Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

7 

ЕҰУ

 

Ф

 703-08-16. 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

. 

Алтыншы

 

басылым

 

 

1.

 

Функция

 

y

 

физикалық

 

мағнасы

 

жоқ

 

ал

 

оның

 

квадратының

 

модулінің

 

мағынасы

 

бар

: 

Шредингер

 

теңдеуі

 

дербес

 

туындылары

 

бар

 

дифференциалды

 

теңдеу

 

түрінде

 

өрнектеледі

: 

   

 

 

Полярлы

 

диаграммада

 

келтірілген

 

мұндай

 

толқындық

 

функцияны

 

электрондық

 

бұлт

 

немесе

 

электрондық

 

орбиталь

 

деп

 

атаймыз

. 

Электрондық

 

бұлт

 

немесе

 

орбиталь

 

бұл

 

электронның

 

болуы

 

мүмкін

 

аймағының

 95%, 

бұл

 

Y

2

 

функциясы

.  

Квант

 

сандары

.

 

Атом

 

ядродан

 

жəне

 

саны

 

ядроға

 

тең

 

электрондардан

 

тұрады

. 

Кванттық

 

теорияға

 

сəйкес

 

атомдарға

 

электрондардың

 

күйі

 4-

квант

 

санымен

 

анықталады

.  

1) n – 

бас

 

квант

 

саны

 

2) l – 

орбиталь

 (

қосымша

) 

квант

 

саны

 

3) m – 

магнит

 

квант

 

саны

 

4) m

S

 – 

спин

 

квант

 

саны

 

n – 

бас

 

квант

 

саны

 

нені

 

көрсетеді

?  

n  – 

бас

 

квант

 

саны

 

электронның

 

энергия

 

қорын

 

жəне

 

орбитальдың

 

орташа

 

көлемін

 

(

радиусын

) 

көрсетеді

. 

Бас

 

квант

 

саны

 

ең

 

кіші

 n=1 

болғанда

 

орбитальдың

 

энергия

 

қоры

 

да

 

ең

 

кіші

 

мəнге

 

ие

 

болады

.  

7-1 

теңдеуден

 n - 

өскен

 

сайын

 E - 

өсетіні

 

жəне

 

оның

 

теріс

 

іс

 

мəнді

 

болып

 

қалатынын

 

көруге

 

болады

, n=

¥

 

болған

 

жағдайда

 

ғана

 E=0 

ең

 

жоғары

 

мəніне

 

ие

 

болады

, 

бұл

 

ядромен

 

байланыспаған

 

электронның

 

ғана

 

энергиясы

  0 

болуы

 

мүмкін

 

екенін

 

көрсетеді

.  (r  7) 

теңдеуден

 r

0

 

орташа

 n

2

 

тура

 

пропорционал

/ n=1 z=1 

болса

  

r

1

=0,529 A

0

əрбір

 

квант

 

санына

 

белгілі

 

бір

 

энергиялық

 

деңгей

 

сəйкес

 

келеді

.  

n=1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 … 

энергиялық

 

деңгей

 – K, H, M, N, O, P, Q … 

 

Периодтық

 

жүйеде

 

бас

 

квант

 

саны

 

период

 

номеріне

 

сəйкес

 

келеді

. 

І

  – 

периодтағы

 

элементтердің

 

бас

 

квант

 

саны

  n  –  1, 

ІІ

  – 

периодтағы

 

элементтердің

 

бос

 

квант

 

саны

  n=2 

т

.

с

.

с

. 

Əрбір

 

энергэтикалық

 

деңгейге

 

орналаса

 

алатын

 

электрондардың

 max. 

санын

 (N

max

)

да

 

n – 

арқылы

 

есептеуге

 

болады

.  

 

N

max

=2n

2

 

N

1

max

=2 

.

 1

2

=2 

N

2

max

=2 

.

 2

2

=8   

 

 

(7-3) 

N

3

max

=2 

.

3

2

=18 

N

4

max

=2 

.

 4

2

=32 

Орбиталь

 

квант

 

саны

 – l.  

l – 

орбиталь

 

квант

 

саны

 

электронның

 

толқындық

 

функциясының

 

түйінді

 

жазықтығы

 

ядро

 

арқылы

 

қанша

 

рет

 

өтетінін

 

көрсетеді

.  l  =  0 

болса

 

түйінді

 

жазықтық

 

ядро

 

арқылы

 

өтпейді

, 

яғни

 

ол

 

сфералық

. 

Сфералық

 

орбитальды

 S 

орбиталь

 

дейді

. 

Орбиталь

 

квант

 

саны

 

– l – 

кеңістіктегі

 

орбитальдың

 

пішінін

 

көрсетеді

. 

Ол

 

бас

 

квант

 

санына

 

тəуелді

.  

 

l = [0,1,2,… (n-1)] (7-5) 

l = 

дің

 

мəні

 0-

ден

 (n-1) 

дейін

 

өзгере

 

алады

.  

n=1 

l=0 

n=2 

l=0,1 

n=3 

l=0,1,2 

n=4 

l=01,2,3 

т

.

с

.

с

. 

 

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: