1. Еселі және қисық сызықты интегралдар



бет9/31
Дата06.02.2022
өлшемі0,97 Mb.
#65297
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31
Байланысты:
еселі жане қисық сызыкты интеграл лекция

1.4. Айнымалдарды ауыстыру


Ең қарапайым жағдай.
(1)
интегралында және айнымалдарын өтейік. Келесі сызықтық айнымалдар ауыстыруы (2)
(1) интеграл түрін қалай өзгертетінін көрсетейік.
аймағының Г шекарасы құрақты-тегіс деп есептейміз (8-сурет). (2) ауыстыруға кері түрлендіру аймағын жазықтығындағы құрақты-тегіс Г' шекарасы бар белгілі бір ' аймағын бейнелейді (9-сурет). Сонда аймағында

функциясы да анықталады. Енді жазықтығын қабырғасы h тең квадрат торларға бөлейік, яғни аймағында бөліктеуін жүргізейік. Сонда әрбір квадрат төменгі сол жақ төбесінен шығатын
(h,0)=hi+0j=hi, (0,h)=0i+hj=hj
векторларымен анықталады: бірінші вектор квадратының табанымен, ал екінші вектор квадратының вертикал қабырғасымен беттеседі. Осы екі векторға (2) теңдіктер бойынша түрлендіру жасасақ, онда hi=(h,0) векторы , яғни векторына, ал векторы , яғни векторына бейнеленеді. Демек, (2) түрлендірулер қабырғалары болатын қабырғалары болатын параллелограмына бейнеленеді. Сөйтіп аймағында бөліктеуі анықталады.

8-сурет 9-сурет


және векторларымен анықталған параллелограмның ауданы

тең болғандықтан келесі теңдікті аламыз.
(4)
Бұл теңдіктен ұмтылдырып шекке өтсек,
(5)
Жоғарыдағы пайымдауларда функциясы тұйықтамада үзіліссіз деп есептесек, F функциясы '–да үзіліссіз болады. Алайда функциясы аймағында шенелген және аймағының кейбір нүктелерінен немесе құрақты-тегіс сызықтарынан басқа нүктелерінде үзіліссіз болса да, нәтиже дұрыс болады.
Жалпы жағдай. Алдымен екі өлшемді жағдайды қарастырайық. Құрақты-тегіс шекарасы бар, қандай да бір шенелген аймақтың ' тұйықтамасында үзіліссіз туындылары бар келесі екі функция берілсін:
(6)
(6) түрлендіру аймағын шекарасы құрақты-тегіс болатын белгілі бір аймағына өзара бір мәнді бейнелейді деп есептейміз.
аймағында үзіліссіз функциясын қарастырамыз. Егер осы шарттар орындалса, онда (5) айнымалдарды ауыстыру формуласы еселі интегралдар үшін сақталады, бірақ D анықтауышы Якоби анықтауышымен:
алмастырылады.
(7)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет