Syllabus пәннің атауы Психологияны оқыту әдістемесі 6B01101 «Педагогика және психология»

Тақырыбы: Қолданбалы психологияны оқытудың әдістемелік ерекшеліктері Сағат саны: 1 Мақсаты

жүктеу/скачать 0,78 Mb. бет 16/43 Дата 20.09.2022 өлшемі 0,78 Mb. #150052

Бұл бет үшін навигация:

• Дәріс мазмұны
• Жоғарғы оқу орынында психологияны беру мақсаты

Тақырыбы: Қолданбалы психологияны оқытудың әдістемелік ерекшеліктері Сағат саны: 1 Мақсаты: Қолданбалы психологияны оқытудың әдістемелік ерекшеліктерін қарастыру Дәріс мазмұны 1.Жас ерекшелік және педагогикалық курстарды оқыту әдістемесіндегі оқыту мен тәрбиенің психологиялық аспектілері. 2.Әлеуметтік психологияны оқыту әдістемесі. 3.Мединициналық психология пәні. 4.Құқық пихологиясы. Жоғарғы оқу орынында психологияны беру мақсаты. Студентермен кез-келген ғылымды оқу бір мақсатқа бағынады- өмірлік құбылыстарға, практикалық тапсырмаларға ғылыми бағытта кірісуге үйрену. Психологияда қолдануда бұл студенттің адам психологиясын ғылыми бағытта зерттеу мақсатында, олардың әрекетте көрінуін түсіну және ерекшеліктерін түсіну, осының барысында күнделікті қатынаста дұрыс әрекеттесуді білдіреді. Бұл мақсат жалпы және кез-келген тәртіпті білуге жатсада, ол студентке қатысты әрекет.Ал егер мұғалімге келсек ол өзінің студенттіктен ерекше мақсатына ие.Студентердің мақсаты- ғылымды меңгеру, ал мұғалімде- соны түсіндіру.Аяғында бұл мақсаттар бірігеді.Бірақ олар қойылым кезінде олар әртүрлі көрінеді: студент мұғалімнен «білім алуға» мақсатталған, ал екіншісі оған осы қажетті білімді «беруге» және оны қолдануға үйретеді. Психологияны оқи отырып, әр студент болашақ мамандығына байланысты емес анализде, және адам әрекетін бағалауда және мінез ерекшклігін және қабілеььерді шығаруда, сонымен қатар темпераменті және басқа тұлғалық қасиеттерді ортада, ұжымда басқа адамдармен жеке қарым-қатынаста және т.б шығардан бағалауда психолгиялық тұрғыда оцлап үйренуі керек. Осы мақсатта, студентпен психологияны оқу мақсаты және оқыту мақсаты студентті оқыту нәтижесі аяғында ұқсайды. Сол және басқа тақырыптарды және бөлімдерді беруге өз алдына мақсат қоя отырып ғылымның әртүрлі салалар ерекшеліктерін ескерген жөн. Тероялық( жалпы) психолгияны түсіндірмелі деп атау қабылданған, ал қолданбалы психологияны- психологиялық құбылыстарға, фактілерге соның ішінде шынайы әрекеттердің барлық жағына жатқызылған практикалық теория.Бірақ қолданбалы психология да түсіндіреді, тек психологиялық өмірдің шынайы нақты фактілерін, әлеуметтік психология- қоршаған орта өмір құбылыстарын, топтық тәртіп фактілерін, инженерлік психология- адамның техникамен өзара әрекет ерекшеліктерін, педагогикалық психология- оқу және тәрбиелеудің байланысу эфективтілігін, медацикалық психология- денсаулықтың нашарлануының немесе жақсаруының психологиялық себептерін әскери психология- қауіпті жағдайлардағы және т.с.с адам тәртіптер ерекшеліктерін. Қолданбалды психолгия мақсатыда түсіндірмелі бірақ өз қызығушылықтарын сферасы фактілері бойынша түсіндірмелі. Ал психологиялық білімді практикалық қолдануға келсек, теориялық психология үшінде, солай қолданбалы психологияда да ол фактілерді түсіндіруге келеді, бір жағдай- психологияның жалпы теория көзқарасы бойынша, ал екінші жағдайда- қолданбалы психологияның нақты теориялары позицисында, тар білім ауданындағы көзқрпста. Жалпы немесе қолданбалы психология теориясын практикада қолдану, теориялық зерттеу тапсырмаларында басқа, аралас және аралс емес, ғылымда екеуінің біреуі ерекшелік көрінеді, әртүрлі көз-өараста.Біреуін- психологиялық құбылыстапды түсіндіру үшін қолданылатын деп атауға болады. Басқасын- психологиялық фактілерді өалыптастыру үшін қолдануға, оларды өзгерту үшін, коррекциялау, бұлар практикалық психология құпиясына жатады, ғылыми атауы психотехника. Қолданбалы психология фактілерді позитивті өзгерту немесе қажетті жаңа бейнелерді қалыптастыру үшін қолданылса, онда оның мұндай қолданылуы болып табылады. Осындай мақсатта қолданбалы психология екі практикалық қолданыс табады: нақты психологиялық құбылыстарды түсіндіру үшін(қолданбалы психологиялық теориялық бөлімі) және психаның сол және басқа жақтарын қайта қалыптастыру үшін ( қолданбалы психологияның практикалық бөлігі, немесе психотехника). Егер жоғары оқу орнының психология мұғалімі студенттердің шығармашылық дамуын қаласа және оларды қалай дамытудың жаттығуларын қолдана білсе бұл тек оның теориялық психологияны емес- оның постулаттарын түсініп білеміз, сонымен қатар практикалық психлогияны, психотехниканы, меңгерген, ол өз қабілетін ойлау нышандарының дамуына жұмсайды, сонымен қатар теориялық практика материалдары барысына сүйене отырып. Осы мақсатта психологияны оқудың(студенттерде) психологиялық ойлау білуді қалыптастыру, өзініп психологиялық білімін фактілерді ғылыми түсіндіруге қолдану. Сонымен қатар адам психикасын қайта қалыптастыру. Берілген жалпы мақсат, біз жоғарыда көрсеткендей нақты мақсаттар қатарына бөлінуі керек.Психологияны оқытудың нақты мақсаттарын бөлуінің бір принціпі.Осы көзқараста барлық студенттерді екі үлкен топқа бөлуге болады: Бірінші көбі- бұл психологиялық емес мамандық студенттері және екіншісі шағын тобы- бұл психологиялық студентері.Екі топ үшінде психолгияны оқу нақты мақсаттары әртүрлі. Егер жалпы мақсат біреу болса, психологиялық ойлау білуді қалыптаспайды.Енді психология мамандығында оқитын студенттерге психологияны оқутудың нақты мақсаттарына тоқталайық.Жалпы мақсат- психологиялық ойлауды үйрену, әрине оларға жоғары деңгейде кірістіріледі, психологеместерге қарағанда. Психологиялық ойлаусыз психолог маман ретінде қалыптаспайды. Бірақ психологияны оқутудың жалпы мақсатымен бірге әр түрлі бағыттағы студенттымен бірге әр түрлі бағыттағы студентерге арналған өз нақты мақсаттары да бар.( теориялық,практикалық, қолданбалы) . Осы мақсатта психология мұғалімі өз жұмысын былай құруы мүмкін,, жалпы мақсаты- психологиялық ойлау қалыптасуы дәріс сабақтарында және семинар тапсырмаларда жүзеге асуы, практикалық білім- лабораториялық және практикалық сабақтарда, сонымен қатар мектептерде, балабақшаларда, медициналық клиникаларда жүзеге асуы. Сонымен білім беру әдісінің нақтылығы ең бірінші білім берудің мақсаттының нақтылығы және әдістемелерді қолдануы. Психологияның салалары: 1.Жалпы психология-ересек адамның психологиялыққызметінің жалпы заңдылықтарын зерттейді. Жалпы психология мазмұнына ғылымның принциптері, әдістері, ұғымдар жүйесіде кіреді. 2. Жас ерекшелік психологиясы-бұл адамның психологиялық даму заңдылықтарын әртүрлі психологиялық процестердің қалыптасуын зерттейді. Бұның өзі бірнеше бөлімдерге бөлінеді:балалық шақ психологиясы, жеткіншек психологиясы, жастық шақ психологиясы, ересек адам психологиясы және қарттық шақ психологиясы. Бұнда әр жасқа қатысты жастардың 1-ден 2-шіге өтудің заңдылықтары болып табылады. 3.Педагогикалық психология-жас ерекшелік психологиясымен тығыз байланысты. Білім берумен тәрбиелеудің психологиялық негіздерін зерттейтін 3 бағытқа бөлінеді : 1) оқыту психология. 2) тәрбиелік психология. 3) ұстаздық психология. 4. Еңбек психологиясы – еңбек әрекетінің психологиялық негіздерін зерттейді. Жеке адамның белгілі бір мамандыққа сәйкес кәсіптік-техникалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру мәселелерін және еңбек ұжымындағы қарым-қатынастың психологиялық негізін зерттейді. 5. Инженерлік психология – адам мен техниканың қарым-қатынасынан туындайтын психологиялық мәселелерді зерттейді. 6. Космостық психология – санасыздық жағдайындағы психикалық көріністерді зерттейді. Ұзақ мерзім жеке қалуда психикалық қызметтің ерекшеліктерін және космонавттардың жүйкелік-моралдық даярлығын қарастырады. 7. Әскерипсихология – адамның соғыс жағдайындағы, ұрыс кезіндегі және жоғары әскери оқу мен тәрбиелеудің психолгиялық мәселелерін зерттейді. 8. Спорт психологиясы – спорттық дағдылар мен шеберлікті қалыптастыру заңдылықтарын зерттейді. 9. Өнер психолгиясы – бұл өнер туындыларын жасауға бағытталған психологиялық компоненттерін қарастырады және адамдардың шығармаларды қабылдау заңдылықтарын ашады. 10. Әлеуметтік психология - әртүрлі топтардың психикалық көріністерін олардың көңіл-күйін , қоғамдық пікірге еліктеуін және сол топтағы адамдар арасындағы өзара қатынастар сипатын зерттейді. 11. Этнопсихология - әлеуметтік психолгия негізінде пайда болған. (ұлттық – деген мағнаны білдіреді) 12. Заң психология – бұл қылмысты , адамның психикалық ерекшеліктерін, қылмыстық коллонияларының тәрбиелік әсерінің тиімділігін зерттейді. 13. Патопсихология - өзгеріске ұшыраған адамның психикасын зерттейді. Патопсихология 3 бөлімге бөлінеді : олигофрено , тифло , сурдо. 14. Салыстырмалы психология – бұл жануарлармен адамның психикалық айырмашылықтарын зерттейді. 2.Психология тарихы – университеттер мен академиялардың психологиялық факультеттерінде оқылатын психология ғылымының саласы. Бірақ бұл қолданбалы ғылым емес, бұл теориялық, түсіндіруші негізінде ретроспективті талдайтын психологияның қазіргі күйі. Психология тарихы психика туралы көне көзқарастар мен қазіргі ғылыми ұсыныстарды құрастырып, ғылымды оның динамикасы бойынша дамытады. Психологиялық ғылымның тарихы көне заманнан біздің уақытқа дейінгі жүру жолдарын қадағалайды, түсіндіреді және қазіргі теориялар мен болжамдарды тереңірек түсінуге, оларға қалай тарихи тұрғыдан қарау керектігіне көмектеседі. Ғылымның логикасын және тарихын ұғыну студенттерге белсенділік және ғылыми психологиялық білімді меңгеру мүмкіндіктеріне сенімді сезінуге, сонымен қатар, ғылыми психологиядағы немесе нақты практикалық психологияның аумағындағы қолданбалы облыстарда өзінің зерттеулерінде жаңа ғылыми немесе практикалық қорытындыларға келуге септігін тигізеді. Сондықтанда, студенттерде «алыстағы өткен шақтың ұйымдары» деген сияқты көзқарас қалыптаспауы керек, керісінше бұл бүгінгі мәселелр мен теорияларды ұғынуға арналған. Ресейдегі 1917-жылға дейінгі және одан кейінгі жылдардағы отандық психологияның дамуы жоғары зейін мен жайдары қатынасты қажетсінеді. Кеңестік кезең барлық оқулықтардағы отандық психологтардың есімдерімен байланысты. Революцияға дейінгі кезеңде И.М.Сеченов, И.П.Павлов сияқты физиологтардың, А.Ф.Лазурский сияқты психологтың, Психоневрологиялық институтының психология лабораториясын басқарған В.М.Бехтеревтің көзқарастары толықтай зерттелінді. Ал, қазіргі уақытта жоғары оқу орындарының психологиялық факультеттерінің дәрістік курстары бойынша оқу бағдарламасына кіргізіліп отыр. Осы тақырыпта көптеген мақалалар басылып жатыр. Осы ғылым бойынша сабақ беретін оқытушылар екі теорилық тәртіптің бір ізді жүргізуі керек – жалпы психология және психология тарихы. Кейде тарих ерте беріледі, кейде керісінше, ал кейде қатар беріледі. Егер дәрісте психология тарихы бойынша талқыланған көзқарас қате болып шығып, студенттер оны солай қабылдап алса, онда содан соң ғылымның тарихи даму үрдісін түсінуде шынайы қиыншылықтар пайда болады. Олар қазіргі психологияның категориялы апппаратын игермеу, бүгінгі күнде ашылған психологиялық және тағы басқа механизмдердің функциялану заңдарын білмеу, ғылымның орны туралы тарихи ақпататтарды сыни қабылдау мүмкіндіктерінен айрылу психологияның өрлеуіне теріс әсерін тигізеді. Көне кезде маңызды орында тұрған теория, қазіргі уақытқа келгенде роль оймай қалған жағдай студенттерге түсініксіз болады. Мысалы: олар Декарт пен Сеченовтің рефлекс түсінігінің принциптік ерекшеліктерін байқамайды: ХVІІ-ғасырдағы Р.Декарттың «рефлекторлық доға» теорисымен салыстырғанда, И.М.Сеченовтың рефлекторлықтеориясынң қандай жаңалығы бар екенін білмеулері мүмкін. Егер тарих жалпы психологиядан кейіннемесе қатарлас болса, онда бұл қиыншылық түсіріледі. Басқа бір қиыншылық көне заманда ұмытылып қалған психологиялық ұсыныстарды еске сақтамаудан болады.Дұрыс тарихтың ролін түсінбеу және бағаламау, қазіргіге бағдарлануға және болашақты болжауға, ең бастысы, психологияның қоғамдық-тарихи даму үрдісінің заңдылығын обьективті, шығармашылық меңгеруге, студенттің іс-әрекеттік мотивациясының қалыптасуына, өз бетімен оқуға қызығушылығын арттыруға кедергі келтіреді. Студентке психология тарихы мен жалпы психологияның байланыстылығын, оның салаларын түсінуге көмектесетін әдістемелік құралдардың бірі түрі мәселелік оқу тапсырмаларын қолдануға болады. Студент психология тарихын оқи отырып, жалпы психология мен оның салаларының пайда болуы мен дамуын салыстырады. Бұл студентке тек қазіргі психологияның өткір көкейкестілігін тануғакөмектесіп қоймай, сонымен қоса көне психологияның қоғамдық обьективті идеяларын түсінуге, психиканы түсінудегі адамзаттың алға келе жатырғандығын ұғынуға көмектеседі. Жоғарыда айтылған психология тарихын оқуда және студенттердің меңгеруіне байланысты пайда болатын қиындықтарды көріп, мынадай қорытындыға келуге болады: студенттердің дәрісті тыңдауларынан бастап, өздік жұмыстарды орындаулары , оқу қызметін басқаруы оқытушы үшін арнайы әдістемелік тапсырманы ұсынады. Уақытындағы мәліметтердің жойылуы және оларды тікелей бақылаудың мүмкін емес күші танушы субьектіде «тек бір шансты» қалдырады – тарихты ойлаудың күшімен түсіну. Осыдан оқытушыға да «бір шығыс» қалады – сәйкесінше оқу тапсырмаларын өз бетімен орындауды ұсына отырып, студенттердің ойлау жұмыстарын басқару. Ал, өздік жұмыс пен семинар сабақтарын бағдарламалы оқыту әдісінің көмегімен басқарған жөн: студенттердің оқу материалдарының мазмұны мен логикасына, дәрістер мен берілген әдебиеттерде салынған мәселелік сұрақтар бөлімдерін құрастыру. Семинарда өздік жұмысқа берілген, осы сұрақтар бойынша пікірталас ұйымдастырылуы мүмкін. Осыдан психология тарихынан сабақ беру әдістемесі облысындағы негізгі қорғаныш мынадай формула бойынша көрінуі мүмкін: дәрістің мәселелік құрастырылуынан – студенттердің өз беттерімен бағдарламаланулары арқылы – семинарлық сабақта шығармашылық пікірталасқа. Бір сөзбен айтқанда, психология тарихы бойынша дәріс оның өткен жолынан қазіргі күйге келтіруді ретроспективті талдау негізіндегі әңгімеге айналдыруға талаптануы керек. Әрине, көптеген студенттер психология тарихы бойынша білім көздерін аша алмайды, бұл оқытушының жауапкершілік сапасының жоғары болуына әсерін тигізеді. Дәріске келесідей талаптар қойылады: Біріншіден, дәріс мазмұнындағы психология тарихының ғасырлары мен кезеңдері қысылған және қатаң логикалық түрде болуы қажет. Екіншіден, ғылыми ашылулармен байланысты тарихи жалғасушы жағдайлар ғылыми мәліметтердің базасын көрсетуші және тарихи уақыттың обьективті көрінуін жүзеге асыратындай болып құрастырылуы керек. Ең маңыздысы, студент тек жылдармен байланысқан хронологияны көріп тұрмай, сонымен қоса қоғамдық практикаға бағынатын логика мен сұранысты, ғылыми ойдың қозғалысын байқауы қажет. Үшіншіден, психология тарихын анықталған ақпарат ретінде талқылап, негізгі түсініктердің өзгеріп отыратындығын естен шығармауы керек, бірақ терминдер сақтала берулері мүмкін. Төртіншіден, өте жақсы болар еді, егер де оқытушы бір кездері принциптік жаңа қорытындыға келу, берілген мәселеге қазіргі көзқарастармен қарау маңызды жағдай болады. Заң психологиясы – университеттер мен академиялардың психологиялық факультеттерінде оқылатын психология ғылымының саласы. Бірақ бұл қолданбалы ғылым емес, бұл теориялық, түсіндіруші негізінде ретроспективті талдайтын психологияның қазіргі күйі. Психология тарихы психика туралы көне көзқарастар мен қазіргі ғылыми ұсыныстарды құрастырып, ғылымды оның динамикасы бойынша дамытады. Психологиялық ғылымның тарихы көне заманнан біздің уақытқа дейінгі жүру жолдарын қадағалайды, түсіндіреді және қазіргі теориялар мен болжамдарды тереңірек түсінуге, оларға қалай тарихи тұрғыдан қарау керектігіне көмектеседі. Ғылымның логикасын және тарихын ұғыну студенттерге белсенділік және ғылыми психологиялық білімді меңгеру мүмкіндіктеріне сенімді сезінуге, сонымен қатар, ғылыми психологиядағы немесе нақты практикалық психологияның аумағындағы қолданбалы облыстарда өзінің зерттеулерінде жаңа ғылыми немесе практикалық қорытындыларға келуге септігін тигізеді. Сондықтанда, студенттерде «алыстағы өткен шақтың ұйымдары» деген сияқты көзқарас қалыптаспауы керек, керісінше бұл бүгінгі мәселелр мен теорияларды ұғынуға арналған. Осыдан психология тарихынан сабақ беру әдістемесі облысындағы негізгі қорғаныш мынадай формула бойынша көрінуі мүмкін: дәрістің мәселелік құрастырылуынан – студенттердің өз беттерімен бағдарламаланулары арқылы – семинарлық сабақта шығармашылық пікірталасқа. Бір сөзбен айтқанда, психология тарихы бойынша дәріс оның өткен жолынан қазіргі күйге келтіруді ретроспективті талдау негізіндегі әңгімеге айналдыруға талаптануы керек. Әрине, көптеген студенттер психология тарихы бойынша білім көздерін аша алмайды, бұл оқытушының жауапкершілік сапасының жоғары болуына әсерін тигізеді. Дәріске келесідей талаптар қойылады: Біріншіден, дәріс мазмұнындағы психология тарихының ғасырлары мен кезеңдері қысылған және қатаң логикалық түрде болуы қажет. Екіншіден, ғылыми ашылулармен байланысты тарихи жалғасушы жағдайлар ғылыми мәліметтердің базасын көрсетуші және тарихи уақыттың обьективті көрінуін жүзеге асыратындай болып құрастырылуы керек. Ең маңыздысы, студент тек жылдармен байланысқан хронологияны көріп тұрмай, сонымен қоса қоғамдық практикаға бағынатын логика мен сұранысты, ғылыми ойдың қозғалысын байқауы қажет. Үшіншіден, психология тарихын анықталған ақпарат ретінде талқылап, негізгі түсініктердің өзгеріп отыратындығын естен шығармауы керек, бірақ терминдер сақтала берулері мүмкін. Төртіншіден, өте жақсы болар еді, егер де оқытушы бір кездері принциптік жаңа қорытындыға келу, берілген мәселеге қазіргі көзқарастармен қарау маңызды жағдай болады. Әлеуметтік психология – университеттер мен академиялардың психологиялық факультеттерінде оқылатын психология ғылымының саласы. Бірақ бұл қолданбалы ғылым емес, бұл теориялық, түсіндіруші негізінде ретроспективті талдайтын психологияның қазіргі күйі. Психология тарихы психика туралы көне көзқарастар мен қазіргі ғылыми ұсыныстарды құрастырып, ғылымды оның динамикасы бойынша дамытады. Психологиялық ғылымның тарихы көне заманнан біздің уақытқа дейінгі жүру жолдарын қадағалайды, түсіндіреді және қазіргі теориялар мен болжамдарды тереңірек түсінуге, оларға қалай тарихи тұрғыдан қарау керектігіне көмектеседі. Ғылымның логикасын және тарихын ұғыну студенттерге белсенділік және ғылыми психологиялық білімді меңгеру мүмкіндіктеріне сенімді сезінуге, сонымен қатар, ғылыми психологиядағы немесе нақты практикалық психологияның аумағындағы қолданбалы облыстарда өзінің зерттеулерінде жаңа ғылыми немесе практикалық қорытындыларға келуге септігін тигізеді. Сондықтанда, студенттерде «алыстағы өткен шақтың ұйымдары» деген сияқты көзқарас қалыптаспауы керек, керісінше бұл бүгінгі мәселелр мен теорияларды ұғынуға арналған. Ресейдегі 1917-жылға дейінгі және одан кейінгі жылдардағы отандық психологияның дамуы жоғары зейін мен жайдары қатынасты қажетсінеді. Кеңестік кезең барлық оқулықтардағы отандық психологтардың есімдерімен байланысты. Революцияға дейінгі кезеңде И.М.Сеченов, И.П.Павлов сияқты физиологтардың, А.Ф.Лазурский сияқты психологтың, Психоневрологиялық институтының психология лабораториясын басқарған В.М.Бехтеревтің көзқарастары толықтай зерттелінді. Ал, қазіргі уақытта жоғары оқу орындарының психологиялық факультеттерінің дәрістік курстары бойынша оқу бағдарламасына кіргізіліп отыр. Осы тақырыпта көптеген мақалалар басылып жатыр. Осы ғылым бойынша сабақ беретін оқытушылар екі теорилық тәртіптің бір ізді жүргізуі керек – жалпы психология және психология тарихы. Кейде тарих ерте беріледі, кейде керісінше, ал кейде қатар беріледі. Егер дәрісте психология тарихы бойынша талқыланған көзқарас қате болып шығып, студенттер оны солай қабылдап алса, онда содан соң ғылымның тарихи даму үрдісін түсінуде шынайы қиыншылықтар пайда болады. Олар қазіргі психологияның категориялы апппаратын игермеу, бүгінгі күнде ашылған психологиялық және тағы басқа механизмдердің функциялану заңдарын білмеу, ғылымның орны туралы тарихи ақпататтарды сыни қабылдау мүмкіндіктерінен айрылу психологияның өрлеуіне теріс әсерін тигізеді. Көне кезде маңызды орында тұрған теория, қазіргі уақытқа келгенде роль оймай қалған жағдай студенттерге түсініксіз болады. Мысалы: олар Декарт пен Сеченовтің рефлекс түсінігінің принциптік ерекшеліктерін байқамайды: ХVІІ-ғасырдағы Р.Декарттың «рефлекторлық доға» теорисымен салыстырғанда, И.М.Сеченовтың рефлекторлықтеориясынң қандай жаңалығы бар екенін білмеулері мүмкін. Егер тарих жалпы психологиядан кейіннемесе қатарлас болса, онда бұл қиыншылық түсіріледі. Басқа бір қиыншылық көне заманда ұмытылып қалған психологиялық ұсыныстарды еске сақтамаудан болады.Дұрыс тарихтың ролін түсінбеу және бағаламау, қазіргіге бағдарлануға және болашақты болжауға, ең бастысы, психологияның қоғамдық-тарихи даму үрдісінің заңдылығын обьективті, шығармашылық меңгеруге, студенттің іс-әрекеттік мотивациясының қалыптасуына, өз бетімен оқуға қызығушылығын арттыруға кедергі келтіреді. Студентке психология тарихы мен жалпы психологияның байланыстылығын, оның салаларын түсінуге көмектесетін әдістемелік құралдардың бірі түрі мәселелік оқу тапсырмаларын қолдануға болады. Студент психология тарихын оқи отырып, жалпы психология мен оның салаларының пайда болуы мен дамуын салыстырады. Бұл студентке тек қазіргі психологияның өткір көкейкестілігін тануғакөмектесіп қоймай, сонымен қоса көне психологияның қоғамдық обьективті идеяларын түсінуге, психиканы түсінудегі адамзаттың алға келе жатырғандығын ұғынуға көмектеседі. Жоғарыда айтылған психология тарихын оқуда және студенттердің меңгеруіне байланысты пайда болатын қиындықтарды көріп, мынадай қорытындыға келуге болады: студенттердің дәрісті тыңдауларынан бастап, өздік жұмыстарды орындаулары , оқу қызметін басқаруы оқытушы үшін арнайы әдістемелік тапсырманы ұсынады. Уақытындағы мәліметтердің жойылуы және оларды тікелей бақылаудың мүмкін емес күші танушы субьектіде «тек бір шансты» қалдырады – тарихты ойлаудың күшімен түсіну. Осыдан оқытушыға да «бір шығыс» қалады – сәйкесінше оқу тапсырмаларын өз бетімен орындауды ұсына отырып, студенттердің ойлау жұмыстарын басқару. Ал, өздік жұмыс пен семинар сабақтарын бағдарламалы оқыту әдісінің көмегімен басқарған жөн: студенттердің оқу материалдарының мазмұны мен логикасына, дәрістер мен берілген әдебиеттерде салынған мәселелік сұрақтар бөлімдерін құрастыру. Семинарда өздік жұмысқа берілген, осы сұрақтар бойынша пікірталас ұйымдастырылуы мүмкін. Осыдан психология тарихынан сабақ беру әдістемесі облысындағы негізгі қорғаныш мынадай формула бойынша көрінуі мүмкін: дәрістің мәселелік құрастырылуынан – студенттердің өз беттерімен бағдарламаланулары арқылы – семинарлық сабақта шығармашылық пікірталасқа. Бір сөзбен айтқанда, психология тарихы бойынша дәріс оның өткен жолынан қазіргі күйге келтіруді ретроспективті талдау негізіндегі әңгімеге айналдыруға талаптануы керек. Әрине, көптеген студенттер психология тарихы бойынша білім көздерін аша алмайды, бұл оқытушының жауапкершілік сапасының жоғары болуына әсерін тигізеді. Дәріске келесідей талаптар қойылады: Біріншіден, дәріс мазмұнындағы психология тарихының ғасырлары мен кезеңдері қысылған және қатаң логикалық түрде болуы қажет. Екіншіден, ғылыми ашылулармен байланысты тарихи жалғасушы жағдайлар ғылыми мәліметтердің базасын көрсетуші және тарихи уақыттың обьективті көрінуін жүзеге асыратындай болып құрастырылуы керек. Ең маңыздысы, студент тек жылдармен байланысқан хронологияны көріп тұрмай, сонымен қоса қоғамдық практикаға бағынатын логика мен сұранысты, ғылыми ойдың қозғалысын байқауы қажет. Үшіншіден, психология тарихын анықталған ақпарат ретінде талқылап, негізгі түсініктердің өзгеріп отыратындығын естен шығармауы керек, бірақ терминдер сақтала берулері мүмкін. Төртіншіден, өте жақсы болар еді, егер де оқытушы бір кездері принциптік жаңа қорытындыға келу, берілген мәселеге қазіргі көзқарастармен қарау маңызды жағдай болады. Өзін-өзі тексеру сұрақтары: Теориялық және қолданбалы психология салаларын салыстырыңыз? Қолданбалы психологияны оқытудың әдістемесі қандай? № 12 дәріс жүктеу/скачать 0,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу: