Бірінші лекция. Бастауыш мектепте дене тәрбиесін оқыту әдістемесі-ғылымы. Жоспары
Үшінші лекция: Сабаќта дене ж‰ктемелерін мµлшерлеп бµлу
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
дене лекция сатып ал
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Сабаќтыњ жалпы жєне моторлы тыѓыздыѓы . Лекцияның мақсаты : Сабаќта дене ж‰ктемелерін мµлшерлеп бµлу әдіс-тәсілдерін меңгерту, талдау. Дене ж‰ктемесі
- Ж‰ктемені мµлшерлеу (дозировка)
| Үшінші лекция: Сабаќта дене ж‰ктемелерін мµлшерлеп бµлу
Жоспары: 1.Сабаќта дене ж‰ктемелерін мµлшерлеп бµлу әдіс-тәсілдері. 2.Шаршаудың шартты белгілері. 3. Сабаќтыњ жалпы жєне моторлы тыѓыздыѓы. Лекцияның мақсаты : Сабаќта дене ж‰ктемелерін мµлшерлеп бµлу әдіс-тәсілдерін меңгерту, талдау. Дене ж‰ктемесі – б±л ш±ѓылданушылардыњ аѓзасына дене жаттыѓуларыныњ белгілі бір єсер ету шамасы. Ж‰ктеменіњ мµлшері – б±л кµлемініњ параметрлерімен жєне µнімділігімен µлшенетін оныњ аныќталѓан шамасы. Ж‰ктемені мµлшерлеу (дозировка) оныњ кµлемі мен ќарќындылыѓын ќатањ уаќытпен мµлшерлеу (регламентациялау) болып табылады. Ж‰ктеменіњ кµлемі орындалѓан жаттыѓулардыњ санымен, ш±ѓылдануѓа ж±мылѓан уаќытпен, ара ќашыќтыќты баѓындырѓан километражбен жєне басќа кµрсеткіштермен аныќталады. ¤німділік ќозѓалыс ќарќыны жєне жылдамдыќ кµсеткіштері, ‰деу, ж‰рек ќан тамыры соѓу жиілігі кµрсеткіштерімен сипатталады. Дене жаттыѓуларын орындау кезінде олардыњ арасындаѓы байланыс кері пропорционалды тєуелділікті кµрсетеді, яѓни неѓ±рлым ж‰ктеме кµлемі кµп болѓан сайын, µнімділік соншалыќты аз немесе керісінше. Б±лшыќ ет ж±мысыныњ сипатына ќарай ж‰ктемелер стандартты жєне айнымалы болуы м‰мкін. Ж‰ктеменіњ ыќпалы єсері орындалѓан ж±мысќа аѓзаныњ реакциясы болып табылады. Оныњ кµрсеткіштері-ж‰рек соѓуы жиілігі жєне оќушылардыњ сыртќы шаршау белгісі. Дене ж‰ктемелері кезіндегі шаршау дєрежесі бойынша сыртќы белгілерініњ бірте-бірте сатылануы (градациясы) 1 – кестеде кµрсетілген. Шаршаудыњ сыртќы белгілері
Жоѓарыда кµрсетілген барлыќ кµрсеткіштер єрт‰рлі дењгейде жєне єрт‰рлі ќатынаста ш±ѓылданушылар аѓзасына дене ж‰ктемелерініњ єсер ету мµлшерін кµрсетеді, яѓни ш±ѓылдану сабаѓы процесінде ж‰ктемені аныќтауѓа жєне реттеуге м‰мкіндік береді. Ж‰ктемені ‰йлесімді мµлшерлеудіњ (дозирования) ілімдік-єдістемелік негізін аѓзаныњ дене жаттыѓуларыныњ жаттыќќандыќтыњ дамуыныњ єсер етуіне бейімделу зањдылыќтары ќ±райды. Осыдан келіп келесі єдістемелік ереже т±жырымдалѓан жєне ѓылыми негізделген: жаттыѓу єсерін ќамтамасыз ететін ж‰ктеменіњ сєйкестігі (аѓзаныњ жеке ќызметтік м‰мкіндіктері), ж‰ктемені біртіндеп артуы (ќызметтік м‰мкіндіктерін ќамтамасыздандыратын), ж‰ктеменіњ ж‰йелілігі (олардыњ бір ізділігі жєне ‰зіліссіздігі). Дене ж‰ктемелері єрбір наќтылы жаѓдайда µз параметрлері бойынша ‰йлесімді болуы тиіс (кµлемі, ќарќыны, демалыс аралыѓы), яѓни жаттыѓудыњ тиімділік єсерін ќамтамасыз етеді. Жеткіліксіз дєрежедегі ж‰ктеменіњ тиімді єсері болмайды, µйткені оќытып, ‰йрету уаќытын жоѓалтуѓа єкеледі, ал шамадан артыќ ж‰ктеме аѓзаѓа зиян келтіреді. Егер ж‰ктеме бірќалыпты болып µзгермесе, онда оныњ єсеріне аѓза даѓдыланып дамыту ыќпалын жоѓалтады, сондыќтан дене ж‰ктемелерін біртіндеп арттыру міндетті талап болып табылады. Дене ж‰ктемелеріне аѓза реакциясыныњ кµрсеткіштеріне іс тєжірибеде барынша аќпаратты, ‰йлесімді жєне кењ ауќымда пайдаланылатын ж‰рек соѓысыныњ жиілігі (ЖСЖ) болып табылады. Ж‰рек ќан тамыры ж‰йесініњ ќызметтік м‰мкіндіктерін арттыру маќсатында ж‰ктемені мµлшерлеу кезінде олардыњ шамасы ЖСЖ кµрсеткіші бойынша минутына 130 рет соѓудан тµмен болмауы тиіс (м±нда ж‰ректіњ максимальды соѓу кµлемі байќалады). Сондыќтан, ЖСЖ минутына 130 рет соѓуѓа тењ болса ж‰ктеме мµлшері жаттыѓу ж‰ктемесініњ бастамасына сєйкес келеді. Сауыќтыру маќсатында ж‰ктеменіњ ‰йлесімді кµлемі (диапазоны) ш±ѓылдану сабаѓында ЖСЖ минутына 130 дан 170 рет соѓуѓа дейінгі аралыќта болады (А.А.Виру, 1988ж).Орташа ќарќындылыќтаѓы ж‰ктеменіњ кµлемі минутына ЖСЖ 130-160 рет соѓуды, ал ‰лкен ќарќындаѓы минутына 161-175 рет. Дене ж‰ктемелерін ќатањ реттеу жєне олардыњ демалыспен кезектестірілуі органдардыњ жєне мектеп жасындаѓы балалардыњ аѓза ќ±рылымыныњ ќызметтік жандануына дене жаттыѓуларыныњ баѓытты єсер етуін ќамтамасыз етеді. Дене тєрбиесі сабаѓында ж‰ктеменіњ параметрлерін реттеуге кµптеген єрт‰рлі єдістер жєне єдістемелік тєсілдермен ќол жеткізуге болады, олардыњ ішінде барынша тиімдісі жєне орындауѓа ќолайлысы мыналар: ќайсы бір жаттыѓудыњ ќайталау санын µзгерту; жаттыѓудыњ жиынтыќ санын µзгерту; ќайсы бір жаттыѓудыњ орындалу жылдамдыѓын µзгерту; ќозѓалыс амплитудасын арттыру немесе азайту; сыртќы ауырлыќ мµлшерін т‰рлендіру; к‰рделіленген немесе жењілдетілген жаѓдайда жаттыѓуларды орындау (мысалы, ќырѓа, ќыратќа ж‰гіру немесе стадионныњ ж‰гіру жолаѓымен ж‰гіру жєне ќ±мда ж‰гіру жєне т.б.); бастапќы ќалпын µзгерту (мысалы, жартылай отырып жєне отырып жоѓары секіру, еденде жєне орындыќќа ќолды тіреп б‰гіп, жазу жєне т.б.); ж‰гіру, суѓа ж‰зу, шањѓымен ж‰гіру ара ќашыќтыѓын µзгерту; спорт ойындарында сабаќты єдеттегі, ‰лкейтілген немесе кішірейтілген алањда µткізу; ќолданылатын єдістерді т‰рлендіру (бірќалыпты, ойындыќ, жарыстыќ жєне т.б.); жаттыѓуларды орындау арасында уаќыт жєне демалыс сипатын арттыру немесе азайту. Єрбір наќтылы жаѓдайда оќытушы сабаќтыњ міндеттерін тиімді шешу ‰шін дене ж‰темелерін реттеудіњ барынша тиімді єдістерін ќолданады. жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||