Р. Т. Наралиева


О, ө дауысты дыбыстарының



бет12/45
Дата20.11.2023
өлшемі3,1 Mb.
#191987
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   45
Байланысты:
Книга для слушателей-ор,2(1)(1)

О, ө дауысты дыбыстарының емлесі










1-жаттығу. Көп нүктенің орнына о не ө әріптерінің тиістісін қойып, мәтінді көшіріп жазыңыз.


Дәрумендер қоймасы

Шығыс Қазақстан ...блысындағы Зайсан ауданында шырғанақ ...сімдігі ...седі. Ғалымдардың айтуынша, 100 грамм шырғанақта 400 милиграмм дәрумен бар. Емдік қасиеті ж...ғары әрі дәрумені м...л саналатын лимонның 100 грамында 60-70 милиграмдай ғана дәрумен б...лады. Ал шырғанақты халық медицинасында жара, күйік, асқазан ауруларымен қатар бейдауа дерттің де алдын алу үшін кеңінен қ...лданады. Сол себепті де шырғанақ өсімдігін дәрумендер қоймасы деп атасақ қателеспейміз.




2-жаттығу. Көп нүктенің орнына қажетті әріптерді қойып, көшіріп жазыңыздар.


Тамырсыз өсімдік
Орталық және ...ңтүстік Америкада тияляндия деп аталатын ...сімдікті кез келген жерден кездестіре аламыз. Кейде ол электр желісіне де ілініп тұрады, бірақ қурамайды. әңгіме мынада: бұл ...сімдіктің тамыры 4. Көп нүктенің орнына о немесе ө әріптерінің тиістісін қойып, мәтіндерді көшіріңіздер б...лмайды. Ол ...зіне қажетті қ...ректік затты жапырақтарына ауаны сіңіру арқылы алады. С...ндықтан да ол кез келген жерде ...се береді. Тек қана
ауада ылғал жеткілікті б...лсын деңіз. («С.Қ.» газетінен).
1. Біздің елімізде де ғажап өсімдіктер бар ма?
2. Табиғаттың қандай таңғажайыптарын білесіздер?
3.О мен ө дыбыстарын қатыстыра отыра дыбысталуы ұқсас сөздер жұбын тізіңіздер. Үлгі: қол - көл, соз - сөз, т.б..


3-жаттығу. Мәтінді көшіріп жазыңыздар. О және ө әріптерінің жазылу емлесіне тоқталыңыздар.


Капустадағы қияр

Халық арасында жас баланың ата-анасы «сені капустадан тауып алдық» деп алдайтын әзіл бар. Шындығында, бұл с...здің негізі бар екен. Бұрынғы кезде шаруалар жеке меншік бақшасындағы капуста арасына қияр егетін б...лған. Қияр түйнектеген кезде ...ны сабағынан үзбей, жаңа ...сіп келе жатқан капуста жапырағының арасына салады. Жапырақ үлкейген сайын қиярды ішіне салып, жаба түседі. Капуста піскен кезде ...ның ішіндегі қияр бірге үзіледі. Қыс ...ртасында капустаны жарып, ...ның ішінен жақсы сақталған жас қиярды алуға б...лады. Міне, әзілдің негізгі шындығы ...сында жатыр. («Бал.өң.» газетінен).


1. Бұл әріптер буын талғайды ма?
2. О және ө дыбыстарына фонетикалық талдау жасаңыздар.
3. Сөздің басқы буындарында еріндік о, ө дыбыстары келсе, одан кейінгі буындарда келген қандай езулік дыбыстар өзгеріске ұшырап айтылады? Мысалдар келтіріңіздер.


2-жаттығу. Қазақ тілінде оңынан да, терісінен де оқысаңыз, өзгермейтін біраз сөздер тобы бар. Осындай сөздерді тауып жазыңыз. Мысалы, қазақ, қызық, қырық, ана, т.б.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   45




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет