Ф 11-18 Жошыбаева Д. А
жүктеу/скачать 1,49 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 9-тақырын. Мсмлекеттік кредит және мемлекеттік борыш
| Қажетті әдебиеттер
1.Ильясов.К.К.Құлпыбаев.С.Қ«Қаржы». экономиканық жоғарғы оқу орындары үшін.Алматы «Экономика»2005.ж. 2.Мельников.В.Д.,Ильясов.К.К.«Финансы» учебник для экономических вузов Алматы «Қаржы—қаражат».2006 г. З.Ильясов.К.К.Саткалиева.В.А. и другие «Государственный бюджет» Алматы РИК 1999 г. 4.Ковалева.А. «Финансы». М финансы и статистика 2002 г. В.М.Родионова.«Финансы» М. финансы и статистика 2000 г. Д.Г.Черник «Финансовые аспекты рыночной экономике» М.финансы и статистака 1998 г. Л.А. Дробозина.«Общая теория финансов» М. банки и биржи изд. обьединение. ЮНИТИ 2003 г. 8.Мельников.В.Д. «Государственное финансовое регулирование экономики Казахстана» Алматы «Қаржы-Қаражат» 1995 г. 9. Дербисов Е.Ж. Финансы Казахстана: между прошлым и будущим « Алматы. изд. ИХТИСАТ 1996 г. 9-тақырын. Мсмлекеттік кредит және мемлекеттік борыш 1.Мемлекетік несиенің экономикалық мәні Мемлекет пен жергілікті атқарушы оргаңдардың қарамағына заңды және жеке түлғалардың бос ақша қаражаттары несие капиталы ретінде уақытша пайдалануға шоғырландыру үшін және бюджет тапшылығы проблемаларын шешу үшін тартылуы мүмкін. Оны алудың басты әдісі мемлекеттік кредит болып табылады. Мемлекеттік кредит — жалпымемлекеттік қаржының басты буындарының бірі және кредит қатынастарының жиынтығы, бұл қатынастарда тараптардың бірі мемлекет, заңды және жеке түлғалар несиегерлер (кредиторлар) немесе қарызгер болып табылады. Халықаралық экономикалық қатынастар саласында мемлекет қарызгердің де, қарыз алушыныңда, несиегердіңде рөлінде көрінеді. Мемлекеттік кредиттің ерекшелігі қарызға берілген қаражат-тардың қайтарымдылыгында, мезгілдігінде және ақылыгында. Алай-да бұл қатынастарды банк несиесімен шатастыруға болмайды. Не-сие қоры үлгаймалы үдайы өндіріс процесінің үздіксіздігін қамтамасыз ету мақсатында кәсіпорындар мен үйымдарды несиелендіру жоне оның тиімділігін арттыру үшін пайдаланылады; несиелерді жеке адамдар да ала алады. Шаруашылық жүргізуші субъектілерді банктік несиелендіру несие қорын өнімді пайдалану болып табылады. Мемлекеттік кредиттің көмегімен жүмылдырылған қаражат-тар көбінесе экономиканы қаржыландыруға бағытталатыңдықтан оның өңдірістік сипаты болуы тиіс. Мемлекеттік кредит жөніндегі қатынастар мына негіздерде қаржы қатынастарына кіреді: мемлекеттік кредит жолымен жүмылдырылатын қаражаттар әр түрлі қажеттіліктерді — өндірістік, өндірістік емес, сол сияқты стратегиялық, оперативтік қажеттіліктерді де қаржыландыруға ба-ғытталатын мемлексттік қаржы ресурстары ретінде қаралады; алынған жоне берілген кредиттер үшін есеп айырысулар, олар үшін пайыздар төлеу бюджеттердің қаражаттары есебінен жүргізіледі. Бюджет кірістерінің негізгі және түрақты бөлігін са-лықтық түсімдер қүрайтындықтан қарыздар арқылы жүмылды- рылатын қаражаттар "антиципаиияландырылған салықтар", яғні мсрзімінен бұрын ондіріп алынган салықтар деп саналады. Қаржының болгіштік функңиясы шеңберінде мемлекеттік кре дит ақша қаражаттарын (оларды кейін қайтару шартында) қайт< болудің қосалқы функциясын орындайды. Бұл халықтың, косіп орындар мен үйымдардың уақытша бос ақша қаражаттарын шо ғырландырумен байланысты. Бұл функцияда мемлекеттік кредң жинақ ақшаны үйымдастыру нысандарының бірі болып табылады Бұл функция іс-әрекетінің объективті нотижелері үлғаймалы үдайь ондірістің ауқымын арттыру және оның қарқынын тездету болыі табылады. Мемлекеттік кредитгің скінші қосалқы функциясы — ретпщ фунщиясы. Бірінші кезекте мемлекет несиелік пайыздың молшеріж ықпал жасай отырып, ақша агындарын рсттсйді: несие капиталы-нын рыногінде қаржыгер бола отырып, ол бұл капиталға дегег сүранымды арттырады, мүның нотижесінде несие капиталыныг нормасы артады. Сөйтіп, мемлекет бұл рыноктегі бәсекеге арала-сады, одан жеке инвесторларды ығыстырады ("ыгыстыру әсері") Бұл олардың бизнестің белгілі бір түрлерін инвестициялауыи шектеуді тудырады. Бір мезгідде мемлекеттіц бағалы қагаздарыи сатып алу кезіңде айналыстағы ақшаның (қолма-қол ақшаныңжәне қолма-қолсыз ақшаның) қысқаруына жеткізеді, мүның өзі ақша эмиссияның зардаптарын жою үшін тиімді болуы мүмкін. Сойтіп, егер кредиттің қайта болгіштік функциясының көмегі-мен мемлекет қаржы ресурстарын тікелей белгілі бір салаларға (не-месе қажетті ондірістің дамуына) бағыттайтын болса, реттеуші функ-ция арқылы мемлекеттік несие жоніндегі қатынастарға қатыспай-тын шаруашылық қатынастарының субъектілеріне қосымша жана-ма ықпал етуге жетеді. Мемлекеттік кредиттің ролі халықтың, косіпорындардың, үйымдардың уақытша бос қаражаттарын жүмылдырудагы мүмкіндіктеріне және оларды мемлекеттің кезек күттірмейтін қажеттерін қаржыландыруға бағыттауға саяды. Мемлекеттік кредит түрлері бойынша ішкі, сыртқы (халық-аралық), шартты болып ажыратылады (17.1 сызбаны қараңыз). Ішкі кредитте мемлекеттік кредит қатынастары жан-жақты түрғыда: қарызгер кезінде де, несиегер ретінде де елдегі үкіметтің, биліктің жергілікті органдарының, косіпорындардың, үйымдардын жоне халықтың арасында пайда болады. жүктеу/скачать 1,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|