Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал вестник таразского государственного педагогического института научно-педагогический журнал

Эпичность в чеховской пьесе создают заставочные ремарки. Проанализируем заставочные ремарки к каждому действию пьесы.

• 
  I-II действия – внешняя усадьба – заставочные ремарки включают пейзажные образы;
  
• 
  III-IV действия – внутренняя усадьба – заставочные ремарки включают интерьерные детали.
  

Чеховские заставочные ремарки, помимо традиционного указания на сценическое время, сценическое пространство и сценическую обстановку, включают эпические характеристики:

• 
  слуховые и зрительные впечатления читателя /зрителя/ (слышно, видно);
  
• 
  атмосферное состояние (жарко);
  
• 
  пейзажные подробности (только что зашло солнце; отражаясь в озере, сверкает солнце);
  
• 
  интерьерные подробности (наскоро сколоченная эстрада; гостиная, обращенная Треплевым в кабинет).
  

Обобщим исследовательские наблюдения:

1. 
   эпическое начало активно проникает в драматургический текст А.П. Чехова;
   
2. 
   эпическое начало в драматургическом тексте обнаруживается:
   

• 
  во включении в фабулу внесценических событий (параллельных основному сценическому действию, размещённых в интервалах между сценическими действиями);
  
• 
  во включении в сюжет ретроспекций-воспоминаний персонажей (с целью обнаружить или усилить внутреннюю конфликтность персонажей);
  
• 
  во включении в заставочные ремарки эпических характеристик;
  

3. 
   взаимодействие эпического и драматургического начал в пьесе А.П. Чехова позволяет создать сюжетную объёмность.
   

• 
  приезда Раневской с дочерью в родовую усадьбу – в сюжетной завязке комедии;
  
• 
  отъезда чеховских героев из усадьбы – в сюжетной развязке комедии.
  

Автор использует приём эпического расширения сюжета за счёт включения в текст воспоминаний героев о прежней жизни:

• 
  Лопахин. Помню, когда я был мальчонком лет пятнадцати, отец мой покойный – он тогда здесь на деревне в лавке торговал - ударил меня по лицу кулаком, кровь пошла из носу…Мы тогда вместе пришли зачем-то во двор, и он выпивши был. Любовь Андреевна, как сейчас помню, ещё молоденькая, такая худенькая, подвела меня к рукомойнику, вот в этой самой комнате, в детской. «Не плачь, говорит, мужичок, до свадьбы заживёт…» [5, с.244];
  
• 
  Фирс. В прежнее время, лет сорок-пятьдесят назад, вишню сушили, мочили, мариновали, варенье варили…[5, с.252];
  
• 
  Гаев (отворяет окно). Сад весь белый. Ты не забыла, Люба? Вот эта длинная аллея идёт прямо, прямо, точно протянутый ремень, она блестит в лунные ночи. Ты помнишь? Не забыла? [5, с.254];
  
• 
  Любовь Андреевна (глядит в окно на сад). О моё детство, чистота моя! В этой детской я спала, глядела отсюда на сад, счастье просыпалось вместе со мною каждое утро, и тогда он был точно таким, ничто не изменилось. (Смеётся от радости.) Весь, весь белый! О сад мой! После тёмной ненастной осени и холодной зимы опять ты молод, полон счастья, ангелы небесные не покинули тебя… [5, с.255].
  

во-первых, внешнюю статичность усадебного мира (интерьер усадьбы неизменен);

во-вторых, внутреннее вырождение, разрушение усадебного мира (несмотря на эмоциональную связь владельцев с усадьбой, родовая связь с ней разорвана, усадьба для героев – только лишь возможность вернуться в прошлое, настоящее время в усадьбе не мыслится, отсутствует).

Чеховские герои стремятся вырваться из усадебного мира, они чувствуют, что жизнь кипит где-то за ее пределами. Так, Любовь Андреевна Раневская принимает решение вернуться в Париж, к любовнику, до того, как узнает о продаже имения. Аня вдруг обнаруживает, что уже не любит так нежно, как когда-то, вишневого сада и дает Пете Трофимову слово разорвать связь с родовым домом ради будущей деятельной и полезной жизни. Варя готова бросить все и замкнуться в монастыре. Гаев мечтает переехать в город и работать в банковском учреждении с жалованьем шесть тысяч в год. Стремление разорвать связь с усадьбой и одновременное переживание глубокого родства с ней составляют подлинную драму чеховских героев.

Утрата родовой связи владельцев с усадьбой приводит к тому, что вишнёвый сад продан. Это событие в пьесе – внесценическое. Автор подчеркивает неактивность, бездеятельность своих героев даже в момент, когда решается судьба родового имения (в этом плане показателен авторский приём введения внесценического персонажа – богатой ярославской тётушки, помощи от которой ожидают чеховские герои, не способные решить проблему самостоятельно), тем самым – усиливается трагикомическое звучание пьесы.

Внесценичность главного события раздвигает границы сюжета до эпического: на сцене – ожидание известий с аукциона; за сценой – выставление сада на торги, покупка сада Лопахиным.

Обобщим результаты анализа:

1. 
   автор использует принцип эпического расширения сюжета за счёт включения воспоминаний героев о прежней счастливой жизни;
   
2. 
   эпическое начало обнаруживается в перенесении главного сюжетного события за сцену, вследствие чего сценические события оказываются внешне статичными (хотя и эмоционально напряжёнными), а внесценическое событие воплощает внешнюю сюжетную динамику пьесы.
   

1.Бердников Г.П. Чехов-драматург. Традиции и новаторство в драматургии А.П. Чехова. – М.: Искусство, 1999.

2.Сухих И.Н. Проблемы поэтики А.П. Чехова. – Л., 1990.

3.Хализев В.Е. Драма как род литературы (поэтика, генезис, функционирование). – М., 1986.

4.Хализев В.Е. Теория литературы. – М., Высш. шк., 2000.

5.Чудаков А.П. Поэтика Чехова. – М.: Наука, 1991.

6.Чехов А.П. Пьесы. – М.: Худож. лит., 2004.
Аннотация. Оқырманның біліктілігінің құралымы бұл ара үдеріс тәлім-тәрбиенің орыс әдебиетке маңызды бөлік. Эпиялық түптің анализы пьесаларында Чеховті зертте-оқылымның дағдысы қояды. Әрекеттестікті эпиялық зерттей және драматургиялық Чеховтің пьесада бастады, оқырман тамашаны туралы сюжетті, туралы мәтіннің сюжетті шекарасының аумақтауында алады.

Annotation. Formation of reader competence is an important part in learning Russian literature. Analysis of the epic beginning of the Chekhov’s plays allows to form research skills of reading. Investigating the interaction of the epic and playwrights began to Chekhov’s play the reader gets an idea of ​​the plot volume alia, to expand the boundaries of story text.

ӘОЖ 37.016:81
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ

САУАТТЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
С. Солыбекова

№35 орта мектеп, Тараз қ.

Фукционалдық сауаттылықты қалыптастыру үшін өзге тілді мектептердегі «Қазақ тілі» пәнін оқытуды жетілдірудің бағыттарын айқындайтын тұжырымдамалық-әдіснамалық негіздерді қайта қарастырып, білім беру жүйесіне тың өзгерістер енгізу қажеттігі туындап отыр. Олар мемлекеттік нормативтік құжаттарды дайындау кезінде жан-жақты ашып көрсетілді. Мәселен, «Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында»: «Қазақстандық білім беру жүйесі оның әлемдік білім беру кеңістігінде лайықты орын алуына мүмкіндік бермейтін ескірген әдіснамалық базасы жағдайында дамуын жалғастыруда. Білім беру мазмұны фактологиялық күйінде қалып отыр және оқитындарды қоғам өміріне құзіретті, жауапты әрі шығармашылық тұрғыдан қатыстыра отырып даярлауға бағдарланбаған», – деп айқындалған. Бұл – білім берудегі жаңа мазмұн мен дәстүрлі оқыту жүйесінің арасындағы қайшылық салдарының көрінісі. Осы кереғарлықты жою үшін мектеп пәндерінің білім мазмұнын толықтырып, саралап, оны меңгертудің жаңа жүйесіне қатысты оқу-әдістемелік базаны жетілдіру міндеті туындайды. Осы орайда соңғы жылдарда жарық көрген Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының жаңа нұсқасында, «2015 жылға дейінгі Қазақстан Республикасы білім беру саласын дамытудың тұжырымдамасында», «Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында» айқындалған жалпы білім беретін орта мектепті дамытудың «адам ресурстарын даярлау сапасын арттыру», «білім берудің мазмұнын білім үстемдігі деңгейінен нәтижеге бағдарланған «құзіретті» білімге өзгерту; «қазақстандық партриотизмге, биік мәдениетке, адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеуге тәрбиелеу» және т.б. қағидалар басшылыққа алынды.

Функционалдық сауаттылық – адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсе алу қабілеті және сол ортаға барынша тез бейімделе алуы мен қарым-қатынас жасай алу деңгейінің көрсеткіші. Олай болса, функционалдық сауаттылық тұлғаның белгілі бір мәдени ортада өмір сүруі үшін қажетті деп саналатын және оның әлеуметтік қарым-қатынас жасауын қамтамасыз ететін білім, білік, дағдылардың жиынтығынан құралады. Ал кең мағынасында ол тек білік пен білімділік әлеміне барудың жолы ғана емес, ол – ұлттың, елдің немесе жеке адамдар тобының мәдени және әлеуметтік дамуының өлшемі. Осындай сапалық сипаты тұрғысынан қарағанда функционалдық сауаттылық жеке адамды дамытудың тетігі ретінде қолданылады. Сауаттылық тұлғаның тұрақты қасиеті болып табылатындықтан, функционалдық сауаттылық сол тұлға меңгерген белгілі бір білім-біліктерден көрініс табады. Өйткені функционалдық сауаттылыққа адам нақты білім алу кезеңдерінен өткеннен кейін қол жеткізеді. Бұл орайда білім белгілі бір сауаттылық деңгейін қамтамасыз ететін құрал және нақты іс-әрекеттердің нәтижесі ретінде қарастырылады. Ендеше, мемлекеттік тілді оқытуда білімнің түпкі нәтижесі деп саналатын құзіреттіліктердің біртұтас бірлігі ретіндегі функционалдық сауаттылықтың мәнін, рөлін айқындаудың, оны мектеп тәжірибесіне ендірудің уақыт талабымен толық сай келуі де зерттеу тақырыбының өзектілігін дәлелдей түседі. Жалпы «функционалдық сауаттылық» ұғымына қатысты жүргізілген зерттеулер бүгінгі күні отандық және әлемдік ғалымдардың еңбектерінде «функционалдық сауаттылық» ұғымын қолдануда бірізділік жоқ екенін көрсетті.

Білім берудегі сауаттылық мәселесі, біріншіден, нақты бір елдегі халықтың әлеуметтік жағдайына, екіншіден, мемлекеттің экономикалық дамуына, үшіншіден, елдегі мәдени ахуалға тәуелді болатындығы айқын. Бүгінгі өркениеттің даму деңгейі білімділік пен сауаттылық ұғымдарының мазмұны мен оны түсінудің сара жолдарын іздестіруді қажет етіп отыр. Ғылыми еңбектерде сауаттылық ұғымының белгілі бір деңгейде ана тілінің грамматикалық нормаларына сай оқу, дұрыс жаза алу дағдыларын игеру екені байқалады. Әйтсе де адамның өмір сүруіне қажетті деп танылып, меңгеруге ұсынылған бастауыш мектеп деңгейіндегі белгілі бір білім, білік пен дағдылардың жиынтығы (оқу, жазу, санау, сурет салу және т.б.) ретіндегі тілдік сауаттылық қазіргі кездегі әлеуметтік сұраным талаптарымен сәйкес келе бермейді.

Сауаттылық ұғымының нақты мазмұны дара тұлғаның дамуына қойылатын қоғамдық талаптарға байланысты құбылмалы сипатқа ие болады. Ол қарапайым оқу, жазу, санау біліктіліктерінен бастап адамның әлеуметтік үдерістерге саналы түрде қатысуына мүмкіндік беретін, қоғамдық қажеттігі айқын кешенді білімдер мен біліктерден құралатын функционалдық сауаттылықты меңгеруді де қамтиды.

С.И.Ожеговтың сөздігінде «функция» сөзінің мәні «Вызванный функционированием чего-нибудь, зависящий от деятельности, а не от структуры, строения чего-нибудь (книжн)» – деп анықталса. Қазақ тілінің түсіндерме сөздігінде: «фукционалды ұғымы бір нәрсенің құрылысы, құрамынан емес, қызметінен болатын, соның әрекетіне байланысты болады»– деп сипаттама беріледі. Бұдан «функция» категориясы белгілі бір заттың атқаратын қызметіне немесе іс-әрекетіне қатысты айтылатыны танылады. Мысалы: ақпарат құралдарының функциясы – халыққа ақпарат тарату. Ал «функция» ұғымы адамға қатысты айтылғанда, оның іс-әрекетіне байланысты қарастырылады. Жоғарыда сауаттылық адамның білімділігіне қатысты ұғым екені нақтыланды. Яғни, «функционалдық сауаттылық» белгілі бір кезеңге сай субьектінің алған білімі мен білігі негізінде сауатты іс-әрекет ете алуы деген мағынаны білдіреді. Қоғамның дамуына байланысты сауаттылық ұғымының мәні тарихи тұрғыдан өзгергенін, тұлғаға қойылатын талаптарда оқу, жазу, санай білу қабілеттерінен гөрі белгілі бір қоғамда өмір сүруге қажетті білім мен біліктердің жиынтығын игеру, яғни функционалдық сауаттылыққа жету деген сипатта ұғынылады. Қазіргі әлемдегі, еліміздегі өріс алып отырған түрлі бағыттағы дамулардың әсерінен қоғамның адамға қоятын талаптарының өзгеруі нәтижесінде функционалдық сауаттылық ұғымы кең тарала бастады. Сауаттылық ұғымы оны білім берудің әрекеттік аспектісімен бірлікте алғанда ғана кеңейе түседі (1-сызба). Функционалдық сауаттылық – тілдік тұлғаның әлеуметтік-қоғамдық ортада сөйлесім әрекетінің түрлерін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым, тілдесім) өзінің мақсатына қарай еркін қолдана алу мүмкіндіктерінің қалыптасқан жүйесі.

Қазақ тіліне қатысты функционалдық сауаттылық ұғымы білім кеңістігіндегі білімді құзіреттілікке бағыттау парадигмасына байланысты туындап отыр. «Қазіргідей пәндік білімге ғана негізделіп отырған оқу үдерісінде баланың жалпы дүниетанымының қалыптасуы, өміртанымдық дағдыларының жетілдірілуі, білімнің күтілетін нәтижеге бағытталуы қоғамдық-гуманитарлық пәндердің жаңарған мақсат-міндеттерінен бастап оқытудың әдістемелік жүйесінің әр бөлігінің (білім мазмұны, оқыту түрлері, оқыту әдістері, білім нәтижелері) түбегейлі өзгертілу деңгейіне қатысты екені сөзсіз». Мектептік білім беру жүйесін жаңа уақыт талабына орай жетілдіру

«Нәтижеге бағдарланған білім» моделін өзіміздің «ұлттық болмысымызға, негізге алынған ұстанымдарымызға сай» құруды қажет етті. Осыған орай мектептегі берілетін білімді шынайы өмірмен ұштастырып, мектеп бітіруші түлектерді үлкен өмірге дайындау қажеттігі туындады. Мектеп түлектерін өмірде болып жатқан өзгерістерге дайындау және білім беруді заман ағымына сай өзгерту мақсатында ұсынылып отырған «Нәтижеге бағдарланған білім» моделі бойынша оқытудың түпкі нәтижесі ретінде оқушылардың игерген құзіреттіліктері алынды.

Егер оқу нәтижесі құзіреттілік деп анықталса, онда тілді меңгертуден күтілетін нәтижелер оқушының өмірлік дағдыларымен сабақтастырылуы қажет болып саналады. Сондықтан орыс тілді мектептерде оқытылатын қазақ тілі сабақтарындағы білім, білік, дағдылар функционалдық сауаттылық тұрғысынан саралануы басты бағыт етіп алынды.

Орыс тілді оқушыларға қазақ тілін оқытуда оқушылардың қатысымдық (коммуникативтік) іс-әрекеттеріне байланысты ұсынылатын қызықты тақырып пен жағдаяттарды іріктеуде қарым-қатынас міндеттеріне сай тілді функционалдық тұрғыдан меңгертетін факторлар ескерілді. Тілді функционалдық-қатысымдық тұрғыдан сипаттау: қажеттілік (коммуникативтік емеурін) – қарым-қатынас пәні (ой) – қарым-қатынас құралы (грамматикалық және лексикалық) болып, сөйлесім тудыратын біртұтас кешендік сипатта берілуі көзделеді.

О.Е.Лебедев функционалдық сауаттылықты былай түсіндіреді: «функциональная грамотность предполагает усвоение знаний, лежащих в основе правил, норм, способов деятельности, понимание этих правил, готовность к их соблюдению и обеспечивает возможность реализации человеком своих социальных функций» деп айқындайды. Олай болса, функционалдық сауаттылық тілдік ережелерді түсіну, тілдік нормаларды сақтау, іс-әрекет тәсілдерін меңгеруден тұрады.

Грамматикалық дағдыны қалыптастыру функционалдық бағытта грамматикалық форма мен функцияны (жеке емес) бірлікте үйрену арқылы грамматикалық ережелерді толық игеру, жағдаяттық және шартты сөйлесу жаттығулары негізінде іске асады.

2.Білім берудің нәтижесі ретіндегі базалық компетенциялардың мәні // Білім. Образования. Ғылыми-педагогикалық журналы. – 2005. – №4 (22). – 16 б.

3.Мемлекеттік тіл ретіндегі қазақ тілін оқытуда лексикалық минимумды іріктеудің лингвистикалық негіздері // Мәдениеттер тоғысындағы тіл, әдебиет және аударма мәселелері. Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Алматы, 2010. – 383 б.
Аннотация. Функциональная грамотность состоит из способностей учеников устанавливать отношения с внешней средой, условий адаптации учеников к переменам жизни, механизма развития индивидуальных способностей ученика, основы развития социальных навыков, мер социально-культурного развития учеников, способа перерастания знаний, умений, навыков ученика в компетенции, единства компетенций решения коммуникативных, информационных проблем учеников

Аnnotation. Functional literacy consists of such units as: pupils’ communication ability with environment, pupils’ adaptation capability for rapid changes of the world, a lever of pupils’ individual development, the basis of social skills improvement, measurement of pupils’ social-cultural development, the ways of transition of schoolchildren’s knowledge and qualification skills to competency, schoolchildren’s communication, information obtaining and troubleshooting competency.

ПЕДАГОГИКА, ЭТНОПЕДАГОГИКА,

ПСИХОЛОГИЯ, ДЕФЕКТОЛОГИЯ

УДК 514.23:18

ПАТРИОТИЗМ - ОСНОВА ВОСПИТАНИЯ

Г.Г.Алиева

Государственное учреждение отдел образования акимата, г. Тараз

Я знаю, с сотворения земли,

Патриотизм — нравственный и политический принцип, социальное чувство, содержанием которого является любовь к отечеству и готовность подчинить его интересам свои частные интересы. [2, 14]

Представления о патриотизме связываются с трепетным отношением к своей Родине, но представление о сущности патриотизма у разных людей разное. По этой причине, одни люди считают себя патриотами, а другие их таковыми не считают.

Патриот- это человек, который любит свою землю, свой народ и готов пожертвовать многим, в том числе и жизнью, ради всего этого. [5, 11]

Казахстанский патриотизм - это веское основание гордиться своей Родиной, которая одной из первых на постсоветском пространстве вырвалась вперед и строит новое государство, удивляя своими амбициозными, масштабными преобразованиями не только зарубежных политиков, лидеров государств, но и своих соотечественников.

Как можно воспитать патриотизм в наших учениках? Для этого можно предложить ввести изучение краеведения как элемента школьного образования, позволяющего осуществлять патриотическое воспитание школьников.

Что такое краеведение — это, по большому счету, историческая память. Это память ныне живущих о тех, кто ушел, оставив след в истории своей малой Родины. Возникает вопрос: надо ли изучать краеведение сегодня?

С этим вопросом я обратилась к учащимся, и вот какие ответы получила:

• 
  это интересно;
  
• 
  для того, чтобы уважать историю предков, важно это знать;
  
• 
  всегда интересно, откуда ты родом;
  
• 
  просто удивительно, как люди могли освоить этот суровый край;
  
• 
  уважающие себя люди должны знать свой род полностью или хотя бы до седьмого колена;
  
• 
  история края помогает почувствовать себя частицей Родины;
  
• 
  зная героическую историю освоения Казахстана, чувствуешь гордость оттого, что ты потомок тех, кто сюда пришел первым;
  
• 
  не зная истории родного края, нельзя ощущать себя образованным человеком.
  

Многие учителя в своей практике используют краеведческий материал в том или ином виде, отмечая, что при этом повышается интерес к предмету, ребята активно задают вопросы по этой теме, внимательно слушают данную информацию.

Но самым главным, пожалуй, является то, что у  поколения нынешних учеников много проблем, очень много соблазнов. Наша задача вырастить добрых, порядочных, честных людей, любящих свою Родину, и готовых ради нее на любые жертвы.

Из всего этого следует, что краеведение — основа воспитания патриотизма.

Для того чтобы рассмотреть краеведение как элемент исторического образования необходимо сначала разобраться с самим понятием.

Большая Советская энциклопедия дает, как мне кажется, самое развернутое определение: «Краеведение — всестороннее изучение определенной части страны, города или деревни, других поселений местным населением, для которого эта территория считается родным краем. Краеведение — комплекс естественных и общественных исследований. Краеведение изучает природу, население, хозяйство, историю и культуру родного края».

Ознакомившись с данными определениями можно сделать вывод о том, что краеведение- это изучение своей «малой» Родины, её природы, этнографии, материальной и духовной культуры, быта. Причем это не только предмет школьного образования, но и обязанность  каждого уважающего себя человека, так как все мы должны знать о событиях, происходивших на нашей земле.

Изучение родного края, его истории необходимо для всех детей независимо от возраста. Содержание при этом будет различным, так как выбор информации и методов зависит от возрастных и познавательных особенностей учащихся. Но цель краеведческого образования  будет одна — способствовать духовно-ценностной и практической ориентации учащихся в их жизненном пространстве, а также социальной адаптации.

Воспитание патриотизма, любви к жизни, гуманное отношение ко всему окружающему, объяснить детям, почему они должны быть патриотами своей Родины — сложно, а порой в  современных экономических и политических условиях практически невозможно. Ведь в реальной жизни их окружает непривлекательная действительность:

• 
  фильмы, переполненные сценами насилия, где рассказывается о беспредельной власти криминальных структур,
  
• 
  газеты, пестрящие материалами похожего содержания,
  
• 
  компьютерные игры, в которых победитель тот, кто более жесток и изворотлив.
  

У Президента РК Н. А. Назарбаева есть прекрасные слова: "Изменились мы сами, наше мышление и мировоззрение. Мы без особых подсказок поняли, что только собственный труд станет источником благосостояния, а государство должно создать для этого должные условия". Сегодня казахстанцы сами хозяева своей судьбы.

Каждый гражданин благодаря самосознанию может способствовать реализации государственной идеологии, которая необходима обществу. Но необходимо отметить, что существует проблема формирования государственного самосознания как у подрастающего поколения, так и у граждан Республики Казахстан. Тем более всем известно и то, что государственное сознание формируется, прежде всего, на базе исторического сознания нации.

Решение данной проблемы тесно взаимосвязано с системой образования и культуры. Так как, перед образованием стоит задача воспитания у молодежи уважительного отношения к историко-культурному наследию, что приведет к росту государственного и исторического сознания, формирования в общественном сознании молодежи общезначимых ценностей, объединяющих все поколения общества.

Казахстан – современное состоявшееся государство, в рамках которого успешно и последовательно формируется молодая многообещающая политическая нация. Через этот процесс с разной степенью успеха проходили все страны, обретшие независимость на рубеже ХХ и ХХI веков. Однако при некоторых общих чертах каждая из этих стран реализовала собственную модель национально-государственного развития.

Нация, как известно, проходя через различные этапы своей истории, формирует собственный образ патриотизма, опираясь как на уже имеющиеся достижения, так и на собственный образ будущего. Что же означает сегодня быть патриотом Казахстана? В чем именно заключается казахстанский патриотизм? Что объединяет сегодня казахстанского политика, бизнесмена, ученого, деятеля, спортсмена? Что соединяет воедино разные поколения, которые жили, живут и будут жить на земле Казахстана?

В первую очередь – уважение к стране, к ее многонациональному народу, к ее достижениям, к общим символам и политическим институтам, которые сегодня олицетворяют единство всех казахстанцев.

Казахстанский патриотизм – общий для всех жителей, населяющих многонациональный Казахстан, и вместе с тем основанный на глубоком уважении к традициям национальной культуры и духовности казахского и других народов страны, внесших свой вклад в формирование общего для всех граждан достояния.

Значимыми элементами казахстанского патриотизма, безусловно, должны стать традиционные символы и ценности национальной культуры, формирующие национальное самосознание и идентичность многонационального народа и нашедшие свое выражение в таких значимых национальных брендах, как флаг, герб и гимн Казахстана. Большое значение для формирования национальной идентичности имеет способность казахской культуры воспроизводить свое уникальное национальное содержание, оставаясь открытой для восприятия культурного опыта других народов.

Очевидно, что ключевым модератором имиджа Казахстана является его общепризнанный национальный лидер – президент Нурсултан Назарбаев, представлявший страну на всех основных международных форумах и заслуживший признание в качестве значимого политика мирового масштаба. Именно он является инициатором важнейших политических и социально-экономических преобразований, играет значимую роль в выработке общенациональной идеологии и стратегии, отражающей современные устремления народа Казахстана. Именно поэтому особое значение в деле формирования современного казахстанского патриотизма имеет разъяснение политики, проводимой первым президентом страны, нацеленной на обеспечение стабильности и согласия в казахстанском обществе, повышение благосостояния населения, а равно и на консолидацию всех казахстанцев вокруг курса, проводимого руководством страны.