«Қазіргі заманғы білім беруді дамыту тенденциялары: даму бағыттары, тәжірибе, мәселелер»

116 
116 
3.
Ж.Төленова автореферат «Балабақшадағы аралас топ балаларының ұлттық ойындар 
арқылы адамгершілікке тәрбиелеу» Атырау. 2002. 
4.
А.Дүкенбаева «Мектеп жасына дейінгі балаларды ойын арқылыадамгершілікке 
тәрбиелеу» 
5.
М.Бүркітбаев «Спорттық ұлттық түрлері және оның тәрбиелік мәні» Алматы «Қайнар» 
1985жыл. 
6.
С.Узакбаева., А.Айтпаева «Казахские народные детские игры» Алматы 2000жыл. 
7.
«Балбөбек» бағдарламасы Алматы: «Шартарап», 2000жыл. 
8.
А.Ибраев «Ақ сандық көк сандық» Алматы Ғылым 2005жыл 
БАЛАЛАРДЫҢ ТІЛІН ДАМЫТУДА СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ 
ТЕХНОЛОГИЯСЫН ПАЙДАЛАНУ 
 
Кикымова Айгүл Ахметжанқызы
 
Рымқұл Айдана Өміртайқызы
 
Қарағанды қаласы
 
№68 МИББ кешені – тәрбиеші
 
 
Болашақ ұрпақтың танымдылық белсенділігін дамыту ақыл-ой тәрбиесінің бip міндеті 
ретінде күш бүгінге дейін күн тәртібінен түспей келеді. Ақыл-ой тәрбиесінің бұл acпектісі 
баланың ойлау операциясының, танымдық процестерінің және қабілетінің дамуына тікелей 
байланысты. Баланы оқу-тәрбие процесінде дамыту мәселесінде басты ролді ең алдымен 
баланың өздігімен әрекеті және танымдық белсенділігі атқарады. Ғалымдар С.Л. 
Рубинштейн, Д.П. Годовикова, Т.А. Куликова, А.И. Сорокинаның еңбектерінде.
 
Балалардың танымдық белсенділігін дамыту балабақшадағы тәрбиешілер үлесіне тиіп, 
үйымдастыру шеберлігімен тікелей байланысты. Сондықтан бүгінгі күні тәрбиеші-педогог 
мамандарына түпкілікті білім берумен қатар, кәсіби іс-әрекетінің ғылыми негіздерін 
практикада қолдануға, практикалық біліктілік пен дағдыны қалыптастыруга ерекше көңіл 
бөлуде.
 
Балалардың психологиялық ерекшелігі қоршаған ортадағы дүниені танып білсем деген 
қызығушылығы басым болып келеді. Баланың өзіндік iшкі позициясы қалыптасып және екі 
қажеттілігі; eкіншісі белгілі бip әлеуметік қатынасқа байланысты қажеттілігі. 
 
Айналадағы әлемді ойын, еңбек, серуен, сабақта педогог-тәрбиешімен, ересектермен, 
құрдастарымен қарым-қатынас кезінде танып біледі. Осындай жетістіктерге жету үшін 
тәрбиеші-педагог алдында тұрған ертеңгі балалар деп қарап, баланың мінез кұлқын, сана-
сезімінің жетілу дәрежесін таным үрдістерінің (түйсігі, қабылдауы, ес, ойлау,сөйлеу, 
зейінінің) дұрыс бағытта қалыптасып, дамуын қадағалап әpi дамытып отыру керек. 
Сондықтан осындай ерекшелігін ескере отырып, оку-тәрбие процесін жүргізу қажет.
 
Тәрбиеші - педагог - мектепалды жастағы балалардың танымдық, белсенділігін 
қалыптастыруда, оның көзін ашуда басты тұлға. Қaзipri таңда мектеп балаларының 
танымдық белсенділігін арттыру мәселесі жоғары деңгейде шешіліп, оқытудың жаңа 
технологиялары енгізіліп, сапалы нәтижелері байқалып отыр.
 
Ойын дегенміз-жас ерекшелікке қарамайтын, адамның көңіл-күйін көтеретін,
ойландыратын үрдіс. Ойын-төзімділікті, алғырттықты, тапқырлықты, ұқыптылықты, 
ізденпаздықты, іскерлікті, дүниетаным өрісінің көлемділігінің, көп білуді, сондай-ақ, басқа 
да толып жатқан сапалылық қасиеттердің қалыптастыруға үлкен мүмкіндігі бар 
педагогикалық, тиімді әдістерінің бipi. Сондықтан ойынды сабақтан тыс уақытты пайдалану 
- үлкен нәтиже бepepi анық. Ойынға зер салып, ой жүгіртіп қарар болсақ, содан үлкен мәнді 
де мағыналы істер туындап өрбитінін байқаймыз.Себебі, бар өнердің бастауы деп білеміз. 
Ойын-тек жас адамның дене күш қуатын молайтып, оны шапшандыққа, дәлдіке т.б ғана 

117 
117 
тәрбиелеп қоймайды, оныц ақыл-ойының толысуына, жан дүниенің қалыптасуына, eceйіп 
ecyiнe де пайдасын тигізеді.
 
Заман талабына сай әр тәрбиеші өз сабағын жаңаша ұйымдастырып, шығармашылық 
ізденіспен өткізеді. Білім беру субъектісі ретінде баланы қалай дамытамын? Не арқылы 
дамытамын? деген сұрақ туындады. Әрі білім беру құрлымында жаңа технологиялар өмірге 
келді. Сол технологиялардың бірі - ойын технологияларын сабақтарда тиімді пайдалана 
бастадым. 
 
Оқу үрдістерінде ойын түрлерін балалардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне 
сәйкес түрлендіріп, жаңа тақырыпты өткенде, өтілген материалды қайталағанда, білімді 
тиянақтау және тексеру кезінде, яғни сабақтың кез келген сәтінде оқыту әдісінің құралы 
ретінде пайдаланамын. Бала тек ойын ойнап қана қоймай, осы ойын арқылы білім алып, жан-
жақты тұлға дамиды. 
 
В.А.Сухомолинскийдің сөзімен айтар болсақ, «Ойынсыз ақыл ойдың қалыпты дамуы 
да жоқ.» және болуы да мүмкін емес. Ойын дүниеге қарай ашылған үлкен жарық терезе 
icпетті, ол арқылы баланың рухани ceзімі жасампаз өмірмен ұштасып, өзін қоршаған дүние 
туралы түсінік алады. Ойын дегеніміз-ұшқын, білімге құмарлық пен іліктеудің маздап жанар 
оты.
 
Ұлы педагог А.С. Макаренко ойынға үлкен мән бере отырып, өзі басқарған 
мекемелерінде ойынды тәрбиеленушілер өміріне міндетті түрде енгізіп отырады. Ойын 
баланың өмipiн қызыққа, қуанышқа бөлеуін камтамасыз eту үшін ол балалардың ойынға 
деген сүйіспеншілігі мен қызығушылығын тәрбиелейді- деп қарастырады. Ойын да халық 
педагогикасының құрамды бip бөлігі. Адам баласы жасаған жеті кереметтің қатарына 
ceгізінші eтiп, осы ойынның аталып жүруі де жайдан-жай емес. Ұлттық ойындар халықтың 
элеуметтік- экономикалық жағдайларына байланысты туып, дамығанына қазақ, халқының 
ұлттык, ойындарымен таныса отырып, көзімізден әбден жетеді.

жүктеу/скачать 13,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: