Клара Қабылғазина
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
Тіршілік.pdf
| Тіршілік
Балалар үйiнiң тыныс-тiршiлiгi бұрын бұған таныс емес едi. Осы балаң жiгiтпен танысқалы берi бiраз нәрсеге қанық болды. Ана алақанының жылылығынан артық сәби үшiн құдiреттi нәрсе жоқ екенiн солар табиғи инстинкт арқылы сезетiнiн байқады. Жылап отырған бүлдiршiндi қолына алып, басынан сипап едi, ол құшағына тығыла түсiп, пана iздегендей, көмек сұрағандай жаутаңдап, осы бiр сәттiң ұзағырақ болғанын қалағандай құшағын ұзақ ажыратпады. Соны шы- нымен сезiнiп, жүрегiмен түсiнiп көзiне жас үйiрiлген едi. Әбден есiн бiлiп, буыны қатқанда ажыраған ананың мейiрiмiн өзi де әлi күнге дейiн ұмыта алмай жүрген едi. Сол бiр сурет, әр қилы тағдыр тәлкегiне түскен сәбилер өмiрiне үңiле түскен сайын қолына қалам алуына себепшi болды. Содан да болар Пұсырманмен достасқысы келгенi… Оның үстiне ақсүйектер отбасында тәрбиеленгендей түрiндегi өзiндiк маңдық, асқақтық пен өмiрге құштарлық есiп тұратын осы ақылды бала мұны өзiне тарта түскен едi. Болашақ жетiмдер жайлы жаза- тын мақаласына көптеген қажет материалдар алып, әрi жас досымен әңгiмелесiп, пiкiр таластырып көңiлi көтерiлген Ақжанды пәтерiне келген бойда үй иесi қарсы алып күмiлжи сөйледi. – Ақжанчик, бiр жайсыз әңгiме болып тұрғаны … Мiне, жеделхат. – Ол не? … Не екен ол?! Жауап қатпаған әйел қолындағы қағазды ұсына бердi. Жұлып алып қараса, әкесi қайтыс болғаны жайлы хабар екен!… Өн бойын әлдебiр қытымыр суық қарып бара жатқандай мұздап, ендi бiр сәт iштегi жа- лын отқа орағандай ысытып, күйдiрiп, әлден уақытта екi көзден жас болып парлап ақты. Анасынан айырылғалы берi сыңар қанат құс сияқтанып жүр едi, ендi қалған қанат та қайырылды. Өзiнiң ең жақын, ең қимасы осы әкесi едi… Сексеннен асқан қария болса да сол кiсiмен ақылдасушы едi… Өмiр жайлы көп пайымдауды үйренсе, сол әкесiнiң әсерi. Қолына қалам алғаны да сол әке ықпалы. Бiрақ, ажалсыз адам жоқ-ау! Қайта бiраз өмiр сүрдi ғой… – деп өзiн-өзi жұбатып, қыз жолға дайындалды. Таңертең ерте пойыздан түсе салып отырған автобус күн сәскеден ауғанша әлi селкiлдетiп келедi. Алда тағы да ұзақ жол. Селеулi сары даланың ұшы-қиыры жоқ сияқты. Қара таспадай жол ұзыннан ұзақ созылып, сәлден-соң көкжиекке тiрелетiндей көрiнедi. Көкжиек дегенiң төбе болып шығады. Төбеден ассаң, тағы жол… Алдыңнан бiр шетi сағымға сiңiп, көлбеп «төзiмiң жетсе жетерсiң»дегендей қара жол тағы көсiледi. Әр жерден көрiнген қараған кейде малға ұқсайды, кейде жанға ұқсайды… Көкiрек тұсы лүп етiп, ауылға жақындап қалғандай 154 Клара Қабылғазина боласың… Бiрақ, үмiтiң үдеден шықпай, көңiлiң су сепкендей басыла- ды. Шiркiн, қазақтың жерi-ай! Қазекеңнiң өзi сияқты кең, олпы-солпы. Ақжан көз шырымын алмақ болып, басын арқалыққа сүйеп едi, әрi-берi селкiлдеткен қимыл маза таптырмады. Есiне тағы әкесi түстi. Елгезек, қағылез мiнездi шүйкедей сары шал балаларының малына, жанына қарап, қора-қопсысын жөндеп, тыным таппаған шығар. Жай кезде көп сөйлемейтiн адам, ащы судан аздап татып алып, өмiр жайлы әңгiмелердi айтатын. Көбiне-көп айтылатыны – соғыс жайлы: – Қан майдан Сталинград үшiн шайқас жүрiп жатқан. «Ура, алға!» де- ген бұйрық естiсек болды, автоматты тарсылдатып шаба беремiз, тиiп жатыр ма, тимей жатыр ма, оны бiлiп болмайды. Тек алға ұмтыламыз. Өйткенi, «бiр адым да артқа жоқ, тек алға» деген заң бар. Бiр күнi, ауыр жараланып, далада қалыппын. Көзiмдi ашсам айнала көк түтiн. Белден төмен қозғауға келмейдi. Қолдарым домбығып, үсiнуге жақын қалыпты. Аспанда шулаған қарақұс. «Құдай-ау, ендi осыларға жем бо- лам ба?» деген ой басыма келгенде мені өмiрдi аңсаған сезiм жеңдi. Анадайда жатқан адамның қасына зорға жылжып барсам немiстiң сол- даты екен. Жүрегi бiр әзiрде ғана тоқтаған сияқты, өйткенi денесiнде, киiмiнде сәл жылу бар. Соған қолымды тығып, немiстi «құшақтап» бiраз жылынған соң, шетке қарай жылжи бердiм, сүйретiлiп жылжи бердiм. Санамда тек «өмiр, жарық дүние» деген ғана бiр тiлек. Майдан шебiне жақындағанда қансырап талықсып кетсем керек. Медсанбаттың адам- дары госпитальға апарыпты. Сөйтiп аман қалып, бала-шаға сүйгенмiн. Бүгiнгi күннiң сәл ауыртпалығына шыдамайтындарға кешiрiм жоқ, – дейтiн. Әкенiң осы тағылымын, қайсар мiнезiн үлгi етiп өскен Ақжан көп нәрсеге таусылмайтын, сары уайымға салынбайтын. Күн еңкейе ауылдың шетi көрiндi-ау! Аялдамадан әке үйiне дейiн бiраз жер. Айнала жым-жырт, келген төрт-бес жолаушыдан басқа жан жоқ. Жарық та жанбайды. Аңғардан соққан жел адуындатып, етек- жеңдi тартқылап, iшiңе сумаңдай кiрiп, дененi қалтыратып жiбердi. Құлазыған көңiлiн одан сайын жетiмсiреткен жел, сырт дүниеден бейхабар арал секiлдi, балалығы өткен ауылының сұрқы қашқан түрi қыз көзiне жас үйiрдi. Сол егiлгеннен егiлiп, әке мәйiтiн құшақтай жығылған-ды. – Қой, айналайын, қой… – Жылама, қызым… – Әкеңнiң арманы жоқ, Ұзақ жасады, немере көрдi, балалы-шағалы болды… Соғыста өліп қалса қайтер едіңдер?! |