|
Байланысты: umkd (6) 9,10,11,12, 9,10,11,12, Документ, 199261009045638 (1) (копия), PhD докторантура институтыны? директоры (копия), PhD докторантура институтыны? директоры (копия), Badavamova, 17-18-19-20 (копия), Задачи экз. (копия), Задачи экз. (копия)Атом
радиустары
.
Электрондардың
толқынды
қасиетіне
байланысты
атомдар
мен
иондардың
радиустарының
нақты
шегі
болмайды
,
олардың
радиустарын
кристалдардан
шартты
түрде
анықтайды
.
Элементтердің
радиустарының
өзгеруіне
көптеген
шамалар
өте
тығыз
байланысты
.
Сондықтан
периодтарды
,
топтар
мен
топшаларда
элемент
радиусының
қалай
өзгеруі
маңызды
мəселе
.
Период
бойынша
элементтердің
реттік
сандарының
өсуіне
қарай
радиустары
кішірейеді
,
ал
негізгі
топшада
реттік
санының
өсуіне
қарай
радиус
өседі
. d-
элементтер
мен
f-
элементтерде
ядро
зарядтарының
өсуіне
байланысты
радиустың
кішіреюі
баяу
жүреді
.
Бұл
d-,
жəне
f-
тығыздалуға
байланысты
болады
.
Сонымен
солдан
оңға
қарай
элементтердің
радиустарының
кішіреюіне
байланысты
олардың
металдық
қасиеті
төмендеп
,
бейметалдық
қасиеті
өседі
.
Кок
радиусы
атом
радиусынан
өзгеше
болады
.
Оң
ионның
радиусы
атлмдарынан
кіші
,
теріс
ионның
радиусы
атом
радиусынан
үлкен
болады
.
S
-2
¬
S
0
®
S
+4
r
1
>r
2
>r
3
Атомнан
электрондыруға
жəне
оны
атомға
əсер
етпейтіндігі
қашықтыққа
əкетуге
жұмсалатын
энергия
иондану
энергиясы
деп
аталады
.
Иондану
энергиясы
(
потенциалы
)
электровольтпен
(
ЭВ
)
немесе
килоджульмен
(
кДж
/
моль
)
өлшенеді
.
Элементтер
атомдарының
иондану
энергиясы
реттік
номерлерінің
өсуіне
байланысты
периодты
түрде
өзгереді
.
Əр
периодтың
басында
тұрған
сілтілік
металдардың
иондану
энергия
мөлшері
өзі
период
соңында
тұрған
галогендер
мен
инертті
газдардікі
көп
.
Бұл
элементтің
ядро
зарядының
өсуі
мен
радиусының
кішіреюіне
байланысты
.
Период
бойынша
жоғарыдан
төмен
қарай
иондану
энергиясы
кемиді
,
себебі
,
элементтің
радиусы
өседі
.
Л
.
Н
.
Гумилев
атындағы
Еуразия
ұлттық
университеті
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
Басылым
:
алтыншы
10
ЕҰУ
Ф
703-08-16.
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
.
Алтыншы
басылым
Элементтің
иондану
энергиясына
оның
тотықсыздандырғыштық
қасиеті
тығыз
байланысты
.
Иондану
энергиясы
неғұрлым
аз
болса
тотықсыздандырғыштық
қасиеті
соғұрлым
жоғары
болады
.
Сілтілік
металдарының
тотықсыздандырғыштық
қасиеті
ең
жоғары
.
Атомға
бір
электрон
қосылу
нəтижесінде
бөлінетін
энергияны
электрон
қ
осып
алғыштық
(
Е
)
деп
атайды
.
Е
-
эВ
өлшенеді
.
Периодтық
жүйеде
солдан
оңға
,
төменнен
жоғары
қарай
Е
-
өседі
,
осы
бағытта
элементтердің
бейметалдық
жəне
тотықтырғыштық
қасиеттері
де
артады
.
Электрон
қосып
алғыштық
галогендерде
жоғары
галогендер
күшті
тотықтырғыштар
,
оның
ішінде
ең
күшті
тотықтырғыш
фтор
.
Электртерістілік
.
Актив
металдардың
иондану
энегиясы
аз
болады
да
электрондарын
оңай
беріп
жібереді
,
ол
нағыз
бейметалдардың
электрон
қосып
алғыштығы
жоғары
болады
да
,
электрондарды
өзіне
оңай
қосып
алады
.
Химиялық
реакцияларда
қай
элементтің
электронын
беріп
жіберетінін
анықтау
.
Үшін
электр
терістілік
деген
ұғым
енгізіледі
.
Элементтің
электр
терістілігі
(
ЭТ
)
иондану
энергиясы
(J)
мен
электрон
қосып
алғыштығының
қосындысына
тең
.
ЭТ
=J+E
ЭТ
–
абсолюттік
мəндері
болады
,
бірақ
оларды
қолдану
қолайсыз
.
Америка
ғылымы
Полинг
электротерістілік
салыстырмалы
мəндерін
ұсынады
.
Полинг
бойынша
электр
терістілігі
ең
жоғары
мəні
–
фторда
ол
4
тең
.
МТИ
-
дің
ЭТ
(4)=1
тең
.
ЭТөседі
Басқа
элементтердің
ЭТ
осы
екі
элементінен
салыстырылып
анықталады
.
Пер
жүйеде
ЭТ
шамасы
солдан
оңға
қарай
,
төменнен
жоғары
қарай
өседі
.
1913
жфлф
ағылшын
ғалымы
Шозлирентген
сəулелерін
зерттей
отырып
элементтің
реттік
саны
мен
оның
рентген
сəулесінің
ұзындығының
арасында
белгілі
бір
байланыс
бар
екенін
анықтады
.
Ол
Мозли
заңы
деп
аталады
.
Элементтің
толқын
ұзындығына
кері
шаманың
квадрат
түбірі
оның
реттік
санына
сызықты
прапорционал
.
Элементтің
реттік
саны
өскен
сайын
оның
белгілі
бір
сериядағы
рентген
сəулесі
толқын
ұзындығының
кіші
мəндеріне
қарай
ағысады
.
33 As
34 Se
35 Br
37 Pb
38 Sr
РентгенсəулесіндегіК
-
сарияныңреттіксанныңөсуінебайланыстыағысуы
.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|