18. Оқу іс –әрекеті мотивтерінің классификациясы Мотив дегеніміз – адамның түрлі дәрежедегі саналы және астарсанадағы қажеттіліктер жүйесінен туындайтын, белгілі әрекет-қылық актісін орындауға бағытталған итермелеуші күш (түрткі) Оқу мотивтерінің түрлері: А.К. Маркова мотивтердің келесі тобын көрсетеді:
Танымдың мотивтер — оку іс-әрекетінің мазмұны және оныорындау үлгісімен байланысты.
Кең танымдық :
мәселені шешуді кабыл алу;
қосымша мәлімет алу үшін мұғалімнің көмегіне сүйену және т.б.
Оқу-танымдық :
әртүрлі шешім қабылдау тәсілдерін іздестірудегі дербес іс-әрекет;
жұмыстың әртүрлі тәсілдерін салыстыру барысындағы мұғалімнің көмегі және т.б.
Өз бетімен білім алу мотивтері :
оқу еңбегін үтымды үйымдастыру жөнінде мұғаліммен сұхбаттасу;
өз бетімен білім алудағы нақты әрекеттер және т.б.
Әлеуметтік мотивтер — окушының басқа адамдармен әлеуметтікөзара қарым-қатынасымен байланысты.
Кең әлеуметтік мотивтер
— окушының борыш пен жауапкершілікті түсінуін дәлелдейтін қылықтары және т.б.
Тар әлеуметтік мотивтер
—құрбыларымен қарым-қатынасқа түсу және олардың арасында беделге ие болуға ұмтылыс;
—жолдастарына көмек корсету және т.б.
Әлеуметтік ынтымақтасу мотивтері
— Ұжымдық жұмысқа ұмтылыс пен оны жүзеге асырудың ұтымды тәсілдерін сезіну.
Білім алуға деген мотив үш басты қызметті атқарады:
Талпындырушы (іс-әрекетті бағыттайды);
Бағыттаушы (мінез-қүлқын бағыттап, ұйымдастырады);
Мән-мағыналық (іс-әрекетке жеке тұлғалық мән мен мағына беру).
Мотивтер ішкі және сыртқы дen те бөліяеді.
Сыртқы мотив. Сыртқы мотив баланың нитей озінің талпынуынан кездеспейді. Көбіне өзгелерден сескенуінен туындайды.
> жазалау;
> мадақтау;
> сес көрсету және талап ету;
> материалдық пайда табу;
> топка қысым түсіру
Ішкі мотив. Ішкі мотив баланың өзіндік ықыласы және сан алуан құбылыстардын езіне тән сырларын білуге ұмтылуынан тұрады.
Ішкі мотив оқу тапсырмасын орындамай тұрып, соған ұмтылу ретінде де кездеседі.
> білімге деген қызығушылығы;
> мәдени және кәсіби деңгейді көтеруге деген ұмтылыс;
> зеректік;
➢ жаңа мәліметті меңгеруге деген қажеттілік.