би-
ден без» деп, осынау қасиеттен жұр-
дай адамның жұртқа қадірі болмай-
тынын бірден кесіп айтатын халық-
пыз. Адам өміріндегі ең игі істің бі-
рі
–
қаріп-қасірге, кедей-кепшік, жар-
лы-жақыбайларға қамқорлық жасау.
«Құран кәрімде» де қайыр-садақа бе-
ру – әр адамның мұсылмандық па-
рызы делінген. Қайырымдылық
–
кең
мағыналы ұғым. Мәселен, отбасын-
дағы үлкеннің кішіге қамқорлығы, кі-
шінің үлкенге ізеті, баланың ата-ана-
ға, әке-шешенің бала-шағасына ме-
йір-шапағаты, ұл мен қыздың ер жет-
кен соң еліне қызмет етуі
–
қайы-
рымдылықтың түрлі көріністері мен
қайнар көздері. Халқымыз өз ұрпа-
ғына осы қастерлі қасиетті ес біліп,
етек жаба бастаған кезден үйретіп,
мұны тұрмыстық салтқа, адамгерші-
лік дәстүрге айналдырып отырған.
Халық «бір үйлі жансың, бір-біріңе
меймансың», «бір-біріңді сыйласаң
–
жан семіреді»
–
деп, қайырымды-
лық қасиетті ұрпағына мирас етіп,
ерекше қадір тұтып, қастерлеп кел-
генін біздер еш уақытта естен шығар-
мауымыз қажет.
ҚАРАПАЙЫМ ЭМОЦИЯЛАР
–
адамның көбінесе органикалық қа-
жеттерінің орындалуына байланыс-
ты туындайды. Мысалы, күрделі түр-
леріне: көңіл, аффект, құмарлық эмо-
циялары кіреді. Айтылған эмоция-
лардың барлығына ортақ басты бір
ерекшелік – оларда сан алуан мәнер-
лі қозғалыстардың болып отыратын-
дығы. Ч. Дарвин осы күнгі адамда
байқалатын мәнерлі қозғалыстардың
біразы біздің ерте кездегі ата-баба-
ларымыздың тіршілігінде елеулі орын
алған әрекеттің қалдығы екендігін
Достарыңызбен бөлісу: |