Сондай-ақ Қазақстан ономастикасыны ң тарихи-әлеумөттік мәселелері қарастырылады. Кітап қалың оқырман қауымға арналған



Pdf көрінісі
бет197/214
Дата16.02.2023
өлшемі5,42 Mb.
#168959
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   214
Байланысты:
myrzakhmetov m kazak kalai orystandyryldy

Отаршылдық топонимдер
деген кітабында қатты мақталатын протерийлердің 
бірі осы Д. Вознесенский болатын-ды.
Отарланған қазақ даласында ұйымдастырылған 
әрбіржаңауезде Романов династиясынан шыққан пат- 
шалар мен ұлы князьдардың аты арнайы қойылатын 
салт болған. Егер елді мекендерге қойылатын жаңа 
атау жетіспегенде Новониколаевка, Новоалексеев- 
ка, тәрізді үстемелеп ат қоятын әдеттер болған. Осы 
себепті жазушы Ақселеу Сейдімбековтың: «Қазіргі 
бір ғана Орталық Қазақстан өңірінде 15 рет Алек- 
сеевка, 13 рет Михайловка, 5 рет Петровка деген 
елді мекен атаулары кезігеді», - дегеніне неге бұлай 
болған деп таңданудың қажеті жоқ.
Ж оғарыда айтылған ой-пікірлерден туындай- 
тын ой түйініне келсек, жоғарыдағыдай атаулар- 
ды қайта қарап, осы заман талабына орай шешетін 
уақы тж етті деп ойлаймыз. Патшалар, князьдар, қан- 
дыбалақ генералдар мен генерал-губернаторлар
священниктер мен поптардың атына қойылған кейбір 
елді мекен атаулары бүгінгі жаңа дүниетанымдағы 
халқымыздың рухани ар-ожданына мүлде сәйкес 
келмейді. Бұл елді мекендерге байырғы тарихи 
түрде қалыптасқан халықтық ұғымдағы атаулары 
қайтарылып, одан да дұрысы Кеңес өкіметін орна- 
ту жолында қан төгіп алысқан халықтың даңқты 
ұл-қыздарының, бесжылдықтар озаттарының, айту- 
лы мәдениет, өнер қайраткерлерінің аты мәңгілік 
ескерткіш ретінде қойылса, тарихи әрі халықтың 
мүдде тұрғысынан қарағанда да, дұрыс шешім болар 
еді деген пікір бар.
1983 жыл


Мекемтас Мырзахметулы «Қазақ қалай орыстандырылды?:
365
Отаршылдық
топонимдер
Арғы-бергі заман тарихына ой көзімен назар 
салсақ, бір елдің қару күшімен үстем болуы екінші 
елдің бодан болуына алып келетіні тайға таңба 
басқандай шындық. Ертедегі ғұндар мен қытай 
империясы, 
арабтарды ң 
экспансиясы
неме- 
се Шыңғысханның қанды жорықтары осы тарихи 
шындықтың бұлтартпас айғақтары десе болғандай.
Көне заман империяларының бәрі де көршісі- 
не көз алартып, басып алу, жаулау саясаты- 
нан келіп отарлаудың ортақ айла-тәсілдерін де 
жетілдіріп отырған. Ал мұны басқа дүниеге кел- 
ген жаңа империялар да пайдаланып отыру- 
ды дәстүрге айналдырғаны байқалады. Мыса- 
лы, ерте замандағы қытай империясы қолданған 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   214




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет