Кеудеде сырғанау кейнгі аяқтардың қозғалысы.
Кеудеде құлаштап жүзу қозғалысы, қолдар алда, тыныс алу тоқтатылған (Б.қ) Сол сияқты, бірақ бір қол алда, басқасы денеге қысылған (Б.қ) сол сияқты , бірақ екі қолда денеге қысылған (Б.қ) Брасс қозғалысы, қолдар алда, тынс алу тоқтатылған Б.қ. сол сияқты, бірақ қолдар денеге қысылған. Б.қ
Дельфин қозғалысы, қолдар алда, тыныс алу тоқтатылған. Сол сияқты, бірақ қолдар денеге қысылған. Сол сияқты сол (оң) жағымен. «төменгі» қол алда, «жоғары» денеге қысылған. Барлық бұл жаттығулар бірдей басталады: қолдар алда, кейінгі ұзақ емес сырғанау, есуді бір немесе екі қолмен бір мезгілде орындап, бала бастапқы қалыпты қабылдайды, жаттығу орындалады және аяқтың қозғалысы басталады. Басқаша да болуы мүмкін: басында сырғанау, қолдар алда, сосын аяқтың қозғалысы (құлаштап жүзу жөнелсе, дельфиндей еркін) сосын есу бір немесе екі қолмен бастапқы қалыпты қабылдау үшін, берілген жаттығуда бекітілген. Арқада сырғанау кейінгі аяқтардың қозғалысы арқадағы түрлі жаттығулар үшін, бастапқы қалып дене түзуленген, қолдар бастың артында созлған, желке суда, қөзқарас жоғары бағытталған. Арқада жату, қолдар денеге қысылған. Аяқтарды алма-кезек кимылдату. Б.қ. Сырғанау, есу екі қолмен бір мезгілде, қолдар денеге қысылған. Аяқтардың алма-кезек қимылдары. Сол сияқты, бірақ есу сол, (оң) қолмен сол сияқты, бірақ қол бастың артында. Жоғары келтірілген жалғасымдағы барлық кеудеде және арқадағы жаттығуларды зерттеуге міндетті ме? Жоқ, міндетті емес. Балалардың біреуі аяқпеи симметриялық жұмысқа бейім болса, онда браспен қимылды меңгеруге жатығуларды орындасын. Одан басқа балаға, мысалы аяқпен құлаштап жүзу қимылын орындау жеңіл, екі қол алда болса, басқасына олар денеге қосулы болса және т.б. Қалай болу? Әр оқушы жүзу дайындығы деңгейінің, оған қол жетімді және басқалардан жақсы жасалатын жаттығуларды орындауы қажет. Жеңіл жаттығуды меңгергеннен кейін, басында жасай алмаған жаттығуларға көшу керек. Кейнгі оқыту процесін қалай кұруға болады? Өйткені, балалар сырғанауды, тыныс алу жаттығуларын, техникалық элементтерін меңгерді. Ал енді қолмен, аяқпен және тыныс алумен үйлестіру жаттығуларын меңгеруге кірісу керек. Сосын таңдалған жүзу тәсілін үйрену. Бірақ бұл арада айтып өту қажет. Көптеген дәстүрлі жаттығулар, осыған қолдану үшін (мысалы, кеудеде құлаштап жүзуде аяқпен қимылдауы тыныс алумен үйлестіру, қолдар алда немесе біреуі денеге қысулы; сол сияқты, тақтайға тірекпен; Кеудеде және арқада сол (оң) қолдармен қимылдаудың аяқ қимылдарымен және тыныс алумен үйлестіру, жас балаларға орындау қиынырақ соғады. Нәтижесінде бұл жаттығулар толық үйлесімліділікпен жүзуге себебін тигізбейді, керісінше осы үдерісті тоқтатады, өйткені бастапқы қалыпта кейінгі қимылдарды бұрмалайды.Түрлі жастағы контингенттерді жүзуге үйрету жұмысында әр кімге қол жетімді және «өзінің» толық үйлесімдк тәсілімен жүзуге көшеді. Барлық немесі сабақпен негізгі тапсырмалары болады. Қосымша басқа да тәсілдерді үйренуге болады. Әр оқушының жеке бейімділігін байқап, топты құлаштап жүзушілерге, спинисттерге, брасистерге бөледі. Негігі сабақтың бөлігінде барлық балалар бір нұсқаушының жетектеімен өзінің тәсілімен жүзеді. Сабақтан сабаққа жүзіп өткен ара- қашықтықты үлкейтеді және тақтаусыз жүзіп өтуге тырысады. Бірақ ешқашан үйрету үдерісін жылдамдатудың қажеті жоқ, барлығын жалғасын арқылы меңгертіп, дағдыларды нық қалыптастыру қажет. Ал әр сабақ балаларға ләззат әкеліп, олардың үйлесімді дамуына себебін тигізуге тиіс.
Төменде 4-6 жастағы балалар үшін сабақ конспектісінің үлгісі, таңдалған жүзу тәсілі түгелдей меңгерілу.
Сабақтың тапсырмасы: жүзудің таңдалған тәсілінің толық үйлесімділігі; қосымша жетілдірілеген элементтің техникалары.
Құрлықта.
Негізгі бағыт- қимылдың үйлесімді дамуы; функционалдық және күштік дайындық
Суда.
Көптеген судағы дем шығарулар (ойындық түрде) Түрлі қалыптарда таңдалған жүзу тәсілгі сырғанаудың жетілдірілуі (кідіріс уақытында- тыныс алу жаттығуларына).
«Өз» тәсілімен жүзу арақашықтықтың үлкейуі (кідіріс уақытында – тыныс алу жаттығуларына). «Өз» тәсілімен нұсқаушы тапсырмасын толық үйлесімді жүзу. Ойындар, қолжалғаулар, бағыттың артық жері – эмоционалдық әсер ету.
Суға көптеген дем шығарулар (ойындық түрде). Көптеген балаларда жалғасымды және тоқтаусыз жүзу тез істелмейді, әсіресе, құлаштап жүзушілерде. Бұл екі себеппен серттелген: вестибулярлық апараттың баспен ерекше қимылдауының демді ішке тартуда еместігі;дем шығаруды және демді ішке тартуды қолдардың қимылымен үйлестіруді білмегендігінен. Мектепке дейінгі балалар толық үймсімділікпен кеудеде құлаштап жүзуді үйренудің алғашқы кезеңдерінде, ереже бойынша тыныс алуды тақтатып және өте жоғары ырғақта жүзеді, терең демді шығаруын үлгермей, өзіне терең демді ішке тартуды қамтамасыз етеді. Сол балалар қимылды тыныс алумен үйлестіруге тырысып, су бетінде тыныс алады және бірнеше кезеңдерден кейін жүзуді тоқтатады. Екі жағдайда да спорттық жүзуге сәйкес тыныс алу қимылдың ырғагына байланысты. Бірақ жаңа бастаушыға сай, жоғары ырғақ қимылы оған өз уақытына энергиялық, күшті суға дем шығаруда болдырмайды. Не істеу қажет? Мында методикалық тәсіл көмектеседі «баяу жүзу». Тағы бір тәсіл бар: егер балаға демді ішке тарту қиын болса, онда ол басты бұру арқылы демді ішке тартады. Бұл жаттығуларда бас түзу қалпында қала береді, ал дене жайлы жаққа бойлай ості айнала бұрылатыны соншалық, ауыз су бетінде болғандай. Бірақ осы жаттығулар, құлаштап жүзу техникасын әдійі бұзуды қарастырады- уақытшаа әрекет, тыныс алуды жеңілдетеді. Тыныс алуды меңгергенен кейін, қимылдар дұрыс формасын иегекнніп және берілген жүзу тәсілінің техникалық құрылымына сәйкес болу керек.
Достарыңызбен бөлісу: |