656
Желшешектің (VARICELLA) –
қоздырғышы құрамында ДНК-сы бар диаметрі
150-200 нм вирус болып саналады. Бұл инфекция – «ұшқыш инфекция» болып саналады,
тұрақсыз, қоршаған ортада тез өледі.
Эпидемиология. Инфекция көзі
– желшешекпен сырқатанатын адам (инкубациялық
кезеңнің соңғы 1-2 күн онтогенезі және соңғы бөртпелер шыққаннан кейін 5 күнге дейін)
болып келеді.
Инфекцияның жұғу жолдары:
ауа-тамшы жолы. Қатынастық индекс өте жоғары,
әсіресе 5-10 жасар балаларда.
Иммунитет
. Тұрақты, өмір бойына.
Патогенез.
Кіру қақпасы жоғары тыныс жолдарының кілегей қабаты. Инкубациялық
кезеңнің соңын ала вирус қанға өтіп, тері мен кілегей қабаттардың эпителиальды клетка-
ларына отырады. Тері эпителийінде қабыну пайда болады.
Эпидермис клеткаларының
өліет-тенуі және тін аралық сұйықтықтың жиналу нәтижесінде дерма ішілік көпіршіктер
пайда болады. Нерв жүйесі зақымдалуы мүмкін (омыртқа аралық ганглилер, ми қыртысы,
қыртысасты аймақ, мишық қабығы). Сиректеу ішек-қарын жолы, өкпе, бауыр зақымда-
лады. Алғашқы инфекциядан кейін жасырын жағдайда вирус нервтік ганглияларда
сақталады.
Кейінде ол активтелініп, Herpes zoster түрінде көрініс беруі мүмкін.
Жіктелісі.
Типі бойынша –
типті
және
типті емес
(рудиментарлы, пустулезді,
геморрагиялық бөртпелермен),
жайылған
(генеализацияланған),
висцеральды
болып
бөлінеді. Ауырлық дәрежесі бойынша:
жеңіл, орташа ауыр, ауыр
түрлері анықталады.
Ағымы бойынша –
тегіс
және
асқынған
(бактериялық инфекцияның қосарлануы,
созылмалы инфекция көздерінің қозуы, тромбоцитопения, артрит, энцефалит, гломеруло-
нефрит, гепатит) деп бөледі.
Клиникалық көрінісі
.
Сырқаттың ағымында
инкубациялық
кезең
(11-21 күн, әдетте 14-
16 күн),
алғашқы
(продормальды)
кезең
(0-1күн),
аурудың даму
және
бөртпелену
(4-7
күн),
сауығу кезеңдерін
бөледі. Сырқаттың клиникалық көрінісі қызбамен, ауырлық
дәрежесін анықтайтын жалпы
интоксикациялық синдромымен, 10 күнге созылатын тері-
эпителиальды синдроммен сипатталады. Диагностикада бөртпелердің сипатын анықтау
маңызды болып келеді. Желшешектік элементтер бірден шықпайды, арасына 1-2 күн
салып,
толқын тәрізді, теріде бөртпелердің әртүрлі сатыларындағы элементтерді (дақ-
папула, көпіршік, қабық) көруге болады
(129 сурет).
Желшешекте бөртпе дене қызуының жоғарлауымен бірге немесе шамалы уақыт
өткен
соң шығады
(129, 130, 131, 132 суреттер)
. Көбіне алғашқы көпіршіктер дене
қызуы қалыпты кезде шыға бастайды. Бөртпеленудің айтарлықтай реті жоқ. Бөртпе бетте,
бастың шашты бөліктерінде, денеде және аяқ-қолда пайда болады.