Дән бидайдың тұқымы ғана емес, жемісі де, өйткені оның сыртқы қауызы

ғана анатомиялық жағынан алып карағанда, жеміс қабығы болады, ал дәннің қалған бөлімдерінің бәрі тұқым болып тұқым жарнағына жинайды.

Дара жарнақтылардың жемісі тек тұқымньщ сыртындағы қауызы күйінде ғана сақталған. Сондықтан да бидай дәні қауызының кұрылысы күрделі келеді.

Бөрткен бидайдың дәнін өткір пышақпен ұзынынан тіліп, қақ бөлсе, оның төменгі шет жағында азғантай ғана орын алып жатқан ұрық көрінеді Дәннің ішіндегі одан басқа бөлімі — эндосперм деп аталады. Эндоспермдегі қоректік заттармен азықтанып, ұрық енеді және өседі. Бидайдың эндоспермінде 12—23% ақуыз, калған басқасы көмірсу болады.

Дән ішіндегі ұрықты алып, сол күйінде лупамен қарап көрсе, оның өзі кішкене ғана алғашқы тамырдан, алғашқы сабақтан, алғашкы жапырақтан және қалқаншадан кұралғаны көрінеді. Қалқанша—ұрық пен эндоспермнің арасында орналасқан тұқымның бір бөлігі, бір қабат немесе көп қабаттан тұрады, ол түрі өзгерген тұқым жарнағы. Эндоспермдегі қоректік заттар калқаншаның ез ара өскен жаксушалары арқылы ұрыққа барып, оны қоректендіреді және оның өніп шығуына себеп болады.Тұқымның мұндай құрылысы қара бидайда, сұлыда, арпада, жүгеріде және басқа да астық тұқымдастарда болады.

Бұлардың бәрі де дара жарнақтылар деп аталады, өйткені бұлардын тұқым жарнағы жоғарыда аталған қалқанша түрінде біреуден ғана болады.