I el к. Кдбылова, Ш. А. Доспалинова

а) заттай ж ене адш алай бейнеде немесе сандьщ- 
сомальщ нысан;
б) ад шал ай бейнеде немесе сандьщ нысан.
А йналы м ведомосыныц сандьщ-сомальщ нысанын 
басдаша тауарлы-материалдыд, ал сомальщ айналым 
нысанын KOHTpoKoppeHTTiK деп атауга болады.
Сандьщ-сомалык; айналым ведомосы
6ip мезгьлде ад- 
шалай жене сандьщ бейнеде жург1з1летш талдау шот- 
тарына арналган, мысалы неп зп дуралдар, материалдар, 
отын, жартылай фабрикаттар, еншдер жене т.б. есебше 
арналган шоттар. Б ул ведомость саны мен сомасына 
арналган багандардан турады.
Материалдардьщ талдау шоттары бойынша жасалган 
сандыд-сомалыд айналым ведомосы №8 кестеде келтЬ 
р1лген.
8-кестпе
Цазан айына шишзат пен материалдардьщ талдау 
есебшщ шоттары бойынша айналым ведомосы
3 > . 
с Ч я
i- S . £
я я я
.Г “
* S
•П
I
ю
g
1
2
и
1 к а за н га
к а л д ы к
К а з а н а й ы б о й ы н ш а а й н а л ы м
K ip ic
Ш ы г ы с
1 к а р а ш а га
к а л д ы к
3 а-j
я
3
<в
и.
я
из
Саны
Сомасы ,
тенге
Саны
Сомасы ,
тенге
Саны
Сомасы
тенге
Саны
Сомасы ,
тенге
1
м 3
1 0 0 0
45
4 5 0 0 0
175
175 0 00
110
110 0 0 0
П О
110 0 0 0
2
К г
50
100
5 0 0 0
500
25 0 0 0
2 00
10 0 0 0
4 0 0
2 0 0 00
Ж иы ны
-
-
-
50 0 0 0
-
2 0 0 0 0 0
-
120 0 0 0
-
130 0 0 0
Саны керсетьпген сандыд-сомалыд айналым ведомос- 
тарыныц багандары дорытындыланбайды немесе мате- 
риалдыд дундылыдтардын, жеке турлерш щ есепке алу 
б1рлштер1 б1рдей болмауы мумкш (дана, килограмм, метр 
жене т.б.). Тек "сомасы" гана баганы дорытындылайды.
Сомальщ айналым ведомосы сандьщ керсетюштершз, 
тек акшалай багалаумен гана журпзшетш талдау шоттары 
бойынша жасалады, мысалы, сатьш алушылар, есеп беруге 
THicTi тулгалармен есеп айырысу, жумысшылармен жене 
дызметкерлермен есеп айырысу шоттары жене т.б.
89

Ж абдьщ тауш ылардьщ (6-кестеш дарацыз) талдау 
шоттары бойынша курылган сомальщ айналым ведомосы 
№ 9 кестеде берьпген.
9-кесте
Цазан айына жабдьщтаушылардьщ талдау шоттары 
бойынша айналым ведомосы
Ж аб ды ктау-
ш ы ларды н
атауы
1 казан га калды к
Казан айына 
айналым
1 кар аш ага калды к
дебет
кредит
дебет
кредит
дебет
кредит
А г а ш к ссу
зауы ты А К
45 000
140 000
175 000
80 000
Х и м з а у ы т
Ж Ш С
5000
20 000
25 000
10 000
Ж иы ны
-
50 000
160 000
200 000
-
90 000
Берыген айналым ведомостарын жасау TepTi6i ©те да- 
рапайым жене дандай да 6ip тусшд1рулерд1 дажет ет- 
пейдь Оларды дарастыру кезшде далдыдтарды жазуга 
арналган багандардын, эр турл1 екешне назар аударуымыз 
керек. Материалдардыд талдау шоттары бойынша айна­
лым ведомостарында тек дебеттж далдыдтарга гана ба- 
гандар дарастырылган; жабдыдтаушылармен есеп айы- 
оысу ece6i бойынша ведомостарда далдыдтарга дебет 
гиин жене кредит унпн eni баганнан берглген. Ол "Мате- 
иалдар" шоты бойынша кредиток далдыд болмайтын- 
*ыгымен, ал "Есеп айырысу" шоты бойынша кредиток 
жене дебеток далдыдтар болатындыгымен тусшд1р1ледь
Талдау шоттары бойынша айналым ведомостары 
дегетмЬз - 6ip жинацтау шотымен б1р1кт1р1лген талдау 
есебтщ барлык, шоттары бойынша айналымдар мен 
цалдыцтар жиыны бар, сонымен цатар осы шоттар бой­
ынша есеп жазбаларыныц дцрыстыгын тексеруге арнал- 
ган api шаруашылык, щралдарыныц жеке 6ip тцрлертщ 
жагдайы. мен цозгалысын цадагалауга арналган ведомос­
тар.
Талдау шоттары бойынша айналым ведомостарыньщ 
мадсаттарын дарастырып керешк.
Талдау шоттары бойынша айналым ведомостары жи- 
нацтау шоттарыныц айналым ведомостары сияцты есеп 
жургЬзу дцрыстыгы мен толыцтыгын тексеруге арналган.
90

Ол унин талдау шоттарыньщ ep6ip тобынын, айналым 
ведомостарыньщ жиындарын жинацтау шоттары айна­
лы м ведомостарындагы THicTi жинацтау шоттарыньщ 
мел1меттер1мен салыстырады. Ж инацтау жене талдау 
шоттарындагы цалдьщтар мен шаруашыльщ ерекеттер1 
б1рдей сомамен жазылады, сондьщтан талдау шоттары 
айналым ведомостарынын, жиындары жинацтау есебшщ 
мел1меттер1мен сейкес келу1 керек.
Жогарыда келт1р1лген материалдар мен жабдьщтау- 
шылардын, талдау есебшщ шоттары бойынша айналым 
ведомостарыньщ жиындары материалдар мен теленуге 
тшс жинацтау шоттары бойынша айналым ведомоста- 
рында керсетшген сомаларга толыгымен сейкес келедк 
Тшсшше, б1здщ мысалымыздагы талдау есебшщ шотта­
ры бойынша жазбалар дурыс орындалган. Егер ведомость 
пен жиындар сомалары сейкес келмесе бул жазбаларда 
немесе есептеулерде цате кеткенш б1лд1редь Мундай 
ц а т е т жылдам тауып, тузету керек.
Жогарыда айтылганындай, мундай тексеру ж урп зу 
балансты цурудьщ алдында ай сайын жург1зьлу1 керек.
Жинацтау жене талдау есебшщ дурыс жург1з1лгенше 
к ез ж етк1зш алганнан к еш н ж ин ац тау шоттары 
бойынша айналым ведомостарынын, ушшыи цосарланган 
тецеушщ мел1меттер1 бойынша соцгы балансты жасауга 
кешу1м1зге болады.
Бацылау сцрацтары:
1. БухгалтерлЬк есеп 
шотптарына 
аныцтама 
берщЬздер.
2. Op6ip жинацтау шотына неге нвлпр ( шифр) 6epuiedi?
3. Бухгалтерлт есепте шоттардыц цандай нысандары 
цолданылады?
4. Бухгалтерлт есеп шоттарыньщ активтмш цандай 
белгшерЬ бойынша аньщталады?
5. Шоттардыц пассивтШгЬ цандай белгЫерЬ бойынша 
аньщталады?
6. Актив шоттары ушш дебет жэне кредит нет 
6Uidipedi?
91

7. ПассивтЬк шоттарда жазбалар жургЬзу тэртЬбЬ 
цандай?
8. ПассивтЬк шоттар цшт дебет жэне кредит нет 
бЬлдЬредЬ?
9. Актив жэне пассив шоттарыныц Сц аныцтау 
формуласын келтгрщЬз.
10. ЕкЬ жацты жазу эдЬсте аныцтама берщЬз.
11. Шоттар корреспонденциялары жэне бухгалтерлЬк 
жазбалар дегетмЬз не?
12. К^арапаиым жэне кцрделг бухгалтерлт жазбалардыц 
мазмцнын (мысал келтЬре отырып) сипаттацыздар.
13. ЕкЬ жацты жазу эдЬсшщ бацылаушылыц магынасы 
мен ацпараттыц цамтамасыз emUyi цандай?
14. БухгалтерлЬк шоттар цандай турлерге бвлЫедЬ?
15. Жинацтау жэне талдау шоттарына сипаттама 
берщЬздер.
16. Жинацтау жэне талдау шоттарына аныцтама 
берщЬздер.
17. Шаруашылыц эрекеттерЬн жазу кезЬндегЬ жи­
нацтау жэне талдау шоттары арасындагы взара 
Чайланыстылыц цандай?
18. Шоттар мен баланс арасындагы взара байланыс-
ылыц пен айырмашылыцты сипаттацыздар.
19. Жинацтау шоттары бойынша айналым ведомос- 
тарыныц аныцтамасы мен мазмцны цандай?
20. Талдау шоттары бойынша айналым ведомостарына 
аныцтама жэне мазмцндама берщЬздер.
21. Жинацтау шоттары бойынша айналым ведомосына 
жазбалар жазу дцрыстыгы цалай тексерЬледЬ? Осындай 
тецеулердщ формуласын келтЬрщЬздер.
22. Жинацтау шоттары бойынша айналым ведомосынан 
талдау шоттары бойынша айналым ведомосыныц 
айырмашылыгы неде?
23. К,алдыц ведомосына сипаттама берщЬздер.

жүктеу/скачать 9,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: