8.9. Астықтан спирт алу Спирт зауыттарында шикізат ретінде жүгері, қара бидай арпа,
сұлы, тары жəне бидайды пайдаланады. Бұлардың басқа қарақұмық,
сиыр жоңышқа, қонақ жүгері, жабайы тары просянка, күріш, крахмал
зауытының қалдықтары, т.б. жабайы жəне мəдени өсімдіктер, олардың
қалдықтары пайданылады.
Жақсы астықтың спирт те көп шығады. 1 тонна жүгеріден – 66,17
декалитр, тарыдан – 64,23, бидайдан – 69,77, қара бидайдан – 63,59,
арпадан – 60,7, сұлыдан – 62,36 декалитр спирт шығады.
Спирт алуға арналған дəн ірі толық біркелкі, өнімі жоғары болу ке-
рек. Спирт алу үшін астықты өндіріп уыт дайындайды, уытта мальтоза
қанты өте көп. Ол қант жай уақытта пайда бола алмайды. Ғылым жəне
іс жүзінде өлі немесе химиялық жолдармен тазаланып алынған крах-
мал көп жəне жақсы спирт бере алмайды жəне де оны бөліп алудың өзі
көп еңбекті керек етеді, қымбатқа түседі.
Сонымен крахмал дəн өнгенде алдымен қантқа айналады. Сондықтан
крахмал көп болса, одан шығатын қантта спирт те көп болады. Бірақ
154
спирт алуға сапасы төмен астықты да пайдаланады. Онда одан шығатын
спирттің мөлшері азаяды.
