Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

10 

ЕҰУ

 

Ф

 703-08-16. 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

. 

Алтыншы

 

басылым

 

 

Элементтің

 

иондану

 

энергиясына

 

оның

 

тотықсыздандырғыштық

 

қасиеті

 

тығыз

 

байланысты

. 

Иондану

 

энергиясы

 

неғұрлым

 

аз

 

болса

 

тотықсыздандырғыштық

 

қасиеті

 

соғұрлым

 

жоғары

 

болады

. 

Сілтілік

 

металдарының

 

тотықсыздандырғыштық

 

қасиеті

 

ең

 

жоғары

.  

Атомға

 

бір

 

электрон

 

қосылу

 

нəтижесінде

 

бөлінетін

 

энергияны

 

электрон

 

қ

осып

 

алғыштық

 

(

Е

) 

деп

 

атайды

. 

Е

-

эВ

 

өлшенеді

. 

Периодтық

 

жүйеде

 

солдан

 

оңға

, 

төменнен

 

жоғары

 

қарай

 

Е

-

өседі

, 

осы

 

бағытта

 

элементтердің

 

бейметалдық

 

жəне

 

тотықтырғыштық

 

қасиеттері

 

де

 

артады

. 

Электрон

 

қосып

 

алғыштық

 

галогендерде

 

жоғары

 

галогендер

 

күшті

 

тотықтырғыштар

, 

оның

 

ішінде

 

ең

 

күшті

 

тотықтырғыш

 

фтор

.  

Электртерістілік

. 

Актив

 

металдардың

 

иондану

 

энегиясы

 

аз

 

болады

 

да

 

электрондарын

 

оңай

 

беріп

 

жібереді

, 

ол

 

нағыз

 

бейметалдардың

 

электрон

 

қосып

 

алғыштығы

 

жоғары

 

болады

 

да

, 

электрондарды

 

өзіне

 

оңай

 

қосып

 

алады

. 

Химиялық

 

реакцияларда

 

қай

 

элементтің

 

электронын

 

беріп

 

жіберетінін

 

анықтау

. 

Үшін

 

электр

 

терістілік

 

деген

 

ұғым

 

енгізіледі

. 

Элементтің

 

электр

 

терістілігі

  (

ЭТ

) 

иондану

 

энергиясы

  (J) 

мен

 

электрон

 

қосып

 

алғыштығының

 

қосындысына

 

тең

.  

ЭТ

=J+E 

ЭТ

 – 

абсолюттік

 

мəндері

 

болады

, 

бірақ

 

оларды

 

қолдану

 

қолайсыз

. 

Америка

 

ғылымы

 

Полинг

 

электротерістілік

 

салыстырмалы

 

мəндерін

 

ұсынады

. 

Полинг

 

бойынша

 

электр

 

терістілігі

 

ең

 

жоғары

 

мəні

 – 

фторда

 

ол

 4 

тең

. 

МТИ

-

дің

 

ЭТ

(4)=1 

тең

.  

ЭТөседі

 

Басқа

 

элементтердің

 

ЭТ

 

осы

 

екі

 

элементінен

 

салыстырылып

 

анықталады

. 

Пер

 

жүйеде

 

ЭТ

 

шамасы

 

солдан

 

оңға

 

қарай

, 

төменнен

 

жоғары

 

қарай

 

өседі

.  

1913 

жфлф

 

ағылшын

 

ғалымы

 

Шозлирентген

 

сəулелерін

 

зерттей

 

отырып

 

элементтің

 

реттік

 

саны

 

мен

 

оның

 

рентген

 

сəулесінің

 

ұзындығының

 

арасында

 

белгілі

 

бір

 

байланыс

 

бар

 

екенін

 

анықтады

. 

Ол

 

Мозли

 

заңы

 

деп

 

аталады

.  

Элементтің

 

толқын

 

ұзындығына

 

кері

 

шаманың

 

квадрат

 

түбірі

 

оның

 

реттік

 

санына

 

сызықты

 

прапорционал

. 

Элементтің

 

реттік

 

саны

 

өскен

 

сайын

 

оның

 

белгілі

 

бір

 

сериядағы

 

рентген

 

сəулесі

 

толқын

 

ұзындығының

 

кіші

 

мəндеріне

 

қарай

 

ағысады

.  

 

33 As   

34 Se   

35 Br   

37 Pb   

38 Sr 

 

 

РентгенсəулесіндегіК

-

сарияныңреттіксанныңөсуінебайланыстыағысуы

.  

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: