Ресога отряд тармағының Entodinium мен Anoplodinium ту-
ыстарынан баска, тек Cervidae жэне Bovidae тұқымдастарына маманданған болып, Eudiplodinium мен Epidinium туыстарының
286
өкілдері табылады. Берілген мәліметтер бойынша, екі туыс, олигоцен кезеңінде, екі тұкымдас пайда болған кезеңге дейін калыптасқан. Маманданған Ostracodinium туысыныц өкілдері бұғылар тұқымдасында кездеспегенімен барлык Bovidae то- бына тэн. Жоғарыда көрсетілген мәліметтерді ескере отырып, Ostracodinium туысы Bovidae тұкымдасынан бұғылар туы- сы бөлініп, бірак, киіктер мен ешкілер, койлар жэне күдірлер бөліибеген кезеңге, миоценге, сэйкес келеді.
Opisthotrichum туысы, тек кейбір киіктерде ғана, ал Polyplastron және Ophrvoscolex туыстарынын өкілдері сшкілерге, койларға, күдірлерге гана тэн екені аныкталды, сондыктан, бұл туыстардың барлығы Bovidae тұқымдасының киіктер мен қалған топтарға ажырағаннан кейін, миоценнің соңы мен гілиоценнің басында калыптаскандығы анықталды. Бүл туыстардың кейінірек пайда болуының себебі, құрылыстарының күрделенуіне байланысты (морфологиялық эволюцияның 4-ші және 5-ші сатылары). Ешкі, кой, күдірлер шегіндегі Орһгуозсо/ехтуысы күдірлерге маманданған О. purkinjei түріне жэне ешкілер мен койларға бейімделген О. caudatus түріне жіктелді. Осы түрлер, плиоценнің соңында немесе плейстоцен кезеңінде калыптасты. Осы кезеңде Ophryoscolecidae тұкымдасының Рееога отряд гармағының кейбір түрлеріне, мысалы, солтүсгік бұғыларға: Entodinium anteroiuic/eatum, Е. bicornutum, Anoplodinium rangiferi, Epidinium eeaudatum gigas; акбөкендерге Entodinium saigae жэне E. kazahstanicum; ешкілер мен койларға Entodinium ovinum, E. vorax, Anoplodinium cristagalli. Ostracodinium triloricatum жэне күдірлерге баска туыстардыц 10 астам түрлсрі маманданған. Бұлардың барлығы плиоцен немесе плейстоценде қалыіп аскан.
Күйіс кайыратын жануарлардың инфузориялары, ерекше
белгілерімен, кызығушылык тудырады. Себебі, Ophryoscolecidae гұкымдасын зерттеу барысында, ондаған туыстар мен жүздеген түрлерден күралатын фаунаның дамуы карастырылды. Ophryoscolecidae тұкымдасында түртүзілу процесі кең көлемде іске асады. Күйіс кайыратын жануарларда, бір ие шегінде, инфузория- лар түрлерінің «жиынтығы» калыптасуда. Мысалы, күдірлерде, Entodinium туысыныц 20 түрі кездеседі, оның ішінде, 5 түрі Bos туы- сына маманданган, ал солтүстік бұғыларға маманданған Entodinium туысыныц 3 түрі белгілі.
Осылайша, паразнттер эволюциясы, бір туыс шегінде иелерініц
287
филогенетикалық шежірс бойымен тек жоғары карай бағыгга ғана емес, кеңінен де, иесінің бір түрінің ішінде таралуына мүмкіндік бар.
Сонымен катар, Ophryoscolecidae тұкымдасының ірі систематикалык бірліктердің филогснетикалық дифференциациясы иелерінін эволюциясынан кейін калыптасады. Күйіс кайыратындар түкымдас пен тұкымдас тармақтарына бөлінгенде, инфузориялар туыстарға дейін дифференциацияланды. Бірак, түртүзілу процесі, инфузорияларда иелеріне Караганда каркынды жүреді.
288
Ә Д Е Б И Е Т Т Е Р
Быховский Б.Е. Trematodes рыб окрестностей г. Костромы. Протоколы Лен. о-ва естествоисп., 1929. -Т. 59. -С. 13-27.
Быховский Б.Е. Моногенетические сосальщики, их система и филогения. М.-Л.: Изд. АН СССР. 1957.
Боева-Петрушевская Т.П. Материалы по циклу развития Nyctotherus cordiformis. Тр. лен. О-ва естествоисп., 1933.-Вып. 62,- С. 341-345.
Белопольская М.М. Цикл развития трематоды Spelotrem
pygmenaeum, паразитирующей у птиц // Докл. АН СССР, 1949. -Т. 64, №1.-С.133-135.
Бекенов А., Есжанов Б. Русско-казахский словарь зоологиче
ских терминов. - Алматы.: Еылым, 1997.
Гинецинская Т.А. Гликоген в теле церкарий и зависимость его распределения от их биологии // Докл. АН СССР, I960.- Т. 135,
№4.-С. 1012-1015
Гнездилов В.Г., Талызин Ф.Ф. К биологии плероцеркоидов Diphyllobothrium latum и заражению ими хищных рыб с применени ем метода прижизненной окраски личинок. Тр. отдел, паразитологии ВИЭМ, 2 (сб. «Патогенные животные»), 1936. -С 243-250.
Догель В.А. Общая паразитология. -М., 1962. -464 с.
Догель В.А., Быховский Б.Е. Паразиты рыб Каспийского моря. Комиссия по изучению Каспийского моря, 1938.-Вып. 7.
Завадовский М.М. Биология Trichostrongylidae паразитиру ющих у копытных животных // Тр. лаб. эксп. биол. Моек. Зоопарка, 1929,-Вып. 5.-С.43-80.
Иванова-Казас О.М. Особенности эмбрионального развития наездников, связанные с паразитизмом // Усп. соврем. Биол., 1948.-Т. 25, №1.-С. 123-142.
Иванова-Казас О.М. Об эволюции эмбрионального развития у перепончатокрылых. Докл. АН СССР, 1954.-Т.46. -С. 1269-1272.
Иванова-Казас О.М. Об эволюции эмбрионального развития у перепончатокрылых. Изд. ЛГУ. 1962.
Изюмова И.А. Материалы по биологии Dactylogyrus vastator Nybelin // Паразитол. сб. Зоол. ин-та АН СССР, 1956.-Вып. 16.-С.
289
229-244.
Комарова М.С. К вопросу о жизненном цикле Acanthocephalus lucii // Докл. АН СССР, 1950 -Т. 70, № 2.-С-359-360.
Комарова М.С. О жизненном цикле трематоды Coitocoecum skrjabini // Докл. АН СССР, 1951 а,- Т. 77, №6.-С. 1127-1128.
Лутта А.С. Динамика запасных питательных веществ у па разитических червей в зависимости от цикла их развития. Уч. Зап. ЛГУ., сер. биол., 1939.-Вып. 43.-С.121-171.
Ляйман Ә.М. Новые данные по жизненному циклу сосаль щиков Bunodera luciopercae // Бюлл. МОИП, отд. биол., 1940. -Т.69,
№3-4.- С. 173-180.
Маркова Т.Г. Сезонные изменения паразитофауны щуки реки Оки, Зоол. журн., 37, 1958. -Т. 37, №12.-С. 1801-1806.
Павловский Е.Н. и Гнездилов В.Г. Экспериментальное ис следование над плероцеркоидами лентеца широкого в связи с вопро сом о круге их потенциальных хозяев. Тр. Военно-мед. акад. РККА, 1939. -Вып. 19.-С-97-116.
Суханова Л.М. Влияние факторов внешней среды на жизнен ный цикл Opalina ranarum. Уч.зап. Лен. гос. пед. ин-та им. Герцена. 1953.-Вып. 91.-С. 31-69.
Столяров В.ГГ Наблюдения над циклом развития Гегпаеа cyprinacea и ее патогенное влияние на кожные ткани рыбы. Тр. Лен. о-ва естествоисп., 1936. -Т.65, №2. - С. 239-254.
Фаусек В.А. Биологические этюды. Живорождение и парази тизм. Петербург, 1913.
Федорова-Виноградова Т.В. Цикл развития грегарины Diplocystis phryganeae в связи с метаморфозом хозяина. Арх. Русск. Протистол. О-ва, 1924. -Вып. 3.-С.183-199.
Axman М. Morphological studies on glycogen deposition in Schistosomes and other flukes. J. Morphol. -1947. -P. 321-344.
Boeck W. On the longevity of human intestinal Protozoan cysts. Amer. j. hyg., -1921.527 p.
Brooks F. Studies on the germ cell cycle of Trematodes. Amer. j. hyg., 1930. -Vol. 12. P. 299-340.
Codreanu R. Sur la phase interne du cycle evolutif de deux formes d’Ophryoglena, infusoires endoparasites des laryes d’ ephemeres.
2 9 0
C. r. Acad, sci., paris. - 1930. -Vol. 190,-P.l 152-1157.
Caullery M. Et Mesnil F. Sur quelques parasites interne des annelids. Trav. Stat. zool/ Wimereux. - 1899. -Vol.7.-P.80-99.
Cleveland L. Correlation between the molting period of Cryptocercus and sexuality in its protozoa. J. parasitol.-1957. -Vol. 4,
№3.-P.168-175.
Caullery M. Le parasisme et la symbiose. Encyclopedie scient. Paris, Ed. Gaston Dain.-1922.
Ciordia H. Cytological studies of the germ cell cycle of the trematode family Bucephalidae. Trans. Amer. Micr. Soc.- 1956. -Vol. 75. P. 103-116
Cort W„ et al. germinal development in the sporocysts and rediae of the digenetic trematodes. Exper. Parasitol. - 1954. -Vol. 3. P. 185-225.
Escherich K. Die Tremiten oder weissen Ameisen. Leipzig.
-1909.
Grasse P. Parasites et parasitisme. Paris, Arman Colin., 1935.
Guilford H. Observations on the development of the micacidium and the germ cell cycle in Heronimus chelidrae Me Callum (Trematoda). J. parasitol., 1958. -Vol. 44, №1.- P.64-74.
Jegen G. Collyriclum faba (Bremser) Kossack. Ein Parasir der Singvogel, sein Bau und seine lebensgeschichte. Zs. wiss. Zool. -1917.
-Vol. 117, -P.168-175.
Neresheimer E. Die Fortpflanzung der Opalinen. Arch. Protistenk.
-1907. -Vol. 9. №1.
Ohi T. On the morphology and reproduction of Balantidium coli, and its cyst. J. med. Assoc. Formosa,. 1924. -Vol. 28, №4,- 350 p.
Rotschild M. A seven-year-old infection of Cryptocotyle lingua in the winckle Littorrina littorea. J. parasitol.,- 1942. -Vol. 28, №4,- 350
P-
Szidat L. Ueber cysticerke Riesencercarien (C. micabilis, und C.
splendens) und ihre entwicklung zu Trematoden der gattung Azygia. Zs. Parasitenk., 1932. -Vol. 4. P. 477-505.
Smith H. The habit of leaf-ovoposition among the parasitic Hymenoptera.- 1917. -Vol. 54. P. 577-604.
Wilson C. Copepod parasites of fresh-water fishes and their economic relations to Mussel glochidia. Washington. D. C. Dept. comm.
2 91
lab. bull. bur. fisher., -1914,- Vol. 34.-P. 333-374.
Woodhead A. The germ cell cycle in the Trematode family Bucephalidae. Trans. Amer. Micr. Soc. - 1931. -Vol. 50, №3,- 169 p.
Woodhead A. Bisexual reproduction in the mother sporocyst of Paragonimus kellicotti (Trematoda). Trans. Amer. micr. soc., 1954. -Vol. 73, №1.- 16 p.
Woodhead A. Germ-cell development in the first and second generations of Schistosomatium douthitti (Cort) (Trematoda: Schistosomatidae), Trans. Amer. Micr. Soc.-1957. -Vol. 76, №2.-P. 173- 176.
292
МАЗМҰНЫ
Алғы со з 3
Кіріспе 4
Паразитологияның кысқаша даму тарихы 7
1 бөлім. ПАРАЗИТИЗМ, ОНЫҢ ТАРАЛУЫ
ЖӘНЕ ПАЙДА БОЛУЫ 12
тарау. Паразитизм жэне паразиттер туралы түсінік 12
тарау. Симбиоз кұбылыстары және оның
паразитизммен қатынасы 18
тарау. Паразитизм жэне иесі арасындағы түрлібайланыстар 25
тарау. Жануарлар әлеміндегі паразитизмнің таралуы 41
тарау. Гиперпаразитизм кұбылысы 50
тарау. Паразитизмнің шығу тегі 56
тарау. Иесінің организміне паразиттердің енуінің
эртүрлі жолдары 76
II бөлім. ПАРАЗИТТЕР ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ
ЖӘНЕ ТІРШ ІЛІК ЦИКЛІНІҢ БЕЙІМДЕУ ШІЛІГІ 86
VIII тарау. Паразитгердің тіршілік ету жағдайына
морфологиялық бейімделуі 86
тарау. Паразиттердің эмбриональді жэне дернәсілдік кезеңдеріндегі бейімдеушіліктер 121
тарау. Паразиттердің көбеюі, тіршілік ұзактығы
мен даму циклдері 132
III бөлім. ИАРАЗИТОФАУ ИА ЖЭНЕ О РТ А 174
тарау. Паразитофаунаның жануар иесінің жасына жэне
жыл маусымына тэуелділігі 174
тарау. Паразитофаунаның иесінің тіршілік
эрекеттеріне жэне қоф>егіне тэуелділігі 201
тарау. Паразитофаунаның иесінің
миграциясына тэуелділігі 217
293
Достарыңызбен бөлісу: |