П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
I бөлім. Педагогиканыц жалпы негіздері
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Осы негізде педагогиканы ңогамдың омірге баулу маңсатындагы ерекше , әлеуметтік және тулгалың себепті байлапыстылың, педагоги
| I бөлім. Педагогиканыц жалпы негіздері
7 Педагогика әрекеттің ерекше түрін зерделейді. Бүл әрекет - педагог өз алдына белгілі бір мақсат қоятын болғандықтан, мақсатты бағытталған әрекет: белгілі нәрсеге үйрету және гүлғаның мынадай қасиеттерін тәрбиелеу (ізгілік, адамгершілік, өз бетінше жүмыс жасауға, шығармашылыққа қабілеті). Егер осы іске кең мағынада қарасақ, бүл - адамзат қоғамының мәңгі өмір сүретін қызметін орындау әрекеті: жаңа үрпақтарға жинақталған әлеуметтік тожіри- бені жеткізу, беру, кейде мүны «мәдениет трансляциясы» деп те атайды. Осы негізде педагогиканы ңогамдың омірге баулу маңсатындагы ерекше , әлеуметтік және тулгалың себепті байлапыстылың, педагоги- кал ық маңсаттылың және педагогикалың басшылмқпен сипаттшш- тын әрекетті зерттейтіп гылым ретінде аныңтауга болады. Жеке түлғаның әлеуметтік тәжірибені меңгеруіне және озін-озі дамытуына бағытталған әрекеттің осы түрі педагогика ғылымының оз пәні болып табылады. Ғылымныц понін анықтау оның тәрбиелік мэртебесіне бағынышты. Егер педагогикада теориялық деңгей бар екені мойындапса, онда оның пәнін былайша корсетуге болады: педагогика ғылымыныц объекгісі болып табы латы н әрекеттегі қары м -каты н астар жүйесі. Мысалы, педагогикалық ғылыми пәннің бірі - дидакгикада оқытудағы қатынастар жүйесінде оқушыны оқытудың объектісі және білім алудың субъектісі болып табылады. Енді осы әрекетті қалай атауға болатынын ойластыруға болады. Достүр бойынша оны тәрбие терминімен белгілеуге болар еді. Терминнің бір мағыналы болмауы қиындықтар тудыруда. Кем дегенде оның төрт мағынасы ажыратылып көрсетіледі (Қараңыз: Педагогика/ГІод ред. Ю.К.Бабанского. - М., 1983. С.7-8.). Тәрбиенің түсінілуі: кең әлеуметтік мағынада - тәрбиені адамға бүкіл қоршаған болмыстың әсері деп айтады; кең педагогикалық мағынада - бүкіл оқу-тәрбие үрдісін қамтитын мақсатты бағытталган әрекетгі тәрбие деп қарастырады; тар гіедагогикалық мағынада - торбие дегеніміз - арнайы тәрбие жүмысы; бүдан да тар мағынада - тәрбие белгілі бір міндетпен, мысалы, адамгершілік қасиеттердің (адамгершілік тәрбиесі), эстегикалық түсініктер мен талғамдардың (эстетикалық тәрбие) қалыптасуымен байла- нысты қарастырылады. Бүл ретге тәрбие термині тәрбиелік күш-жігерді белгілі бір аймақтың бөлігіне қолдану деп түсініледі. Мүндай түрлі анықтамалардың болуы түсініспеушілік әкелуі мүмкін. Барлық уақытта торбиенің қай мағынада айтылып түрғанын нақтылауға тура келеді. Мысалы, екінші (кең педагогикалық) мағынадағы торбиеге үшінші (тар) мәніндегі оқыту мсн тәрбие енеді. Басқа қиындық “торбие” созіне синонимдердің көптігіне келіп тіреледі, әрбір синоним ғылымның объектісі ретінде танылуға қүқы бар: оқу-тәрбие үрдісі, практикалық гіедагогикалық әрекет, педагогикалық шындық болмыс, әлеуметтендіру, білім беру. Бүл түсініктердің орқайсысы белгілі басқа түсініктермен тікелей байланысты педагогиканың объектісін белгілі мағынада көрсете алады. Педагогика ғылымы зерделейтін жоғарыда келтірілген әрекеттің ерекше түрін бейнелеуте өз мағынасы жағынан ең жақын түрған түсінік - “әлеумет- тендіру” . |