Ацпаратты ендеу теориясы: еске TYcipy жене умы ту

Ацпаратты ендеу теориясы: еске TYcipy жене умы ту
кешпкерлерден туратын такырыпты таныстырады. Сюжет кейшкерлердщ максатка 
жету жолындагы эрекеттерш суреттейдг Тушн кешпкерлердщ максаттарына калай 
жеткенш керсетедт Эцпмедеп бул кезендерд1 суреттеп, оларга мысал келтгру аркылы 
мугал1м окушылардын оларды ез бет1нше аныктауына кемектеседг
Процедуралъщ б'тжд
'1
еске туару.
Процедуралык бшмд1 еске туару декларативтгк 
бшмд1 еске туаруге уксас. Еске туару белгшер1 жадтагы ассоциацияларга туртш бо- 
лады, ал белсендшктщ таралуы кажетп бшмд1 юке косып, еске туаредг Мэселен, 
химиялык зертханада жумыс ютеуге тапсырма берген кезде, окушылар орын алуы 
тию эрекетп еске туарш , юке асырады.
Декларативтш жэне процедуралык б ш м байланыска тускен кезде, олардын 
екеуш де еске туару кажет. Белшектерд1 косу кез1нде окушылар турл1 тэсшдер (ягни 
белшектерд1 олардын ен теменп ортак белпшше айналдырып, сосын гана сандарды 
косу) мен декларативтгк бшмд1 (косылатын сандар) пайдаланады. Окып туану бары- 
сында кейб1р процестер процедуралар (мысалы, тусшд1ру, туануд1 бакылау) ретгнде 
юке асса, кейб1р1 тек декларативтгк бшмд1 камтиды (мысалы, сездщ магынасы, тыныс 
белгшер1нщ кызмет1). Декларативтгк бшмд1 есте сактау ушш адамдар эдетте мнемо- 
никалык тэсшдерге жупнед1 (10-тарау). Декларативтш акпараттын болуы - процеду- 
раларды жаксы юке асырудын алгышарты. Квадрат туб1рш шыгару ушш, окушылар 
кебейту тэсшдерш жаксы бшуге ти с.
Декларативтш жэне процедуралык бЫ мдер мазмуны мен келемше карай б1р- 
б1рше уксамайды. Адамдар коршаган орта, ездер1 жэне баскалары ж е т н д е п дек- 
ларативтш бЫ мге ие. Олар турл1 тапсырмаларды орындау тэсшдерш де жаксы 
бшедт 
Процедуралардыц ацпаратты тасымалдауына
келгенде, осы ею бЫ м нщ
айырмашылыгы кершедг «2 х 2 = 4» жэне Фред агай т а катты шыгатын те м е к
тартады (Uncle Fred smokes smelly cigars) сиякты хабарлы (декларативтш) сейлем- 
дер ештене езгертпегешмен, кеп орынды санды белу алгоритм оган дешн шеш1м1 
болмаган есептщ шеш1мш керсете алады. Тагы б1р айырмашылыгы ендеу жыл- 
дамдыгына байланысты. Декларативтгк б т м д 1 еске ту а р у баяу жэне саналы тур- 
де юке асады. Адамдар сурактын жауабын бшгешмен, жауап бермес бурын сэл 
ойланып алады. Мысалы, 
Who was the U.S. president in 1867?
(1867 жылы АКШ 
президента и м ед1?) (Andrew Johnson) сурагына жауап беру ушш канша уакыт кет- 
кенш байкап керщ з. Ал процедуралык бш мге келер болсак, ол жадта орныкканнан 
кейш жылдам еске тусед1 жэне автоматты турде юке асырылады. Оку кабшетг жогары 
окырмандар жазба мэтшд1 б1рден тусше алады. Олар орын алган эрекет туралы ойлап 
жатпайды. Акпаратты ендеу жылдамдыгы жаксы жэне нашар окырмандарды айырып 
керсете алады (de Jong, 1998). Б1з кебейту жолын уйренгеннен кешн, есеп т шыгару 
ушш кандай сатыларды камтуымыз кажет екенш ойлап жатпаймыз.
Декларативтгк жэне процедуралык бшмдердщ арасындагы айырмашылык бш м
беру мен окытуга эсер етедг Окушылар накты б1р салага катысты декларативтгк бшм1 
болмагандыктан немесе бшу1 кажетп пререквизит тэсшдерд1 тусшбегенд1ктен, белгш
б1р контентп оку кез1нде киындыкка кез1гу1 мумкш. Кемшшктерд1 дер кез1нде анык- 
тау - тузету шараларын жоспарлау кез1ндеп басты кадам. Мундай кемшшктер окыту­
га кедерп болып кана коймайды, олар сондай-ак ез1ндш тш м дш кп азайтады (4-тарау). 
Сандарды калай белуд1 туангешмен, кебейту кестесш жаксы бшмегендштен, удайы 
кате жауап беретш окушылардын б1раздан кейш мотивациясы темендеу1 мумкш.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: