сөзі толық куә.
БІРІНШІ СӨЗ
Бұл ж асқа келгенш е жақсы өткіздік пе, жаман өтк іздік пе, әй теуір
бірталай өмірімізді өткіздік; алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық-
әуреш ілікті к өре-к өре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық,
жалықтық; қылып ж үрген ісім ізд ің б ә р ін ің баянсы зы н, байлаусы зы н
көрдік: бәрі қоршылық екенін білдік. Ал енді қалған өмірімізді қайтіп, не
қылып өткіземіз? Соны таба алмай, өзім де қайранмынГ
Абай бұл бірінші сөзінде жалғыздықпен жабырқау, түңілу, түсініксіздік,
әр н әр сеге көңілі толмау халіне ұшыраса да өзіне ерен ерік-ж ігер берсді.
Абай осындай өз мұңы мен халық мұңын, қоғам, заман шындығын “Сегіз
аяқ” атты әнге айналған өлеңінде:
Атадан алтау,
Анадан төртеу,
Жалғыздык көрер жерім жоқ.
Ағайын бек көп,
Айтамын ептеп,
Сөзімді ұғар елім жоқ.
Моласындай бақсының,
Жалғыз қалдым тап шыным — деп, өзі тірлік еткен бұзы қ ортаның
мінездерін көргенде жаны ашып, қаны қайнап, халық үшін ең қасиетті іс
еңбек екенін айтады.
Абай өз халқы оқу-білімге, өнерге қол жеткізу арқылы өркениетті ел
қатарына қосылатынын да өнеге етеді. “Екінші сөзінде” жеңіл әзіл тәрізді
бастап, казақтың енжарлығын басқа елдермен салыстыра отырып, өз халқ-
ына үлгі берерлік артық елдердің тіршілігін алға тартады.
ЕКІНШІ СӨЗ
“Мен бала күнімде естуші едім, біздің қазақ сартты көрсе, күлуші еді.
“Ененді үрайын, кең қолтық шүлдіреген тәжік, арқадан, үй төбесіне сала-
мын деп, қамыс артқан, бұтадан корыққан, көз көргенде “әк е-үк е” десіп,
шығып кетсе, қызын боқтасқан, “сарт-сұрт” деген осы”,— деп. Ноғайды
көрсе, оны да боқтап, күлуші еді. “Түйеден қорыққан ноғай, атқа мінсе,
Достарыңызбен бөлісу: |
