Оқулық Алматы, 013 Əож 528 (075. 8) Кбж 26. 12 я73 и 59
§ 8.13 Гидростатикалық нивелирлеу
жүктеу/скачать 2,19 Mb. Pdf көрінісі
|
tuiakbaev-injenerlik-geodezia
| 121
§ 8.13 Гидростатикалық нивелирлеу Гидростатикалық нивелирлеу негізіне физикалық заң бойын- ша, бір-бірімен иілмелі түтік арқылы жалғасқан, екі ыдыстағы сұйықтың еркін беті салмақ түсу бағытымен орналасып, екі жағындағы беті бір деңгейде болатындығы пайдаланылған. Бұл əдіспен, өсімше бір-бірімен иілмелі түтік арқылы жал- ғасқан екі ыдыстан (№1, №2) тұратын, қабырғаларына шкала (есеп алу үшін) салынған гидростатикалық нивелир арқылы анықталады (62-сурет). 61-сурет. Гидростатикалық нивелирлеу арқылы өсімше анықтау тəсімі а, ə – ыдыстардың орналасуы (ретімен нивелирлеуге дейін жəне нивелирлеуден соң) h өсімшені ыдыстардың тура жəне кері орналасу жағдайла- рын да анықтайды. 62 а-суреттен А жəне В нүктелері арасын- дағы өсімше, h = (d 1 -З 1 ) - (d 2 -П 1 ) немесе h = (П 1 -З 1 ) + ( d 1 - d 2 ), (111) мұндағы З 1 , П 1 – соңғы жəне алдыңғы ыдыстардан алынған (ыдыстардың қабырғасына салынған шкалалардан) есептер; d 1 , d 2 – шкаланың нөлінен ыдыстардың тұрған жазықтығына дейінгі қашықтық. Ыдыстардың орнын ауыстырып (62 ə-сурет) жазатынымыз: h = (d 2 -З 2 ) - (d 1 -П 2 ) немесе h = (П 2 -З 2 ) + ( d 1 - d 2 ). (112) d 1 - d 2 тік бұрыштарды өлшеудегі сияқты нөлдік орын (МО) бо- лып есептеледі. (110) жəне (111) теңдеулерді қосып алатынымыз: 122 = − + − − − − ⎫ = − ⎪ ⎪ ⎬ ⎪ − + − − − − ⎪ = − = = − ⎭ 1 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 2 1 2 ( ) ( ) ( ) ( ) 2 2 ( ) ( ) ( ) ( ) 2 2 h П З П З З П З П П З П З З П З П МО d d жəне (113) Тəжірибелік жұмыстардың нəтижесінде, жабық ғимараттар ішінде, ауа қызуының ауытқуы аз жерлерде, гидростатикалық нивелирлеу жоғары дəлдікті береді. Өсімше анықтаудың орташа квадраттық қатесі ±10 мкм . Ашық алаңдарда гидростатикалық нивелирлеудің дəлдігі бір шама кемиді, бірақ құрылыс конструк- цияларын жəне технологиялық жабдықтарды орнатуға əбден бо- лады. жүктеу/скачать 2,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|