Жапбаров Амангелді Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі мен дағдыларын
в) Шығармашылықпен жүргізілетін өздігінен жұмыс
жүктеу/скачать 0,8 Mb. Pdf көрінісі
|
72ce58acd772d50d47062b92a3cba92a
| в) Шығармашылықпен жүргізілетін өздігінен жұмыс.
Шығармашылықпен жүргізілетін өздігінен жұмыстың түріне аяқталмаған жұмыстарды жалғастыру, реферат, баяндама, пікірлер (рецензиялар) жазу, шағын зерттеулер жүргізу жатады. Мектеп оқушыларының шығармашылық жұмыстарына археологиялық, диалектологиялық экскурсияларға қатысуды да қосуға болады. Экспедиция материалдары негізінде шағын сюжетті әңгіме жазу, оқулықта берілген иллюстрациялар, қосымша материалдар бойынша, жекелеген мәдени ескерткіштер бойынша шығарма жазу да шығармашылық жұмыс болып саналады. Сол бойынша тыныс белгілерді дұрыс қоя білуге дағдыланады. г) Қайта жаңғырту жолымен де, шығармашылық жолмен де аралас жүргізілетін өздігінен жұмыс. Оқушылардың өздігінен жүргізілетін жұмыс түрлерін, жалпы алғанда, былайша санамалауға болады: 1) Оқушылар жан-жақты да дәлелді жауап беретіндей сұраққа жауап жазу; 2) Оқушылар саналы түрде және салыстыра, қарама-қарсы материалды келтіре отырып, қорытынды жасайтындай тапсырмалармен жазу жұмысын жүргізу; 3) Ережені, оны жазу жұмыстарында пайдалану қабілетін арттыру. Жаттықтыру жұмысы түрлі жолдармен жүргізіледі. Олардың бастылары мыналар: 1. Тыныс белгілері қойылмаған сөйлемдер мен сөздерді көшіріп жазып, оларға тиісті белгілерін қойдыру. Бұл – кітаптағы жаттығулар арқылы жүргізіледі және кеспе қағаздар арқылы да жүргізуге болады. Оқушылардың ұғымын байқау барлық оқушыларды қатыстыру арқылы жүргізіледі. Сабақ үстінде бір оқушыны тақтаға шығарып, «Айқай өте ұзаққа созылды және еш нәрсені түсінерліктей болмады. Жұмабайдың неге ашуланғанын Абай ұғып тұр, сондықтан бір жағынан күлкі қысып барады» деген салалас сөйлемдерді жаздырып, олардың тыныс белгілерін қойдырамыз. Оқушылар тыныс белгісін қою үстінде оның қойылу себебін, ережесін айтып береді. Жұмыс тақтаға жазу арқылы орындалады. Ал, басқа оқушылардың ішінен екі-үш оқушыға тақтадағы оқушының түсінігі мен жазуын бақылап отыру тапсырылады және айтып беру жүктеледі. Басқа оқушылар кітаптан көшіреді. Бұл жұмыс орындалып болысымен оқушыларға салалас құрмалас сөйлем жазылған бір-бір кеспе қағаз үлестіріліп парта сайын беріледі. Оның тыныс белгісін қойып, түсіндіріп беру тапсырылады. Бұл жаттығуды компьютер арқылы да орындатуға болады. Кеспе қағаз үлгісі: 76 Сабақ үстінде оқушылардың түгел жұмыс істеуін, олардың түгел орындауын қадағалай жүріп, бір-екі оқушыға оқытып, тыныс белгісін, оның себебі мен түрлеріне талдау жасатамыз. Қатесі басқа оқушыларға айттыру арқылы түзетіледі. Бұдан кейін барлық оқушы кеспе қағаздағы сөйлемдерді дәптерлеріне көшіріп алады. Кеспе қағаз жиылып алынады. Мұны оқушылар былай орындап шығады. «Дәмеш біресе жылаған шешесіне қарады, біресе еңсесі түскен әкесіне қарады» деген сөйлемде «Дәмеш біресе жылаған шешесіне қарады» деген сөйлемнен кейін үтір қойылады. Себебі: бұл – кезектес салалас сөйлем «біресе» деген кезектес салаластың жалғаулығы арқылы байланысып тұр. Сондықтан әр жай сөйлемнен кейін үтір қойылады, - деп қорытады. Тыныс белгілерін көшіртіп жазу арқылы қою – оқушылардың өтілген материалды ойына қайта салып, ұғымын шыңдай түседі, ойлау қабілетін дамытады. Ынтасын арттырып, дағдысын қалыптастырады. Өйткені бір тыныс белгісін қою үшін сол тыныс белгінің қойылатын орындарын ой елегінен өткізеді. Сөйтіп бір тиянақты қорытындыға келіп тыныс белгісін қояды. жүктеу/скачать 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|