Клара Қабылғазина
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
Тіршілік.pdf
| Тіршілік
Соның әсерi болар әңгiмешiл, әңгiмесi жатық, қызықтыра, елiктiре, жас болса да ойландыра сөйлейдi. Бiр ойы мен келесi ойының сабағы үзiлмей әдемi бiр жалғасын тауып жатады, тыңдаушыны тарта түседi. Сондықтан да, Ақжан тағы да сол жас жiгiтпен әңгiмелесiп, жазылар шығармасын толықтыра түсетiн дәлел алу үшiн баруға жиналды. Айна алдына келiп, шашын түзеп, киiмiне көз салды. Көнетоз қоңыр пәлтесi өзiне шақ, жарасымды болғаны бiлiнiп тұр. Тек ұзақ киiлгеннен сыны кете бастағандай… Құдай бұған сүйкiмдi өң, сұлу тұлға сыйлаған ғой… Ескi, өңi түскен киiмдерiнiң өзi ажарына айшық берiп тұрғандай… Ашық түстi орамалды сырт киiм жағасының үстiне сала салып едi, ескiлiгi де бiлiнбей қалды. Қолына жұқа терi қолғапты киiп, иығына сол түстес сөмкенi асынып едi, сымбатты бойжеткен боп шыға келді. Қысқа киер бiрлi-жарым киiм-кешектiк, тамақтық қаржы болуы үшiн бiрнеше ақшалы, өнiмi өтiмдi деген редакцияларға екi-үш ма- териалдарын апарып тастауы керек. Сол мақала жазғаннан басқа өзiнiң қолынан ештеңе келмесiн де байқап жүр. Кейбiр университет қабырғасында бiрге оқыған таныстары, жолдастары саудамен айна- лысуда. Тiптi кейде соларға қызығатыны да бар. Қолдарында ақша, миларын қатырып, жүйкелерiне күш түсiрiп емес, одан гөрi оңайлау табыс тауып жүргендерiне пендешiлiкке салынып, қызғанышпен қарап қалатыны бар. Оны өзiне кешiрмейдi бiрақ… Өмiрдiң, қитұрқы тiршiлiктiң қыр-сырын кейде түсiне де ал- май қалатын кездерi болады. Туғаннан құлағына ана әлдиiмен енген адамшылықтың, ақиқаттың, ақ жолдың әуездi сарыны ғана сақталып қалған. Осындай бiр жақты тәрбиенiң, дүние әлемге бiр түспен қараудың қиындығын кейде мойындағысы келедi. Кейде бiреудiң титтәй ғана iстеген iсi үлкен бiр ауқымды жайға айналып кетедi, ал бәз бiреулердiң еңбектенiп, азаптанып iске асырған әрекетi түкке тұрғысыз боп қалады. Сол iстеген микроәрекетiн батпандай ғып ай- татын шеберлердi естiп, көрiп отырғанда өзi де таң қалады. Соған қарағанда халық айтқандай «заманың түлкi» болса тез арада тазыға айналуың керек-ау! Жұл, ал, тарт, есеңдi жiберме! Қу тiршiлiк-ай! Тiрлiк үшiн күрес дегеннiң жолы қандай ауыр! Әрине, тек мен сияқтылар үшiн ғана ауыр. Оп-оңай олжаға, тез сәттiлiкке, мол байлыққа әп-сәтте кенелiп жатқандар ше! Дегенмен құдiреттi күш келтiретiнi рас-ау! Аллаға сиын! Таза жүр, адал бол, үмiт үзбе деген сияқты принциптердiң мағынасы өзгерейiн дегенi ме?! Не сонда бұл?! Адам азатын, дүние тозатын сәт жақындады ма? Жоқ, бұлай бола беруi мүмкiн емес. Өзiне Алла ауыр жол силағанын 152 Клара Қабылғазина бiледi. Қандай бiр iске ұмтылса да ұзақ, ауыр жолдан өтiп, қиналған сәтте iске асатыны да бар, iске аспай қалатыны тiптi жетерлiк. Соған да шүкiршiлiк етедi. Қайырымды адамдардың да көмегiн көрдi. Осы бiр жалғыз өзi тiршiлiктiң дауылына, желiне қарсы жүрiп келе жатқан әйел затының өмiрiн мүлде жаңартып, жақсартып, өзгертiп жiберу, ал- дымен құдайдың, сонан соң билiктi, қалталы адамдардың қолында-ау! Ақжан кейде армандап:»шiркiн, ана бiр бизнесмен жiгiттердiң бiрiнiң көзi түссе бұған, немесе билiк басында жүргендердiң бiрi сөз салса», ойланбай-ақ шықпақшы болады. Бiрақ, арман бiр басқа да, құдайдың пешенесiне жазғаны бiр басқа екенiн, Алланың алтын кiтабындағыдан озу мүмкiн еместiгiн iштей сезiнедi де ерiксiз мойынсұнады. Автобус аялдамасынан балалар үйiне дейiн бiраз жер. Ақжан бет алған жерiне жеткенге дейiн құрсаған ойлар шырмауынан шыға ал- мады. «Өмiрдiң маңызы, мәнi көш соңына iлескен иттей, қарын қамымен тiлi салақтап шаба беру ме? Ойдан, таланттан кем емес адам да сол көште, бiр Алла добалап жарата салғандар да сол көште. Бiр жақсылыққа жетсем деп тырбанып жүрiп анасы дүниеден қайтты, әкесi болса шаршаған сыңайда, бүкшиген, жанары суалған, бұның зейнетақысын талғажу еткен балаларын көрiп мұңаяды. Қоғам адамға керек пе, әлде адам қоғамға керек пе? Қайсысының үлес салмағы басым?! Өзiнiң жүрiсi де мынау, iшсе тамаққа кисе киiмге жарымай жүргенi… Не баспанасы да жоқ…» Ұзын сонар ой тiзбегi бiрiнен соң бiрi келiп, әп-сәтте межелi жер- ге келгенiн де байқамай қалыпты. Кiрген беттегi ұзын дәлiздiң iшi қаракөлеңке. Қаншалықты балалар мекемесi болғанымен еңсенi басқан зiл сезiледi. Түкпiрдегi кiшкентай бөлмеде қызметкер ретiнде Пұсырман жалғыз өзi тұрады. Газет-журналдардың жаңа нөмiрлерiн бiр құшақ етiп кiтапханадан алып келiп, қарап жатыр екен. Ақжанды жақын бiр туысқаны табылғандай қарсы алды: – Ақжан тәте, сәлеметсiз бе? Денсаулығыңыз қалай? Қабағыңыз жабығыңқы қой… Жәй ме?- деп абдырай сұрап жатыр. – Жәй… ой дегенiң бiр теңiз, батасың да кетесiң… – Малтып шықсаң тереңнен, Арманыңа жетесiң… – Япыр-ай, өзiңде ақындықтың да ұшқыны бар ма деймiн… – Адамның ерекшелiгi – сезiмталдығында ғой… – Сезiмсiз құр өткенiң, Өмiрден бос кеткенiң, – деп тақпақтай бiр жағы әзiлдей берген балаң жiгiт жауабына риза болған Ақжанның жүзiне күлкi үйiрiлдi. |