Ушатов марат әбдікаламҧлы педагогикалық жоғары оқу орындары студенттерінің лидерлік әлеуетін дамыту

132 
6.Психологиялық тұрақты және ӛздерін мүмкін емес ұсыныстармен 
қызықтыруға мүмкіндік бермейді -9 
7. Ӛзіне сыни кӛзбен қарайбілетін, ӛз жетістіктері мен сәтсіздіктерін дұрыс 
бағалай білетін -8 
Қарастырылған мәліметті сурет түрінде кӛретін болсақ, тӛмендегі суретке 
назар аударайық (сурет 18-20): 
13
8
7
5
9
10
8
12
1
13
4
8
8
13
5
0
2
4
6
8
10
12
14
Шынайы лидердің сипаттамасы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Сурет 18 - Келесі кезекте «Лидер болуға қабілеттісіз ба» тестінің нәтижесі 
тӛмендегідей кӛрсетті 
 
Кесте 23 - «Лидер болуға қабілеттісіз ба» тестінің нәтижесі 
Экспериментке 
дейінгі бақылау топ 
Экспериментке 
дейінгі
эксперименттік топ 
Эксперименттен 
кейінгі бақылау топ 
Эксперименттен 
кейінгі 
эксперименттік топ 
26-40- тӛмен 
кӛрсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны -4 
26-40- тӛмен 
кӛрсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны -2 
26-40- тӛмен 
кӛрсеткіш 
кӛрсеткен 
студенттер саны -2 
26-40- тӛмен 
кӛрсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны -1 
11-25 орташа 
кӛсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-11 
11-25 орташа 
кӛсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-12 
11-25 орташа 
кӛсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-10 
11-25 орташа 
кӛсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-9 
0-10 жоғары
кӛрсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-3 
0-10 жоғары
кӛрсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-4 
0-10 жоғары
кӛрсеткіш 
кӛрсеткен 
студенттер саны-4 
0-10 жоғары
кӛрсеткіш кӛрсеткен 
студенттер саны-6 

133 
Сурет 19 - Бақылау тобындағы ӛзгерістер
Сурет 20 - Эксперименттік топтың ӛзгерістері
Сондай-ақ, жоғарыда аталған мамандықтардың студенттері «Лидер деген 
кім?», «Лидерлік сізге болашақта немен кӛмек береді?» деген сауалға жауап 
берулерін ӛтіндік. 
Топтағы студенттердің «лидер» ұғымына берген түсініктері мағыналық 
жағынан түрлі екенін байқадық: 
Студент А.: «Лидер –ӛзгелердің ой-пікірімен санасып, шешім 

134 
қабылдайтын, ӛзгелерге ықпал жасай алатын, сӛзге шешендік қабілеті бар, ой-
ӛрісі, ақыл-парасаты жоғары, адамдармен қарым-қатынасы жоғары, басшылық 
жасап отырған топтың жетістікке жетуіне ықпал жасап, алға жетелейтін тұлға». 
Студент К.: «Лидер- бұл топта беделге ие адам. Оған табандылық, 
мақсаттылық, жауапкершілік, батылдық және ұйымдастырушылық сапалары 
тән». 
Студент А.: «Лидер – бұл ӛз – ӛзіне сенімді, күйзеліс жағдайларға тұрақты, 
әр адамға жол таба алушы, жан – жақты дамыған, ӛзге адамдарды қызықтыра 
алушы адам». 
Студент Л.: «Бұл болашаққа жол аша білетін, ӛз соңынан ізбасарларын, 
ұжымын ерте білетін адам. Ол табанды, дүниеге сеніммен шаттана қарай 
алатын, сенімді, шешім қабылдай алатын, ӛз командасын және олардың 
сапаларын, кемшіліктерін кӛре алатын, жеңісті дұрыс қабылдап және оған 
бағдарланған адам». 
Студент М.:«Лидер –ӛзгелердің ой –пікірімен санасып, шешім 
қабылдайтын; ӛзгелерге ықпал жасай алатын; сӛзге шешендік қабілеті, ой –
ӛрісі, ақыл –парасаты жоғары; адамдардың барлығына бір дәрежеде қарым –
қатынас жасай алып, олардың жетістікке жетуіне ықпал жасап, алға жетелейтін 
тұлға». 
Білімалушылардың арасында біздің сұраққа орыс тілінде жауап бергендер 
де болды, мысал ретінде студент Ж.: «Лидер - это тот, кто в любой компании 
или коллективе всегда проявляет инициативу, к нему прислушиваются другие. 
Лидер ответственен и самостоятелен. Лидер это уверенный в себе человек. Это 
тот кто умеет взаимодействовать с людьми,с равными и слабее духом». 
«Лидерлік сізге болашақта немен кӛмек береді?» деген сауалға жауаптарды 
талдасақ:
-Лидерлік сапалар болашақта мақсатқа қол жеткізуге кӛмек береді, ӛз – 
ӛзіне сенімді болады. Бұл адамдарды ӛз соңынан іс немесе жаңа идеямен 
қызықтыра алады, белсенді түрде жетістікке ұмтылады;
-Менің ойымша лидерлік адамға үнемі қажет, мектеп қабырғасынан 
университетке дейін, жұмыс барысында. Лидер сапалары алға қойылған 
мақсатқа қол жеткізуге мүмкіндік береді; Болашақта лидерлік маған жоғары 
дәрежелі орында тұрақты болуға, саналы және тиімді түрде керекті нәтижеге 
қол жеткізуші қиындықтарды жеңуге кӛмек береді.
- Барлық жерде алдыңғы қатарлы орынға иеленуге ұмтылысын оятады, 
барлық ӛмір саласында жауапкершілік пен бастамашылдықты танытуға 
жетелейді. Жақсы нәтижеге қол жеткізуге кӛмек береді.
Сонымен қатар, мынадай маңызды деген сапаларды ерекшелейді: 

Беделділік; 

Сенімділік; 

Тұрақты қарым-қатынас; 

Табыс; 

Жауапкершілік; 

Жетістік; 

135 

Кәсіби ӛсу. 
Қалыптастырушы эксперимент барысында ӛткізілген «Лидерлік» элективті 
курсын студенттердің меңгеру деңгейін анықтау мақсатында тест сұрақтары 
құрастырылды. Тест сұрақтары арнайы бағдарламасына салынып, нәтижесі 
анықталды. 
Жалпы қатысушылар саны-34, бақылау тобынан 18 студент және 
эксперимент тобынан 16 студент қатысты.Жалпы сұрақ саны-30 (қосымша Б). 
Сұрақтарға жауап беру мысалына сүйенсек (сурет 21-25). 

жүктеу/скачать 3,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: