V сайланған Алматы қаласы мәслихатының XII сессиясының 2016 жылғы № шешіміне қосымша

2.1.7. Мемлекеттік қызметтер

• 
  мемлекеттік қызмет көрсету мен сапа стандарттарының тізбесінен тұрғындардың хабарсыздығы.
  
• 
  мемлекеттік қызмет көрсетуші мамандардың біліктіліктерінің төмен дәрежесі.
  
• 
  электронды мемлекеттік қызмет жайлы халық арасында дұрыс жарияланбағандығы
  
• 
  қызметкерлердің біліктлігін жоғарылату бойынша жұмыстардың жоқтығы
  

2.2. Орта мерзімді болашақта аумақты тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамытудың негізгі түйткілдерінің, тежеуші факторлардың, бәсекеге, қабілетті басымдықтардың және мүмкіндіктердің кешендік сипаттамасы.

1. 
   Brookings Global Metro Мonitor 2008 жылғы әлемдік қаржы дағдарысынан соң әлемнің ірі мегаполистерінің экономикалық өсуінің тұрақтылығын және қалалардың экономикасының қалпына келуінің деңгейін өлшейді
   

• 
  Қалалық ЖІӨ, оның ішінде ұлттық ЖІӨ-мен салыстыру бойынша;
  
• 
  Жұмыспен қамту деңгейі;
  
• 
  Халықтың саны;
  
• 
  Қалалардың жекелеген салалардағы өнім өндіруінің өсуі;
  
• 
  Қызметтер секторының дамуының тереңдігі.
  

2. 
   Дүниежүзілік банктің масштабтық рейтингі
   

• 
  Жаңа бизнесті ашудың қарапайымдылығы
  
• 
  Құрылысқа рұқсаттар алу
  
• 
  Электрге қосу
  
• 
  Меншікті тіркеу
  
• 
  Миноритарлы инвесторларды қорғау
  
• 
  Салық салу
  
• 
  Халықаралық сауданың ашықтығы
  
• 
  Келісімшарттардың орындалуын қамтамасыз ету
  
• 
  Төлемқабілетсіздігіне рұқсат ету
  

1. 
   Global Financial Centers индексі қалалық дамудың объективтік көрсеткіштерін, сондай-ақ онлайн-пікір сұрастырудың нәтижелерін ескереді. Индекстің компоненттері (барлығы 105 параметр) бәсекеге қабілеттіліктің бес көрсеткішіне бөлінген:
   

• 
  Бизнес-орта
  
• 
  Қаржы секторының даму деңгейі
  
• 
  Инфрақұрылым
  
• 
  Адам капиталы
  
• 
  Қаланың имиджі және беделі
  
• 
  Өндіруші ұйымдар: Z/YenGroup и GreshamCollege (Лондон)
  
• 
  Рейтингтегі қалалар саны:83
  

4. 
   Financial Postиндексі 96 аса ірі мегаполистер арасындағы қаржы орталықтарының дамуының қарқынын бағалайды.
   

1. 
   Economist Intelligence Unit«қалалардың тіршілігі үшін өте жарамдылардың» тізімін жасау үшін қалаларды келесі өлшемдер бойынша бағалайды:
   

• 
  тауарларға қолжетімділік;
  
• 
  өмір сүрудің қауіпсіздігі;
  
• 
  білім алудың және денсаулық сақтаудың деңгейі;
  
• 
  мәдени және экологиялық тартымдылық;
  
• 
  инфрақұрылымның тиімділігі.
  

1. 
   Mercer «Өмірсапасы» рейтингіндеқалаларсегізтопқабөлінген 39 факторбойыншабағаланады:
   

• 
  Саяси жүйе
  
• 
  Экономика
  
• 
  Жеке қауіпсіздік
  
• 
  Денсаулық сақтау
  
• 
  Білім
  
• 
  Қоршаған орта
  
• 
  Көлік
  
• 
  Басқа да факторлар
  

Барлық қалалар Нью-Йорктің көрсеткіштеріне қатысты бағаланды

1. 
   Numbeo ластану индексі келесі санаттар бойынша респонденттерден
   онлайн-пікір сұрастыру арқылы жасалды:
   

• 
  Ауа сапасына қанағаттанушылық
  
• 
  Ауыз судың сапасы және оған қолжетімділік
  
• 
  Судың және су көздерінің ластануы
  
• 
  Қоқысты жинастыру жүйесіне қанағаттанушылық
  
• 
  Қала көшелеріндегі тазалық
  
• 
  Саябақтарға және жасыл аймақтарға қанағаттанушылық
  

• 
  Қызмет көрсетуге бағытталған дамыған экономика
  
• 
  Халықтың салыстырмалы түрдегі жоғары төлем қабілеттілігі
  
• 
  Адам капиталының жоғары даму деңгейі (халық саны, денсаулық сақтау, білім және т.б.)
  
• 
  Дамыған білім беру инфрақұрылымы
  
• 
  Дамыған спорттық инфрақұрылым
  
• 
  Ерекше табиғат жағдайы (ірі қалаға тікелей жанасып жатқан биік таулардың болуы және т.б.)
  
• 
  Айтарлықтай жоғары көлік-транзиттік әлеует (әуежай, т/ж, халықаралық автожолдар)
  
• 
  Алматы агломерациясын ескере отырып айтарлықтай өнімдерді өткізу нарығы
  

• 
  Қылмыс деңгейінің өсу деңгейі, біршама көші-қон қысымы
  
• 
  Қолайсыз экология
  
• 
  Автожолдардың жоғары деңгейдегі жүктемелілігі
  
• 
  ТКШ-инфрақұлымның жоғары деңгейдегі тозуы
  
• 
  Қала аудандарының дамуындағы теңсіздіктер
  
• 
  Тұрғын үймен жеткілікті қамтамасыз етілмеу
  
• 
  Жұмыссыздықтың, оның ішінде жасырын жұмыссыздықтың жоғары үлесі
  
• 
  Жергілікті органдардың жеткілікті үйлестірілмеуі
  

• 
  Жаһандық экономикалық дағдарыс
  
• 
  Қаланың салық базасының және бюджетінің төмендеуі
  
• 
  Іскерлік белсенділіктің төмендеуі
  

Алматы қаласының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттары, қазіргі жағдайдың күрделі зоналарын терең талдау арқылы анықталды.

Осылайша, тұрғын үй-коммуналдық қызмет көрсету қолданыстағы жүйесі жоғары электр және жылумен жабдықтау желілері тозуының деңгейін, су және ағынды суларды, сондай-ақ желілеріндегі шығындарды нәтижесінде көрінеді.

Жоғары сапалы білім беру, денсаулық сақтау, туризм инфрақұрылымы, мәдениет және спорттың жеткіліксіз деңгейде дами алмауы.

Күрделі жөндеуге мұқтаж тұрғын үй қорының жоғарғы үлесі.

Қылмыстық істердегі проблемалардың болуы, қылмыстардың кейбір түрлерінің өсуі, төтенше жағдайларалдын алу, халыққа мемлекеттік қызметтерді көрсететін төмен білікті мамандардың болуы т.с.с.

Алматының әлеуметтік-экономикалық даму басымдықтарының негізгі принциптері, халықаралық тәжірибені есепке ала отырып, экономиканы, инфрақұрылымды, әлеуметтік қызмет көрсетуді, қоғамдық қауіпсіздікті, қоршаған ортаны қорғау және мемлекеттік қызметтер көрсету, сондай-ақ бәсекелестік артықшылықтар мен тәуекелдерді талдау негізіндеанықталды.

Қағидалар мен мақсаттарға жету жолдарын қалыптастыру келесідей принциптер негізінде жүзеге асады:қатысу (мүдделі тараптардың қатысуы), кешенділік, оңтайлылық, жүйелілік, икемділік, экологиялық талаптарды сақтау және өзгергіштік, жылдам шешімдер және дәйекті іс-қимыл циклдер сәйкестігі.

Халықаралық деңгейдегі азаматтардың жайлы өмірі мен жұмысы үшін заманауи қала, туристер, жүк ағындары, инновациялық кәсіпорындар мен капиталды тарту орталығы болып табылады.

Бағдарламасын жүзеге асыруда негіз болып табылады:
БАҒДАРЛАМАНЫҢ 5 ПРИНЦИПІ:

1. 
   Әрбір адамға қамқорлық
   
2. 
   Үздік тәжірибе негізінде тиімді және үнемді шешімдер
   
3. 
   Экономикалық драйвер ретінде бизнесті ынталандыру
   
4. 
   Азаматтық қоғамды барынша тарту
   
5. 
   Жергілікті басқару органдарыныңесептілігі мен ашықтығы
   

1. 
   Жайлы қала
   
2. 
   Қауіпсіз қала
   
3. 
   Бағдарланған – әлеуметтік қала
   
4. 
   Экономикалық тұрақты қала
   
5. 
   Жеке капитал мен бизнес қаласы
   
6. 
   Интеграцияланған қала
   
7. 
   Белсенді азаматтардың қаласы
   

Орталық Азия аймағының ең ірі және ең дамыған мегаполисі ретінде, Алматыда халықаралық ұйымдардың кеңселері, қаржы институттары мен ірі компаниялардың орталықтары пайда болды.Дүниежүзілік сауда ұйымы мен Еуразиялық экономикалық одақ аясында, Халықаралық ынтымақтастық үшін маңызды әлеуетті ашып отыр.

Қазақстан Республикасының Президенті Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың алға қойған«Қазақстан-2050» Стратегиясы бойынша, Алматы 2050 жылға қарай әлемдегі бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына кіру мақсатына қол жеткізуде шешуші факторға айналуы қажет.

Алматы қаласының даму келешегі, елдің стратегиялық және бағдарламалық құжаттарға сәйкес қалыптасады. Бағдарламаны іске асыру үшін негіз бес институционалдық реформалар мен Елбасының «100 нақты қадам» жоспары болып табылады.

2014 жылы Дүниежүзілік экономикалық форумның есебіне сәйкес, Қазақстан жол сапасының әлемдік рейтингісінде 144 елдің ішінде 117 орында тұр. Сарапшылар Қазақстандағы жол бетінің сапасын ықтимал 7 баллдан 2,7-ге бағалады.Қаланың даму бағдарламасында,2020 жылға қарай жақсы және қанағаттандырарлық жағдайдағы жергілікті автомобиль жолдарының сапасын 80%-ға арттыру көзделген. (2015 ж. - 65%).

• 
  Алматы қаласының Бас жоспарындағы негізгі ережелерді іске асыру;¹
  
• 
  Қалалық жол желісін кешенді түгендеу жүргізуде,жол желілерінің дәрежесі мен жағдайын анықтау;
  
• 
  Түгендеу нәтижесінде жол желілерін барлық бағыттары бойынша техникалық паспорттарды қалыптастыру;
  
• 
  Қалалық жол желісінің қамту аумақтар деңгейін анықтау мақсатында түгендеу нәтижесі бойынша қала жолдарының кезекші картасын қалыптастыру;
  
• 
  Қалалық жолдардың балансын ескере отырып, аудандық әкімдіктердің балансында жөндеу жұмыстары және амортизация есебін жоспарлау жүйесін енгізу;
  
• 
  Жөндеу тізбесінқалыптастыру: көрсетілетін жұмыс түрініңбарлық аудандардағы жол желілерінебірыңғай құрылыс және жөндеу жұмыстарын талап ету мақсатында, құрылыс / жөндеу жұмыстарының мерзімдері мен құны;
  
• 
  Жол нысандарыныңқұрылыс/жөндеуәсерін өлшеу (көпірлер, жол айрықтар, көшелер құрылысын қоса алғанда): құрылыс / жөндеу жұмыстарының нәтижесінде, жол салу инфрақұрылымы шешімдерді талдау негізінде болуы тиіс.Бұл талдау, интеллектуалды көлік жүйелері және көлік жүйесін модельдеу құралына негізделуі тиіс;
  
• 
  Жол желісін жоғары жылдамдықты қала жолдары және қалааралықлық бірыңғай жүйелі жолдар,көпірлер және көшелер құрылысы негізінде дамыту;
  
• 
  Негізгі көшелер мен жолдардың қиылыстарында түрлі деңгейлерде көлік айрығын салу;
  
• 
  Күрделілігі әртүрлі деңгейдегі жөндеу жұмыстарын жүргізу: ағымдағы, орташа және күрделі жөндеу;
  
• 
  Жаңа жол желілерінде қауіпсіздікті арттыру үшін іс-шараларды іске асыру.
  

Қала бойынша қозғалыстың орташа жылдамдығы 2020 жылы 19 км/сағаттан 25 км/сағатқа дейін артуы тиіс. Қала тұрғындарының және қонақтарының мобильдік мүмкіндігі қоғамдық көліктер есебінен қамтамасыз етілетін болады. Бұл жеке көлікке балама болмақ. Қоғамдық көлік атмосфераға зиянды заттарды аз бөліп, экологияны жақсарта отырып, жеке көлікке қарағанда энергияны 3-4 есе аз тұтынады. Қоғамдық көлікті дамыту жолдардағы кептелістерді азайтуға, қалалықтардың уақытын және көлікке, инфрақұрылымға арналған шығындарды үнемдеуге әкеледі. 2020 жылы қоғамдық көліктің үлес салмағы 32 %-дан 48 %-ға дейін өседі.

Осы міндетке қол жеткізу үшін, бірінші кезекте жеке көлікпен салыстырғанда қоғамдық көліктің тартымдылығын арттыру қажет. Дамыған елдердің тәжірибесіне сәйкес ынталандыру шаралары қолданылады (айрықша автобус жолақтарының санын көбейту, серіктес қалалар мен көлік қатынасын ұйымдастыру, метроны дамыту және т.б.) және шектеу шаралары (ақылы тұрақтар енгізу, теңгермелі тарифтер және т.б.).

Жаяу жүргіншілерге, мүмкіндігі шектеулі адамдарға, сондай-ақ велокөлікке инфрақұрылымды дамытуға айрықша көңіл бөлінеді. Велокөлікті ынталандырудың басты тәсілі – велосипед инфрақұрылымын жасау.

• 
  БҰҰДБ-мен бірге әзірленген Алматы қаласының көлік Стратегиясын іске асыруды жалғастыру;
  
• 
  Қоғамдық көліктің маршруттық желісін оңтайландыру;
  
• 
  Қоғамдық көліктердегі тенгерімді тарифті енгізу тұжырымдамасын жасау;
  
• 
  Қоғамдық көліктердегі операторларға тұтынушылық талаптар принциптерін енгізу;
  
• 
  Жолаушыларды тасымалдау ережелерінің бұзылуын анықтау мен алдын алу рейдтерін жүргізу;
  
• 
  Сапаны бақылау, диспетчерлік қызметті қалыптастыру;
  
• 
  Қоғамдық көліктерге бөлінген жолақтардың санын арттыру.
  
• 
  Ақылы тұрақтарды, теңдестірілген тарифтерді және т.б. енгізу;
  
• 
  Аялдама кешендерін жаңарту: бағыттық карта/сызба, нақты уақыт режіміндегі қоғамдық көліктің кестесі бар электронды ақпараттық табло, жабдықардың бүтіндігі мен жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында бейнебақылау камераларын орнату;
  
• 
  Көпқабатты паркингтер құрылысы жобаларын іске асыру;
  
• 
  Жаяу жүргіншілерге, мүмкіндігі шектеулі адамдарға, сондай-ақ велосипед көлігіне арналған инфрақұрылымды дамыту.
  

• 
  Таксилерге, адамдар көп шоғырланатын жерлерге тұрақ аймақтарын жасау;
  
• 
  Серіктес-қалалармен қалаларалық қатынасты ұйымдастыру;
  

• 
  Компримирленген газда жұмыс жасайтын автобустардың санын 600-ден 1200-ге дейін арттыру;
  
• 
  Жобалық инвесторларды тарту, оның ішінде жеңіл рельсті көлік құрылысына байланысты (ЖРК);
  
• 
  Метроның 1-ші желісін кеңейту: жалпы ұзындығы 5,7 шақырым болатын батыс бағытындағы 4 стансаның құрылысын салу жобасы (Сарыарқа, Достық, Қалқаман және Автовокзал);
  
• 
  2018 жылғы Бас жоспарға сәйкес қалаға негізгі радиальді кіру жолдарында үш автовокзал мен автостанса құрылысын салу;
  
• 
  Екі секциялы 18 метрлік автобустарды сатып алу барысында жүрдек автобус тасымалын жүргізу үшін БРТ элементтері бар айрықша жолақтың құрылысын салу.
  

• 
  Алматы қаласы деңгейіндегі ұялы байланыс абоненттерінің жиілік деңгейі бойынша мәліметтердіңмониторингы (қазіргі сәтте орын алып отырғандай еліміздің деңгейінде емес);
  
• 
  Жаңа қосылған аумақтарда коммуникациялық қызметтер орнатылған аумақтардың деңгейін анықтау мақсатында түгендеу жұмыстарын жүргізу ;
  
• 
  «Ақпараттық қоғам мен инновациялық экономикаға өту үшін инфокоммуникациялық технологияларды дамыту» мақсаттарын іске асыру бойынша «Алматытелеком» МОТ-ге қолдау көрсету:
  

• 
  «Жаңарту бағдарламалары және «Алматытелеком» МОТ» желілерін (телекоммуникация желісі дамуының сызбасын құру) дамытуды» жүзеге асыру
  
• 
  Алматы қ. кеңжолақты кіруді дамыту
  
• 
  Ықпалдастықты дауыс, бейне және мәліметтерді беретін бұқаралық
  

• 
  Негізгі оптикалық шеңберде DWDM (Dense Wavelength Division Multiplexing, спектральді талшықтарды нығыздау) технологияларын қолданатын желілерді дамыту;
  

• 
  «Алматытелеком» МОТ-тың коммуналды шаруашылық қызметтері мен телекоммуникация нарығының басқа да ірі ойыншыларымен жаңа қосылған аумақтарда коммуналдық желілерді орнату жұмыстарын жүргізу бойынша үйлестіру.
  

• 
  Цифрлық сауаттылық курстарын өткізу;
  
• 
  Білім беру мекемелерінде 6-15 жас аралығындағы тұлғаларға цифрлық сауаттылық дағдыларын оқыту;
  
• 
  Жалпы білім беру мектептерінің базасында 16-74 жас аралығындағы тұлғаларға компьютер сыныптарында цифрлық сауаттылық курстарын өткізу.
  

Осыған орай ауаға тарату көздерін мониторингілеу мен табиғат қорғау полициясының қызметін жандандырып, кәсіпорындардың ауаға таратуын төмендету бойынша шараларды қабылдауды Қазақстанның экологиялық кодексі нормаларына енгізуді қамтамасыз ету қажет. Жеке тұрғын үйлерді газдандыру, ЖЭО-тарда тазартушы қондырғыларды монтаждау, шағын және орта қазандықтарды табиғи газға немесе электр қуатына ауыстыру жоспарлануда.

Инвесторларды тарта отырып, тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу мен кәріз тазарту бойынша қуат көздерін қалыптастыру жоспарланып отыр. Нәтижесінде қалдықтарды қайта өңдеу 2020 жылы 5%-дан 40%-ға дейін өсуі тиіс.

Қаланы көгалдандыру бойынша ландшафтық дизайн, жасыл-желектерді отырғызу мен күтім саласының тиісті мамандары тартыла отырып, жүйелі шаралар іске асырылады, жасыл аймақтарды заңдастыру мен түгендеу жүргізіледі, қажетті суару желілері салынады және т.б.

Сайран көлі, Бас ботаникалық бақ, Орталық мәдениет және демалыс саябағы, Алматы хайуанаттар бағы және басқа да жасыл аймақтарды жаңарту бойынша инвестициялық жобаларды жүзеге асыру жоспарланып отыр. Қала аумағын су басу мәселесін шешу үшін өзен арналарын жаңарту, су қорғау аймақтарын көріктендіру, арық желілері мен нөсер кәріздерін салу жалғастырылады.
3.1.2.1. мақсат. Атмосфералық ластану деңгейін төмендету

№	Нысаналы индикаторлар	Өлш. бірл.	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Жау. орынд.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	Нормативті ластағыш заттардың мөлшері:	млн. тонна								ТРТПРБ
1.1.	- атмосфереалық ауаға тастау		0,06	0,08	0,1	0,1	0,1	0,1	0,1	ТРТПРБ
1.2.	- су нысандарына құю		0	0	0	0	0	0	0	ТРТПРБ

• 
  Алматы қаласының негізгі жоспарының басты ережелерін жүзеге асыру (қоршаған ортаның қорғаудың сызбасы);
  
• 
  Байқау негізінде мамандандырылған институттар/мекемелерді тарта отырып, әлімдік стандарттарға сәйкес ластану деңгейін бағалау;
  
• 
  Ластану деңгейі бойынша ақпараттандыру жүйесін енгізу және сатып алу (ластануды өлшеу датчиктері, интернет портал, көше дисплейлері);
  
• 
  Мұнай базаларына әкелінетін және АЗС-терде сатылатын автомотор жағармайларының сапасын бақылауды қамсыздандыру;
  
• 
  Табиғи газды қолдануды үстемелеу үшін 10 мың автомобилге газбаллондық құрылғыны ортану, сондай-ақ АГНКС пен АГЗ-ке инвестициялық қызығушылықты ынталандыру;
  
• 
  ТЭЦ-1-де табиғи газды жыл бойына пайдалануға көшіру;
  
• 
  ТЭЦ-2-де күкірттазартатын жабдықты орнату;
  
• 
  Алматы облысы аумағында орналасқан ТЭЦ-3-ті табиғи газға көшіру мәселелерін облыстық/республикалық деңгейде шығару, көтеру;
  
• 
  ҚР Үкіметіне жағармайдың сапасын Евро-3 стандартынан төмен емес деңгейде көтеру қажеттілігі идеясын жеткізу, ілгерілету;
  
• 
  Қала шеттерінде орналасқан жол-көлік қызметтерін автокөліктен шығатын түтіндерді өлшеуге арналған жабдықтармен қамтамасыз ету;
  
• 
  Компримирленген газ немесе электр тартылымын пайдаланатын қоғамдық көліктердің үлесін арттыру шаралары;
  
• 
  Табиғат қолданушыларының табиғатты қорғау қызметін экологиялық реттестіру;
  
• 
  Жаңа қосылған аумақтардағы кейінгі газдандыруға байланысты түгендеу жұмыстарын жүргізе отырып, жеке тұрғын үйлерді толық газдандыру.
  

• 
  Алматы агломерациясының 2020 жылға арналған аумақаралық жоспарының іс-шаралар жоспарларына сәйкес кәріз тазарту үй-жайларының ұйықты алаңқайларында биогаз өңдеу бойынша қоқысөңдеуші кешеннің жобасын бекіту (бұдан әрі – «Кешен»);
  
• 
  Кешен құрылысының қаржыландыру көздері мен сызбасын келісу;
  
• 
  Жылына ТБО 300 мың тонна жоба күшімен Кешен құрылысын салу;
  
• 
  Кешен қызметінің нәтижесін мониторингілеу бойынша талаптарды қалыптастыру;
  
• 
  Алматы қаласының Алатау ауданында қалдықтарды сұрыптау кешенінің(ҚСК) құрылыс;
  
• 
  Жеке инвесторлар қаражаты есебінен қалдықтарды өртейтін күші 650 мың тоннаны құрайтын зауыттың құрылыс үдерісіне әкімшілік қолдау көрсету (Қарасай полигонында);
  
• 
  Қоқысты бөлшектеп жинау мен сұрыптау концепциясын жасауға сатылай көшу;
  

• 
  Қауіпті және басқа да қалдықтарды кәдеге жарату, көму, жинау мониторингі бойынша әдістеме әзірлеу;
  
• 
  Қоқысты жинау және шығару, соның ішінде жинау пунктеріне деген талаптарды (қоқыс жәшігі, контейнерлік алаңдар) жетілдіру;
  
• 
  Қоғамдық дәретханалардың қамтамасыздандырылуы;
  
• 
  Қаланың ластануын алдын алу бойынша іс-шараларға еріктілердің қатысуы (экопатрульдер);
  
• 
  Ескі автокөліктерді утилизациялау жүейсін ендіру.
  

• 
  Алматы қаласының жасыл-желектерін түгендеу және орманпатологиялық зерттеу жүргізу;
  

• 
  Жасыл-желектерді түгендеу және орманпатологиялық зерттеу жүргізу материалдары бойынша жасыл-желектердің бірыңғай электронды базасын жүйелендіру;
  

• 
  Инвесторлар қаражатын тарта отырып, жасыл желектің жапырақты, қылқанжапырақты түрлерінің, бұталардың тәлімбағын жасау;
  
• 
  Ян Гейлдің жобасын жүзеге асыру аясында Алматы қаласының көшелерін, саябақтарын, шағын бақтарын және басқа да жасыл аймақтарын абаттандыру;
  
• 
  Алматы қаласын ағаш-бұталы және гүлді-сәндік көгалдандыру;
  
• 
  Қаланың жасыл қорына енетін нысандарына жерпайдалану актілерін рәсімдеу (саябақтар, шағын бақтар, гүлзарлар және т.б.);
  
• 
  Жаңа саябақтар мен рекреакционды аймақтарды құру;
  
• 
  Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды сақтау және дамыту;
  
• 
  Қаланы тазалаудың экологиялық әдістерін енгізу (химиялық реагенттерді неғұрлым аз мөлшерде қолдану арқылы);
  
• 
  Бас ботаникалық бақты, Орталық мәдениет және демалыс саябағын, Алматы хайуанаттар паркін, Баум тоғайын басқа да жасыл аймақтарды, қайта жаңалау бойынша инвестициялық жобаларды іске асыру;
  
• 
  Қаланың үйлесімді сәулеттік кескінін құру стратегиясын жасау.
  

• 
  Қала аумағындағы (оның ішінде қосылған) су қорғау жолақтарының, өзендердің арналарының, каналдардың, сушаруашылығы құрылғыларының жекелеген бөліктерін қайта жаңғыртудың жобалық-сметалық құжаттарын әзірлеу;
  
• 
  Қаланың кіші өзендерінің арналарының жекелеген бөліктерін қайта жаңғырту;
  
• 
  Су нысандарының су қорғау жолақтарын қайта жаңғырту және абаттандыру;
  
• 
  Коммуналдық меншіктегі сушаруашылығы қондырғыларының қызметін қамтамасыз ету;
  
• 
  Арық желілері мен нөсер кәріздерін қайта жаңғырту және салу;
  
• 
  Қаланың коммуналды субұрқақтарын қалпына келтіру (күрделі жөндеу);
  
• 
  Табиғатты пайдаланушылардың су ресурстарын тиімді пайдалануға қатысты қызметін экологиялық реттеу;
  
• 
  Сайран өзенін қайта жаңалау бойынша инвестициялық жобаны іске асыру;
  
• 
  Су қорғау аймақтарын сақтау мен заң бұзушылықтарды жою.
  

Алматы қала тұрғындары үшін тыныш болуына ықпал ететін сапалы ТКШ – инфрақұрылым болуы тиіс.

Осы орайда қалада жарақтандыруды қажет ететін күрделі инженерлік инфрақұрылым бар. Тұрғын үй құрылысы мен өнеркәсіптің жедел дамуын ескере отырып, қаланың жылу және электр энергиясына қажеттілігінің артыруына байланысты Алматы қаласының жылу энергетика кешені дамуда.

Инженерлік желілердің орташа тозуы 60-70%-ды құрайды.

Осы мәселелерді шешу үшін қайнар көздер мен инженерлік желілер жаңартылады. 2020 жылға дейін тозу үлесін төмендету жоспарлануда: сумен жабдықтау желілері бойынша – 64,5 %-дан 56% - ға дейін; су бұру - 62% - дан 54% - ға дейін; жылумен жабдықтау - 65%-дан 57% - ға дейін, электрмен жабдықтау - 69% - дан 65% - ға дейін.

Бүгінгі таңда орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету жүйесіне қолжетімділік 95%-ды құрайды, ал 2020 жылға қарай 85%-дан 86%-ға дейінгі су әкету көрсеткіші 100% жеткізіледі.

Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауында энергия үнемдеу саласы бойынша ­ІЖӨ-нің энергия сыйымдылығын азайтуды 2020 жылға дейін 25%-ға жеткізу міндеті қойылған. Жоспарланған энергия үнемдеу шаралары осы көрсеткіштерге қол жеткізуге бағытталған.

Сонымен қатар, электр қуаты саласына жаңа тарифтік саясат енгізу жоспарланып отыр. Осы салаға инвестиция ынталандыру арқылы тарифтің құрылымын өзгерту қарастырылып отыр.

Заманауи технологияларды қолдану арқылы кәріздік тазалау желілерін қайта жаңғырту жоспарланып отыр.
3.1.3.1. мақсат. Тұтынушыларды сапалы және сенімді коммуналды қызметтермен қамтамасыз ету

№	Нысаналы индикаторлар	Өлш. бір.	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Жау. орын.
1	Қаладағы орталықтан-дырылған желілерге қолжетімділік:
	- сумен жабдықтауға	%	95	95	96,0	97,0	98,0	99,0	100,0	ЭКШБ
	- суды әкетуге	%	72	85	77,0	79,0	81,0	84,0	86,0	ЭКШБ
2	Жалпы ұзындықтағы жаңартылған желілер үлесі:									ЭКШБ
	жылумен жабдықтау	%	2	1,0	1,5	1,8	2,1	2,5	1,8	ЭКШБ
	электрмен жабдықтау	%	9	5	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	ЭКШБ
	газбен жабдықтау	%	Көз-дел-меген	Көз-дел-меген	1,0	1,5	1,5	1,5	1,5	ЭКШБ
3	Жылу/электр қуатын желілерге таратудағы шығын үлесі									ЭКШБ
	жылумен жабдықтау	%	18,91	18,51	18,34	18,30	18,22	18,12	18,0	ЭКШБ
	электрмен жабдықтау	%	15,50	15,20	14,90	14,78	14,67	14,56	14,48	ЭКШБ
4	Өндірілген электр энергиясының жалпы көлеміндегі энергияның жаңартылған көздерінен өндірілген электр энергиясының үлесі	%	3,12	4,22	3,9	3,78	4,25	4,25	4,25	ЭКШБ

Қойылған мақсаттарға жету жолдары

• 
  Сумен жабдықтау, суды әкету жүйесіндегі шығындар мен тозуды төмендету, оның ішінде жыл сайын 30 шақырымға дейін қайта жаңғырту есебінен күрделі, апатты жөндеулер көлемін арттыру;
  
• 
  Суды жинақтау іс-шарасын енгізу, ағын суларды тазалап, қайта қолдану;
  
• 
  Жылу жүйелерін ауқымды қайта жаңғырту бағдарламасы аясында жылу жүйелеріндегі шығындармен тозуды төмендету;
  
• 
  Қуат үнемдеуге арналған іс-шараларды жүзеге асыру – ресурстарды тұтыну көрсеткіштерін қашықтықтан жоғары дәлділікпен түсіруге арналған жылу қуатын есептеу құралдарын орнату, автоматтандырылған жылу нүктелерін, жылу және ыстық сумен қамтасыз ету жүйелерінің өткізгіш құбырларының, ілмекті және реттегіш арматураның оқшауланған жылуын орнату;
  
• 
  Электр желісі операторларының тозу мен шығын байланысты нормативтерін қатайту арқылы электр желілерінің шығыны мен тозуын төмендету;
  
• 
  Әуе ЭБЖ кабелдік желілерге ауыстыру;
  
• 
  Кәсіпорындар және тұрғындар үшін энергиялық тиімді құрал-жабдықтарды орнату және пайдалану бойынша маркетингтік компания жүргізу;
  
• 
  Тұрақты турде энергоаудит жүргізу және заң бұзушыларды әкімшілік жауапкершілікке тарту;
  
• 
  Өндірілген электр энергияның жалпы көлемінде жаңартылып отыратын энергия көздерінің өндірілген электр энергия үлесін көбейту;
  
• 
  Тариф құрылымын өзгерте отырып, салаға инвестиция салуды ынталандыруға ықпал ететін жаңа тарифтік саясат енгізу;
  
• 
  Заманауи және тиімді технологияларды пайдалана отырып, тазалау құрылғыларына қайта жаңалау жүргізу.
  

• 
  Мемлекеттік және салалық бағдарламалар аясындағы тұрғын үйлердің құрылысы мен пайдалануға берілуі:
  
  • 
    2020 жылға дейінгі өңірлерді дамыту бағдарламасы;
    
  • 
    муниципалдық қарыз есебінен ипотекалық тұрғын үйдің қалалық
    

• 
  жалға берілетін тұрғын үйлердің құрылысы;
  
• 
  тұрғын үй – құрылыс жинақтары жүйесі (ТҚЖЖ);
  
• 
  ескі тұрғын үйлерді бұзудың қалалық бағдарламасы;
  
• 
  коммерциялық тұрғын үй;
  
• 
  жеке – тұрғын үй құрылысы.
  
• 
  Құрылыс жүргізуге, жерге рұқсат алу және коммуналды желілермен көркейтуді қамтамасыз ету жұмыстарын қоса есептегенде ЖОО-мен бірлесе отырып студенттер жатақханаларын салу бағдарламасынәзірлеу;
  
• 
  Әлеуметтік инфрақұрылым нысандарын құжаттандыру, ол нысандардың мүмкіндігі шектеулі адамдарға қолайлы жабдықталғандығын қадағалау;
  
• 
  Ғимараттар мен құрылыс орындарын күтіп ұстау және пайдаланудың ережелерін әзірлеу және бекіту.
  

• 
  Көпқабатты тұрғын үйлерге тозу деңгейін анықтау және бюджеттік қаржыны рацианалды игеру мақсатында техникалық зерттеу жүргізу;
  
• 
  Тұрғын үйлерге техникалық төлқұжат дайындау бойынша іс-шаралар өткізу және кондоминиум нысандарын ары қарай тіркеуге алу бойынша жан-жақты қолдау көрсету;
  
• 
  Кондоминиум нысандарын басқару органдарына жоспардан тыс және іріктеме тексерулер жүргізу;
  
• 
  Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтарды жаңарту бағдарламасын кеңінен насихаттау мақсатында ақпараттық кампаниялар өткізу;
  
• 
  Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтарды жаңарту бағдарламасына қосымша қаражат тарту;
  
• 
  «Ескі тұрғын үй» мақсатты нысанды инвестициялық бағдарламаның жүзеге асырылу кезеңдері мен шараларын бекіту;
  
• 
  Мемлекеттік-жеке әріптестік қағидасында аумақты игеруге мақсатты келісім-шарттарды жасай отырып, жеке секторды «Ескі тұрғын үй» бағдарламасына қатысуға тарту.
  

Бірінші кезекте құқық қорғау органдары қызметкерлерінің сапасын көтеру қажет. Бұған әкімге және жергілікті қауымдастыққа есеп беретін муниципальды полициялық қызметтің құрылуына бағытталған.

Сонымен қоса полиция қызметкерлерін қауіпсіздікті қамтамасыз етудің заманауи құралдарымен жабдықтау жақсартылады және жаңартылады.

Тұруға арналған аудандарды жарықтандыруды жақсарту басты бағыттардың бірі болады.

Қоғамдық тәртіпті сақтауға жедел және жастар отрядтарын құру арқылы жастарды тарту жұмыстары белсенді жүргізіледі.

Жол көлік апаттарын қысқарту үшін «апат профилін» жасау жоспарлануда. Сонымен қатар, бастамалар тізімін анықтау, заманауи фото және бейнемониторинг жүйесін кеңейту, қауіпсіздік мәселесі бойынша әлеуметтік жарнамалар орналастыру, жүргізушілерді оқытуды жақсарту қолға алынады.

Ұрлық жасау деңгейі 100 мың адамға шаққанда 2020 жылы 186-дан 150–ге дейін, адам өлтіру – 5,4-дан 5-ке дейін, ЖКА құрбандары – 2,4-тен 2,3-ке дейін төмендеуі қажет.
3.2.1.1. мақсат. Құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету және құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесін дамыту

№	Нысаналы индикаторлар	Өлш. бір.	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Жау. орын..
1	Көшеде жасалған қылмыстардың үлес салмағы	%	29,4	26,1	28,5	28,0	27,5	27,0	26,5	ІІД
2	ЖКА-нан қаза тапқандардың санының төмендеу 100 жапа шеккендерге шаққанда	%	3,0	2,4	2,7	2,6	2,5	2,4	2,3	ІІД
3	Кәмелеттік жасқа толмағандардың арасындағы қылмыстың үлессалмағы	%	2,1	1,5	1,7	1,6	1,5	1,4	1,3	ІІД
4	Бұрын қылмыс жасаған адамдардың қылмысты қайта жасау үлессалмағы	%	8,8	14,7	18,3	18,2	18,1	18,0	17,9	ІІД
5	Көпшілік жерде темекі мен қорқорды шегуді заңнамалық түрде тыйым салу барысында атқарылған деңгей	%	-	-	30	40	50	60	70	ДБ, ПД

Қойылған мақсаттарға жету жолдары

• 
  Азаматтардың көп шоғырланған жерлерінде зияткер камералары арқылы бейне мониторингілеу жүйесін дамыту;
  
• 
  Полиция қызметкерлерін қауіпсіздік құралдарымен жабдықтауды жақсарту және жаңарту;
  
• 
  Анағұрлым қылмысты орындарда «қауіпсіздік белдеулерін» орнату (шұғыл топ жасақтарын шақыруға арналған тетікше);
  
• 
  Тұрғын үй аудандарында жарықтандыруды жақсарту (аяқ жол, аула аумақтары), энергия тиімділіктегі жарықтандыруын енгізу;
  
• 
  Мигранттардың қала талаптарына бейімделуіне және жұмысқа орналасуына көмек көрсету;
  
• 
  Құқық қорғау органдарының ЖОО-р әкімшілігі және студенттермен тәрбиелік сұхбаттар өткізуде өзара іс-қимыл жасасуы;
  
• 
  Жедел әрекет етеуші жастар мен студенттердің отрядтарын құру арқылы қоғамдық тәртіпті сақтауды қамтамасыз ету;
  
• 
  «Апаттық профиль»: тұрғылықты себептеріне талдау жүргізу, оған тәулік уақытын, жасын, жасалған құқық бұзушылықтар, мәжбүрлеу шаралары және тәртіптік факторларды құру;
  
• 
  Қауіпсіздік мәселелері бойынша бейнебаяндар мен арнайы телебағдарламалар түрінде әлеуметтік жарнамалар жасау;
  
• 
  «Жол қозғалысы қауіпсіздігі» ААЖ жүйесін дамыту арқылы фото- және бейнежүйелер мониторингін кеңейту;
  
• 
  Жергілікті атқарушы органдарға және жергілікті қауымдастыққа есептілік бағынысты жергілікті полиция қызметін құру;
  
• 
  Қоғамдық орындарда шылым және қорқор тартуға тыйым салатын заңдылықтардық орындалуын күшейту;
  
• 
  Есірткені, психотроптық заттарды тарату және қолдану деректерін анықтау бойынша көңіл көтеретін мекемелерде, түнгі клубтарда рейдтік іс-шаралар өткізу;
  
• 
  Жастар арасында нашақорлықты бастапқы кезде анықтау бойынша кешенді іс-шаралар жургізуді қамтамасыз ету.
  

Тиесілі инфрақұрылымды дамыту үшін әлеуметтік нысандарды сейсмокүшейту жоспарлануда(денсаулық сақтау, білім беру), ескі тұрғын үйлерді бұзу, өрт сөндіру деполарын салу, қала әкімінің мобилизация қорын толықтыру, халықаралық стандарттарға сәйкес заманауи апаттық құтқару техникалары мен жабдықтарын сатып алу қажет.

• 
  Ұсыныстар енгізу, сондай-ақ білім және денсаулық сақтау нысандарын сейсмокүшейту, ескі тұрғын үйді бұзу бағдарламаларын ілгерілетуге қатысу;
  
• 
  Апаттық құтқару жабдықтарын, заманауи құтқару және өрт сөндіру автотехникаларын сатып алу;
  
• 
  Өрт сөндіру депосын кезеңімен салу;
  
• 
  Сел жүру және су басу, қар көшкіні жүру қаупі жоғары ошақтарды аэровизуальді және жермен зерттеу жұмыстарын жүргізу;
  
• 
  Тегіс өтуі мүмкін тау көлдерінің суын жіберу шараларын жасау;
  
• 
  ТЖ туындаған жағдайда нұсқау жазылған буклеттер мен плакаттарды әзірлеу және шығару, адамдар көп шоғырланатын жерлерде және БАҚ-та ақпараттық бейнероликтерді дайындау және көрсету;
  
• 
  Қаланың тіршілігін қамтамасыз ету нысандарының өрт қауіпсіздігі саласында бақылауды қамтамасыз ету;
  
• 
  Қаланың инженерлік-қорғаныстық ғимараттарын жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу(МТҚ, тоған, бөгет);
  
• 
  Қала тұрғындарының сейсмикалық шағынаудандандыру картасына рұқсат алу;
  
• 
  Қауіпті аумақтарды жағдайы мен ТЖ болуы мүмкін аймақтарды үнемі мониторингілеуді күшейту;
  
• 
  Табиғи және техногендік ТЖ зардаптарын жоюға ТЖАК әрекеттесу күштерінің дайындығын арттыру;
  
• 
  Құтқарушылардың барлық санаттары бойынша кәсіби дайындығын жетілдіру, құтқару операцияларын жүргізудің жаңа технологияларын белсенді енгізу;
  
• 
  Төтенше жағдайлар және азаматтық қорғаныс мәселелері жөнінде мемлекеттік органдармен және ұйымдармен ведомствоаралық іс-қимылдарды күшейту.
  

Жобаның мақсаты өмір қауіпсіздігі мен сапасын арттыру, инфрақұрылымдар мен инвестициялық тартымдылықты арттыру, көлік және экологиялық мәселелерді шешу, энергия мен суды қолдану тиімділігін, коммуналдық қызметтер және ақпараттық–коммуникациялық технологияларды қызмет көрсетуге пайдалану тиімділігін арттыру болып табылады.

«Ақылды қалаларды» жүзеге асырудың тиімділігі мен заманауилығы әлемде іске асып жатқан мысалдармен расталады. Лондонда қоғамдық көліктің кешігуі 40 %-ға қысқартылды, жол сиымдылығы 15% артты, зиянды заттардың ауаға таралуы 25% төмендеді. Жылуды пайдалану 25% азайды, көшені жарықтандыру шығыны 40%, электр және жылу орташа есеппен 20%, ал ЖКО саны 20% төмендеді.

«Ақылды қала» тұжырымдамасының халықаралық тәжірибесінің есепке алынуы қаланың өндірістік үдерістері мен қызметтерінің едәуір трансформациясын талап етеді. Трансформация үдерістерді оңтайландыру бойынша ұйымдастыру кешенін қайта қарау, қаржыландыру жолдары мен қызметтер стандарттарын, сондай-ақ ықпалдастырылған ақпараттық жүйелерді енгізуді қамтыған 3 жылдан 7 жылға дейін созылады.

• 
  Алматы қаласының инфрақұрылымын басымды бағыттау үшін Smart технологиясының жарамдылығын зерттеу (көлік, ТКШ, қауіпсіздік, тағы басқалар);
  
• 
  Қаланың қазіргі АКТ жүйесін тексеруін орындау;
  
• 
  «Ақылды қала» (Smart City) жобасының тұжырымдамасын, ыңғайлы жоспарын және инвестициялық ұсыныстарын дайындау;
  
• 
  «Smart City»ақпараттық жүйесін интеграциялау және өзара әрекеттестіру, пайдалану Ережесін дайындау;
  
• 
  Smart технологиясын енгізу үшін ұсыныс дайындау және заңнамалық талдау;
  
• 
  Smart технологиясына мемлекеттік қызметшілер қағидасын енгізу бойынша оқыту және кеңес беру;
  
• 
  «Smart City» компонентіне ТЭО дайындау.
  

• 
  Мемлекеттік жекеше серіктестіктерді дамыту аясында балабақшалардың құрылысына инвестиция тарту;
  
• 
  Мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру жолында жекеше балабақшаларды ашуға кіші және орта бизнесті тарту;
  
• 
  Мектепкедейінгі ұйымдардың жүйесіне қайтару мақсатымен қаладағы бұрынғы балабақшалар ғимараттарын пайдалануға талдау жүргізу;
  
• 
  Жаңа тұрғын үй кешендерінің құрылысы барысында бірінші қабаттарда балабақшалар ұйымдастыру;
  
• 
  Инклюзивті білімді дамыту үшін қолжетімді орта құру.
  

• 
  Мектептердің құрылысы үшін қаладағы жер телімдеріне тексеріс жүргізу;
  
• 
  Мемлекеттік жекеше серіктестіктерді дамыту аясында мектеп құрылысына және қолданыстағы мектептердің қосымша құрылысына инвестиция тарту;
  
• 
  «Мектеп автобусы» жобасын іске асыру үшін тұжырымдамаәзірлеу және инвесторлар тарту;
  
• 
  Жекеше, оның ішінде жаңа тұрғын үй кешендерінің құрылысы барысында бірінші қабаттардамектептерашу;
  
• 
  Орта білім беру жүйесінде адам басын қаржыландыруға көшу;
  
• 
  Мұғалімдердің біліктілігін көтеру;
  
• 
  Инклюзивті білім беруді дамыту үшін қолайлы орта құру;
  
• 
  Педагогикалық озық тәжірибесін, оның ішінде Назарбаев зияткерлік мектебінің жұмыс тәжірибесін трансляциялау арқылытарату;
  
• 
  Жыл сайынғы мектеп рейтингін жүргізу (ҰБТ, оқу жетістіктерінің сыртқы бағасы, республикалық және қалалық олимпиадалар, ғылыми жобалардың байқаулары және т.б.);
  
• 
  Алматы қаласы Әкімімен үстемеақы белгілеу есебінен озық мектептерді ынталандыру жүйесін әзірлеу;
  
• 
  Мектептердің материалдық-техникалық базасын нығайту (пән кабинеттерін, компьютерлер және т.б. алу).
  

• 
  Аймақтық еңбек нарығымен экономикасының дамуының қажеттілігіне сәйкес кадрларды дайындау;
  
• 
  Кәсіпорын – жұмыс берушімен техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары арасында әріптестікті дамыту (қосыпоқыту);
  
• 
  Еңбек ресурстарына сұранысты түсіндіру үшін колледж оқу жоспарын құруда әлеуетті жұмыс берушілерді тарту;
  
• 
  Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары жанынан дайындау, қайтадайындау, біліктілігін көтеру және кадрларды сертификаттау үйлестіру оқу орталықтарымен бірге ғылыми – білім беру – өндірістік кластерін құру;
  
• 
  Зейнетақы аударымдары арқылы мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алған бітірушілерді жұмысқаорналастыруды растайтын мониторинг.
  

Қалалық биліктің күш-жігері пациенттер үшін кері байланыс тетіктерін (электрондық портал, колл-орталықтар, сенім телефондары) енгізу жолымен медициналық қызметтердің сапасын бақылауға бағытталады. Барлық емдеу үдерістерін стандарттаудың негізінде басқару жүйесі жаңғыртылатын болады.

Сонымен бірге дуальды білім беру жүйесін енгізу арқылы медбикелер қызметінің сапасын жақсарту жоспарланып отыр. Мысалға, қалалық медицина колледжі мен медбикелік күтім ауруханасын біріктіру жүзеге асырылады.

Қаланың білім беру саласындағы тағы бір басымдық емдеудің жоғары технологиялық әдістерін арттыру болады.

Дәрігер мамандығының беделін арттыру маңызды бағытқа айналады. Бұл үшін жұмыс сапасын жеке бағалау, отбасылық жатақханаларды салу арқылы медициналық қызметкерлердің тұрғын үй мәселелерін шешу сияқты дәрігерлерді көтермелеудің түрлі тетіктері енгізіледі.

Ауруларды ерте диагностикалау үшін медициналық-санитарлық алғашқы көмекті (МСАК) дамытуға, сонымен ірге МСАК пен вертикальді қызметтердің (туберкулез, онкология, АИТВ/ЖИТС) интеграциялануына ерекше көңіл бөлінетін болады.

Денсаулық сақтау жүйесіне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру енгізіледі. Жұмыс беруші, мемлекет және жұмыс жасайтын адамның өзі денсаулық үшін жауапкершілікті өзара бөлісуі тиіс. Осылайша, ортақ жауапкершілік қағидасы іске асырылады.

Геронтология және паллиативтік көмекті дамыту бағдарламалары енгізіледі, мүмкіндігі шектеулі адамдарға және диспансерлік науқастарға арналған бірыңғай оңалту орталығын құру жобасы іске асырылады.

Ана өлімінің және босандыруға көмек көрсетудің барлық ұйымдарында акушерлік асқынулардың ерекше жағдайларының құпия аудитін дамыту қолға алынады. Экстрагениталды патологиясы бар жүкті әйелдерді ерте кезеңнен қамту және диспансерік бақылау қамтамасыз етіледі.

Бюджеттен тыс қаражаттарды тарту мақсатында күш-жігер мемлекеттік-жекеменшік серіктестік тетіктерін дамытуға бағытталатын болады.

Көрсетілетін қызметтердің ашықтығын жақсарту, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін қаладағы денсаулық сақтау мекемелерінің қаржылық есептерін қоғамдық бақылау үшін жариялау тәжірибесі жалғасады.

2020 жылға қарай ана өлімі көрсеткіштері 100 мың тірі туылғандарға есептегенде 4-ке дейін, бала өлімі – 1000 мың тірі туылғандарға есептегенде 8-ге дейін, онкологиядан өлім-жітім – 10 мың онконауқастарға есептегенде 100-ге дейін төмендеуі тиіс.

• 
  Босанатын әйелдерге дәрігерлік жәрдем беретін барлық ұйымдарда акушерлік асқынудың өте қиын жағдайын және анна өлімін құпия тексерістер жүргізу;
  
• 
  Жыныстан тыс дерті бар аяғы ауыр әйелдердің диспансерлік бақылауға ерте қамтылуын қамтамасыз ету;
  
• 
  Денсаулық сақтаудың Бірыңғай ұлттық жүйесінде медициналық көмектің сапасымен қолжетімділігін арттыру, басқару және қаржыландыру жүйесін жетілдіру;
  
• 
  Дәрігер мамандығына қызығушылығын арттыру;
  
• 
  Жиі қоныстанған аудандардағы жаңа 8 емханаларды іске қосу;
  
• 
  Оңалту құрылымдарының орталықтарын құру;
  
• 
  Әртүрлі пішіндегі төсектерді қайта бөлуді жүйелеу;
  
• 
  Күту уақытын азайту мақсатында бірыңғай ақпарттық кеңістікті құру;
  
• 
  Медициналық ұйымдардың материалдық-техникалық жабдықталуын нығайту;
  
• 
  Медициналық тәжірибеде емдеу және диагноз қоюдың жаңа жоғары технологиялық әдістерін енгізу;
  
• 
  Медицина тәжірибесіне тексеру мен емдеудің жаңа жоғары техзнологиялық әдістерін енгізу;
  
• 
  Жалпы қолжетімді колл-орталықтарын және интернет-порталды құру арқылы емделушілерге кері байланыс қызметін көрсету сапасының ашықтығын жоғарлату;
  
• 
  Геронтологияны және паллиативтік көмекті дамыту, егде жастағы әлсіз және коморбиттік емделушілерді қарауға мамандандырылған бағдарламаларды енгізу;
  
• 
  Созылмалы ауруы бар емделушілерді белсенді амбулаториялық қамтитын арнайы бағдарламасын енгізу;
  
• 
  Денсаулық сақтау мекемелерінде корпоративті басқаруды енгізу үшін жеке медицинаны дамыту;
  
• 
  Мемлекеттік ауруханаларды басқаруда жеке сектормен келісім-шартты пайдаланып МЖС механизмін дамыту, сондай-ақ мемлекеттік медициналық ұйымдарды жекешелендіру;
  
• 
  Әлеуметтік, медициналық сақтандыру жағдайында бәсекелестік есебінен көрсетілетін қызметтің сапасы мен қолжетімділігін жоғарлату үшін медициналық ұйымдардың корпоративтік басқару қағидаларына ауысы;
  
• 
  Балалар және жасөспірімдер арасында темекі өнімдерін, оның ішінде кальянды қолдануды төмендету.
  

Қаламызды әрі қарай дамыту мақсаттарына қол жеткізу жаңа әлеуметтік саясаттың сапасы мен тиімділігіне байланысты.

Жұмсыссыздық деңгейін 5% дейін қысқарту еңбек нарығын дамыту мен қала халқын әлеуметтік қорғаудың негізгі бағыттарына айналады. «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасының шеңберінде қоғамдық жұмыстар мен әлеуметтік жұмыс орындары арқылы жұмыспен қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылданады. Жұмыспен қамтылу деңгейін арттыру үшін күш-жігер жұмыссыздарды еңбек нарығында барынша сұранысқа ие кәсіптер бойынша қайта даярлау және біліктілігін арттыруға бағытталатын болады.

Тұрмысы төмен адамдарға әлеуметтік қолдау көрсету атаулы әлеуметтік көмекке және тұрақты және нәтижелі жұмыспен қамту жолымен халықтың табысы деңгейін арттыруға негізделеді. Алдағы 5 жылда мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың мөлшері жүйелі түрде көтеріліп, ал атаулы әлеуметтік көмек ең төменгі күн көріс деңгейінің 60%-ға дейін жеткізіледі.

Бұл ретте мемлекеттен берілетін көмекке мұқтаж адамдарды тек жәрдемақы алушылар рөлімен ғана шектеуге болмайды. Көмек сандық мөлшерде ғана емес, сонымен бірге қаланың көмекке мұқтаж тұрғындарының барынша өзін-өзі танытуы (самореализация) және әлеуметтенуі үшін жағдайлар жасаудан көрінуі тиіс. Осы мақсатта, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына төмен отбасылардан еңбекке қабiлеттi мүшелерін тарту шаралары жүзеге асырылатын болады.

Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамдарды 100% қамту бйынша шаралар қабылданады.

Мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін кедергісіз қалалық ортаны құру мәселелеріне ерекше көңіл бөлінеді. Осыған байланысты мүгедектігі бар адамдар үшін әлеуметтік және басқа да инфрақұрылымды бейімдеу жұмыстары жалғасын табады.

Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша әлеуметтік қызмет азаматтардың жекелеген санаттарына көрсетілетін болады (тұрмысы төмен азаматтарға бір жолғы материалдық көмек көрсету, ҰОС қатысушылар мен мүгедектеріне Жеңіс Күнінің қарсаңында материалдық көмек көрсету, ҰОС қатысушыларына теңестірілген адамдарға, ҰОС жылдары, Ауғанстанда және Чернобыль АЭС апаты кезінде қайтыс болған адамдардың жесірлері мен отбасыларына бір жолғы материалдық көмек көрсету және т.б.).

• 
  Әлеуметтік жұмыс орындары, қоғамдық жұмыстар арқылы уақытша жұмыспен қамтумен қамтамасыз ету;
  
• 
  Еңбек нарығында асаталап етілген мамандықтар бойынша жұмыссыздардың білікітілігіна рттыру және қайта даярлау жолымен жұмыспен қамту деңгейін жоғарлату;
  
• 
  Жастар тәжірибесін ұйымдастыру және кәсіби білім алуға бағыттау;
  
• 
  «Жұмыспен қамту 2020 Жолкартасы» бағдарламасы шеңберінде инвестжобаларды жүзеге асыру кезінде жаңадан құрылған жұмыс орындарына жұмысқа орналастыру;
  
• 
  Бос қызмет орындарының жәрмеңкелерін өткізу арқылы жұмысқа орналастыру деңгейін көтеру;
  
• 
  Ішкі еңбек нарығын қорғау;
  
• 
  Қала әкімдігінің веб-сайты арқылы қала тұрғындарына қызмет көрсету;
  
• 
  Жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғаудың аса маңызды мәселелерін шешу бойынша ҮЕҰ белсенді өзара әрекеттесу;
  
• 
  Әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша жұмыс берушілермен семинарлар өткізу.
  

• 
  Әлеуметтік серіктестікті дамыту және ірі және орта кәсіпорындар арасында ұжымдық-шарттық қатынастар жүйесімен 100% қамту;
  
• 
  Әлеуметтік-еңбек саласындағы өндірістік жарақаттарды және даулы жағдайларға жол бермеу бойынша ұйымдастырушылық және ақпараттық іс-шаралар жүргізу;
  
• 
  Заңнамалық базаны жетілдіру және Халықаралық еңбек ұйымының қауіпсіздік стандарттарын енгізу;
  
• 
  Кәсіпорындардағы қатерлерді бақылау және бағалау, анықтап табу жүйесін жасау;
  
• 
  Жұмыс берушілермен жұмысшылардың қызығушылығын арттыру мақсатында әлеуметтік, медициналық және зейнетақылық сақтандыруды жетілдіру;
  
• 
  Қауіпсіздік және еңбекті қорғау саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және олардың нәтижелерін енгізу;
  
• 
  Кәсіпорындардағы қауіпсіздікті жұмыс берушіге ескертусіз инспекциялау;
  
• 
  Еңбек қауіпсіздік нормаларын сақтау және бақылауды күшейту;
  
• 
  Еңбек жағдайларын жақсарту және озық тәжірибелерді тарату бойынша корпоративтік бағдарламаларды көтермелеу;
  
• 
  Қауіпсіздік бойынша білімді тексеру және оқыту қызметін көрсетуші ұйымдардың құрылуына жағдай жасау.
  

• 
  Тұрмысы төмен отбасыларға мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек беру;
  
• 
  Онсегі зжасқа дейінгі балаларға мемлекеттік жәрдем ақы беру;
  
• 
  Тұрғын үй мәселесінде көмек беру;
  
• 
  Жергілікті өкілді органдардың шешімімен мұқтаж азаматтарға жеке дәрежелі әлеуметтік көмек беру (жергілікті деңгейде аз қамтылған азаматтарға бір жолғы ақшалай жәрдем, Жеңіс күні қарсаңына ОСҚ және ОСМ ақшалай жәрдем, ҰОС теңдей қатысушыларға бір жолғы ақшалай жәрдем, ҰОС, Ауғанстандағы, Чернобыль АЭС - іапаты кезіндегіжәнетағыбасқажылдағыжесірәйелдерменотбасыларға).
  

• 
  Балалардың психикалық – неврологиялық медициналық-әлеуметтік мекемелерінде (ұйымдарында) мүгедек балаларға арнаулы әлеуметтік қызмет ұсыну;
  
• 
  Оңалту орталығы және медициналық-әлеуметтік мекемелердің жалпы үлгісінде қартадамдарға, мүгедектерге соның ішінде мүгедек балаларға арнаулы әлеуметтік қызмет, үйге әлеуметтік көмек беру;
  
• 
  Психикалық-неврологиялық медициналық-әлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда) психикалық-неврологиялық ауруға шалдыққан мүгедектерге арнаулы әлеуметтік қызмет беру;
  
• 
  Нақты тұрғылықты жері жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу;
  
• 
  Мүгедектерді және мүгедек балаларды шипажайлық-курорттық емдеумен қамтамасыз ету, жеке оңалту бағдарламасымен (ЖОБ) сәйкес арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтасыз ету, мүгедек балаларды үйде оқытатын отбасыларға мемлекеттік қолдау көрсету, қызмет алушы мүгедектерді тасымалдайтын жеке көмекшілерге және кресло-арбамен қозғалатын мүгедектерге көлік қызметтерін ұсыну;
  
• 
  Мұқтаж мүгедектерді міндетті гигиеналық құралдарымен қамтамасыз ету, қозғалыс қиыншылығына ұшыраған бірінші топтағы мүгедектердің жеке көмекшілеріне әлеуметтік қызмет ұсыну, есту қабілетіне байланысты мүгедектерді (ЖОБ) ыммен ұғысатын маманмен қамтамасыз ету;
  
• 
  Үкіметтік емес секторда мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс орналастыру.
  

Мұражайларды дамытуға, қаланың жаңа Тарих мұражайының және Заманауи өнер мұражайының құрылысына едәуір көңіл бөлінетін болады.

Осы саладағы қызметкерлерді кәсіптік оқыту мен олардың біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөлінеді. Алматы қаласының мұражай қорларының электрондық базасын құру маңызды міндет болып табылады.

Қаланың билік органдарының күш-жігері қаланың жаңа келбетін және кітапханаларының форматын қалыптастыруға бағытталады. Олар шығармашылық үйірмелер мен коворкинг-орталықтар құру, сондай-ақ IТ-технологияларды кеңінен пайдалану есебінен ғылыми және шығармашылық даму орталықтарына түрлендірілетін болады.

ЮНЕСКО-ның 2015 жылғы 38 сессиясындағы қабылданған шешіміне

«Мыңжылдық Алматы» 2016 жылы ЮНЕСКО-ның меретойлық және естелік күндерін енгізу.

• 
  Алматы қаласының мәдениетін дамытудың Тұжырымдамасын дайындау;
  
• 
  Мәдени мекемелер жүйелерінің техникалық жағдайын жақсарту;
  
• 
  Жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарын жасау, тарихи және мәдени ескерткіштерді жаңғырту, сондай-ақ монументалды ескерткіштерді орнату;
  
• 
  Ведомствалық бағынысты мекемелердің театралдық және музыкалық өнерін қызмет көрсету есебінен қолдау;
  
• 
  Өнер саласындағы табыстарды көрсету мақсатында әртүрлі мектептердің, өнер ұжымдарының қатысуымен фестивальдар мен байқаулар ұйымдастыру;
  
• 
  Қаланың тарихи жаңа Мұражайын және заманауи өнер Мұражайын құру;
  
• 
  Мәдениет және рекрутинг саласындағы жас мамандардың біліктілігін арттыру;
  
• 
  «Боралдайсаққорғаны» археологиялық паркін дамыту;
  
• 
  Бұрынғы Верный қорғаны аумағындағы «МыңжылдықАлматы» тарихи паркі мақсатында тарихи аймақ құру;
  
• 
  Кітапхана қорын сандық формат жолымен жаңғырту арқылы кітапхана желісін жүйелендіру;
  
• 
  Тарихи-мәдени Алматы мұрасын және Жетісу өңірін әйгілендіру үшін «Алматыэнциклопедиясы» порталы арқылы Алматы қаласының мәдени контентін арттыру, дүниежүзілік қоғамдастыққа қаланы ұсыну;
  
• 
  Бизнес пен басқарушылық қолдаумен, ынтымақтастық дамуының шығармашылық интеллигенцияның және бизнестің арасындағы өнермен мәдениетті даму жолымен ынталандыру;
  

Бұл ретте, қысқы Универсиада шеңберінде салынған спорттық нысандар Алматы қаласының спорттық инфрақұрылымына белсенді түрде ықпалдастырылатын болады. Қала тұрғындары үшін бұл нысандардың қол жетімділігін қамтамасыз ету, балалар және бұқаралық спорт орталықтарын ұйымдастыру үшін кешенді шаралар қабылданады.

Бұқаралық спортты дамыту жұмыстың маңызды бағытына айналады. Бұл үшін жаңа спорт және ойын алаңдарын белсенді түрде салу, спорттық инфрақұрылымды дамыту, оның ішінде жеке меншік қаражаттарды тарту (МЖС) арқылы дамыту жалғасады.

Салауатты өмір салтын насихаттау бойынша жұмыс жалғасады. Халықтың барлық топтарының арасында спорттық-бұқаралық және дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларының саны артады.

• 
  2017 жылы 28-қысқыДүниежүзілікстуденттікойындардыөткізу;
  
• 
  Денешынықтыружәнеспортпенайналысуғажағдайларжасау (қосымшаспортжәнеойыналаңдарынсалу, соның ішіндефутболжәнебаскетболбойынша,веложолдарсалу);
  
• 
  Спорт нысандарының және ғимараттарының құрылысын қайта құру және жаңғырту:
  
• 
  Алматы қаласы Алатау ауданы «Алғабас» шағынауданындағы дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысы;
  
• 
  Алматы қаласы Түрксіб ауданы «Жас Қанат» шағынауданындағы дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысы;
  
• 
  Алматы қаласындағы орталық стадионынның батыс трибунасының шатырын жаңғырту;
  
• 
  Алматы қаласындағы орталық стадионынның қосалқы алқабын жаңғырту.
  
• 
  Қалың бұқараның барлық топтары арасында салауатты өмір салтын насихаттайтын бұқаралық спортпен денешынықтыру, сауықтыру шараларының санын көбейту;
  
• 
  Тұрмысы төмен отбасылардың балалары және мүгедектер үшін спортпен айналысуға жағдайлар жасау;
  
• 
  МЖС тетіктері аясындағы жұмыстарды күшейту.
  
• 
  Алматы қаласының мықты спортшыларының және командаларының, оның ішінде мүмкіндігі шектеулі адамдардың қалалық, республикалық және халықаралық жарыстарға және оқыту-жаттығу жиындарына қатысуын қамтамасыз ету;
  
• 
  Спорт түрлері бойынша оқушыларға сабақ өткізу үшін қолайлы жағдай құру, оқу-жаттығу үдерісін сапалы ұйымдастыру, жоғары білікті спортшыларды және спорттық олимпиада резервтерін дайындау;
  
• 
  Спорт түрлері бойынша спорттағы дарынды оқушыларды оқыту және жалпы білім беру үшін қолайлы жағдай жасау, оқу-жаттығу үдерісін сапалы ұйымдастыру, жоғары білікті спортшыларды және спорттық олимпиада резервтерін дайындау;
  
• 
  Шаңғы трамплиндерінің халықаралық кешені қызметін күтіп ұстау және қамтамасыз ету.
  

Алматының заманауи, халықаралық кеңістікке интеграцияланған мегаполис ретінде қалыптасуы үшін Елбасының «Тілдердің үш тұғырлығы» бірегей мәдени жобасын іске асыру ләзім. Яғни мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін, орыс тілін – ұлтаралық қарым-қатынас тілі және ағылшын тілін жаһандық экономикаға табысты интеграциялану құралы ретінде тұрғындардың терең меңгеруін жүйелі түрде іске асыру жұмыстары жалғастырылады.

Тіл саясатын іске асыру Қазақстанда тұрып жатқан барлық этностардың тілдерін сақтай отырып, ұлттық бірлікті нығайтудың маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілдің ауқымды қызмет етуін үйлесімді түрде қамтамасыз ететін болады.

Осыны ескере отырып, қалалық бюджеттің шегінде қазақ тілінде оқытатын балабақшалар мен мектептердің санын арттыру, мемлекеттік тілді еркін және қол жетімді меңгеру үшін жағдайлар жасау бойынша жұмыс жүргізіледі. Бұдан басқа, білім беру мекемелерінде жүйелі түрде мынадай іс-шараларды ұйымдастыру жоспарланған: жергілікті емес ұлт балаларының арасында мемлекеттік тілді білуге қалалық байқау, орыс тілінде білім беретін мектептерде апта сайын «Қазақ тілінің күндерін» өткізу және т.б.

Ұлтаралық қарым-қатынас тілі ретінде орыс тілінің, сонымен бірге Қазақстан халқының басқа тілдерінің жалпы мәдени функцияларын сақтау бойынша шаралар қабылданады.

Қала тұрғындары үшін ағылшын тілін терең меңгеру маңызды болып табылады, себебі Алматы ірі қаржы орталығы болып табылатындықтан, халықаралық туризм мен бизнес үшін ашық әрі тартымды болуы тиіс.

3.3.2.3. мақсат. Ұлттың тұрақты дамуы үшін мемлекеттілікті, халық бірлігін және қоғамның топтасуын нығайту

№	Нысаналы индикаторлар	Өлш. бірл.	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Жау. орынд.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	Мемлекеттік тілді меңгерген ересектердің үлесі	%	72	75	78	81	84	87	90	ТДМҚБ
2	Ағылшын тілін меңгерген Ересектердің үлесі	%	14	15	16	17	18	19	20	ТДМҚБ
3	Үштілді меңгерген ересектердің үлесі	%	8	10	12	14	16	18	20	ТДМҚБ

Қойылған мақсаттарға жету жолдары

• 
  Білім беру кабинеттеріне қазақ тілін үйренуге арналған инновациялық-техникалық құралдарды орнату;
  
• 
  Қазақ және ағылшын тілдерін үйрететін оқытушыларды тарту мақсатындағы конкурстар өткізу;
  
• 
  Ағылшын тілі курстарының тұрғындар үшін қолжетімділігін ұлғайту;
  
• 
  Оқытушыларға арналған қарқынды курстарды, өздігімен оқу курстарын ұлғайту.
  

Бүгінгі күннің өзінде еліміздің көлемінде Алматы елдегі ЖІӨ 22,3%-ын, барлық салық және салықтық емес түсімнің 26,3%-ын, барлық сауда операцияларының 41%-ын, еліміздегі жұмыс жасайтын халықтың шамамен 9,7%-ын жұмыспен қамтамасыз етеді. Қаланың үлесіне бөлшек және көтерме сауда тауар айналымының барлық депозиттер көлемі мен несиелерінің 40% тиесілі.

2015 жылдың қорытындысы бойынша қала халқының жан басына шаққандағы тиесілі жалпы өңірлік өнімі 24,5 мың АҚШ долларын құрады. Бұл – Орталық және Шығыс Еуропаның астаналары мен ірі қалаларының деңгейі. Жыл сайын адамдардың өмір сүру сапасының көрсеткіші жақсаруда, әсіресе, адамдардың орташа өмір сүру ұзақтығы 75 жасты құрайды.

Ғаламдық контексті және дамудың қазіргі заманғы тенденцияларын ескерсек, Алматының негізгі міндеті – алдағы уақытта да қалалықтар үшін өмір сүрудің жоғары сапасын қамтамасыз ете отырып, Қазақстанның экономикалық өсімінің негізгі драйверлерінің бірі болып қала беру. Алматы қаласы Қазақстан Республикасының Президенті, Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Қазақстан – 2050» Стратегиясында алға қойған 2050 жылға таяу әлемнің айрықша бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына кіру жөніндегі ауқымды мақсаттарына қол жеткізудің өзекті факторы болуы тиіс.

Жалпы 2020 жылға дейін Алматы негізгі экономикалық көрсеткіштер бойынша оң серпінді сақтайды (ІӨӨ, бюджет кірістері, сауда, халықтың жұмыспен қамтылуы, депозиттер және кредиттер мөлшері) және ел экономикасына елеулі үлесін қамтамасыз етуді жалғастырады.

Өсудің локомотивтері дәстүрлі салалар болады, атап айтсақ, өндіріс, шағын және орта бизнес, азық-түлік секторы, сауда және жаңа туризм, көлік және логистика, инновация секілді жаңа перспективалар.