Зат есімнің сөйлемдегі қызметі

Зат есім сөйлемде атау септігіңде тұрып бастауыш болады: Күн жазға

Атау мен ілік септігінен басқа септіктерде тұрып және сөйлемдегі ойды

толықтырып, толықтауыш болады: Өлімнен ұят күшті.

Зат есім ілік септігінде тұрып және өзінен кейінгі сөзді айқындап,

Барыс, шығыс, көмектес септіктерінде келіп немесе көмекші есіммен,

септеулік шылаулармен тіркесіп пысықтауыш болады: Тасада жасырынып аман қалғанша, жазыққа шығып өлген артық.

Зат есімдер жіктеліп келіп немесе атау септігінде тұрып сөйлемде баяндауыш болады: Өре табылса шабақ, талқан табылса - тамақ.

Лексикалық мағынасынан айырыла бастап, сөйлемде екінші бір зат есім сөздің легінде қолданылатын зат есімдер көмекші есімдер деп аталады.

Мысалы, сырт, іш, маң, алд(ы), арт(ы), үст(і), қас, жан т.б. (Ауылдың жаны).

Әдетте көмекші есімдер тәуелділік жалғауында тұрып, негізгі зат есіммен тіркесіп сөйлемнің бір ғана мүшесі болады.