А кпаратты ендеу теориясы: еске TYcipy жене умы ту
■ тiлдi тусшудщ бiлiмдi сактау мен
еске тYсiрудегi акпараттык процес-
тердi калай бейнелейтiнiн тYсiндiру;
■ интерференцияга аныктама берiп,
ретробелсендi жэне превентив ин-
терференциянын
айырмашылыгын
керсету;
■ умыту туралы акпаратты ендеудщ
перспективасын талкылау;
■ визуалды жадты аныктап, онын
окытуды калай жаксартатынын ту-
сiндiру;
■ трансфердщ тYрлерiн аныктап, окы-
ту Yшiн трансфердщ манызын тусш-
дiру;
■ окыту
стратегияларын колдануда
студенттерге кажетп компоненттердi
талкылау;
■ акпаратты
ендеу
принциптершщ
кодтау, еске тYсiру уксастыгы, еске
туаруге негiзделген окыту, трансфер
Yшiн бiлiм беру сиякты окыту тэсш-
дерiмен байланысын тYсiндiру т ^ з -
д дагдыларды игеретш боласыздар.
¥ЗАЕМ ЕРЗШ Д1К ЖАД: ЕСКЕ TYCIPy
Еске тус1ру процестер1
Еске тYсiру - акпаратты ецдеудщ манызды аспектiсi жэне окытуды арттыра алады
(Karpicke & Grimaldi, 2012). Бул тарауда еске туДруге катысты процестер жайында
сез болады.
Еске mycipy стратегиялары.
Окушыдан: «АКШ вице-президентi Сенатта кандай
кызмет аткарады?» (5-тарауда айтылган) - деп сураса не болар едi? Сурак окушы-
нын ОЖ-ына жетш, сол жерде бiрнеше пайымдауга белшш кетедi. Бул - невроло-
гиялык процесс жэне оны элi де ешшм жете тYсiндiре алган жок. Алайда кол жет-
кiзген деректерге CYЙенсек, сурактын жауабын табу Yшiн келiп тYCкен акпарат
та-
ралу белсендглггг
аркылы жад торабындагы осыган катысы бар баска акпараттарды
юке косады. Жауап табылса, ол сейлемге айналып, вербалды тYрде сырткы шыгады
немесе козгалыс Yлгiлерi аркылы жазылады. 1ске косылган пайымдаулар суракка
жауап бере алмаса, жауап табылганга дешн белсендiлiк тарала бередi. Жауапты та-
буга берiлген уакыт белсендiлiктiн таралуына жеткiлiксiз болса, окушылар жауапты
ойша жаза салады (Anderson, 1990).
Кептеген танымдык ендеу автоматты турде юке асады. Бiз YЙiмiздiн мекенжа-
йын, телефон немiрiмiздi, элеуметпк сактандыру немiрiн, жакын достарымыздын
есiмдерiн жатка бiлемiз. Адамдар суракка жауап беруде орын алатын кезендер жайлы
бiлмейдi де. Алайда пайымдаулар суракка дурыс жауап берш жатыр ма дегендi анык-
тау Yшiн олар iске косылган бiрнеше пайымдауды електен еткiзуi кажет, демек, олар
бул процест саналы тYрде аткарып жатыр деген сез.
Б ш м пайымдаулар ретшде кодталатындыктан, еске тYсiру кажет акпарат жадта
тура сол калпында сакталмаса да, еске туару iске асады. Олай болса, муFалiм оку-
шылардан дауыс беру керсеткiшi 51 де 49 болтан жагдайда вице-президент дауыс
бере ала ма деп сураган кезде, окушылар дауыс тен болтан жагдайда гана вице-пре-
зиденттщ дауыс беруге кукыгы бар екенiн естерiне тYсiредi. Демек, вице-президент
дауыс бере алмайды. Тiркестердi камтитын мундай ендеу тYрiне тура осындай, жадта
Достарыңызбен бөлісу: