Кесте 2. Мұнай өнімдерінің нақты көлемдерінің жүзеге асырылуы, т

Кесте 2. Мұнай өнімдерінің нақты көлемдерінің жүзеге асырылуы, т.

Кесте 3. Мұнай базаларында мұнай өнімдерін жеткізу, сақтау және толтыру шығындары, т.

2. Мұнай өнімдерінің ЖҚС - ға дейін жекелеген бензин тасушы (бензовоз) (8 кесте) жеткізу транспорттық шығындарды есептеу, нүктелер арасындағы қашықтықты аналитикалық бағамен 1 т - км, яғни 7,75 тн/т*км және мұнай өнімдерінің фактикалық көлемін көбейткенде есептеледі (3 кесте).

3. Жалпы транспорттық шығындарды анықтаймыз,яғни жалпы мұнай өнімдерін мұнай базасында толтыру және сақтау шығындарын және мұнай өнімдерін ЖҚС - ға дейінгі тасымалдау шығындары.
Кесте 4. ЖҚС - ға дейін жанармайды жеткізуге ұсталынған транспорттық шығындар, тн.

Кесте 5. Барлық транспорттық шығындар, тн.

Қорытынды

Ұсынылатын нұсқа бойынша транспорттық шығындарды 1 т. Есептегенде қазіргі нұсқаға қарағанда 5 есе төмен. Демек, мұнай өнімдерін Г нүктесінен ЖҚС - ға дейін тасымалдау экономикалық қол жетімді және тиімді.

Осылайша, экономикалық есептеуде сызықтық тасымалдау кезіндегі шығындарды азайту тәсілдері табылды, ол тәсілдер шығындары төменірек. Сонымен, қазіргі бар транспорттық шығындарды, ұсынылған тәсілдермен салыстырсақ келесі мәліметтерді алуға болады:

• 
  Қазіргі шығындар – 10 333 839 тн.
  
• 
  Ұсынылған кесте бойынша – 2 998 104 тн.
  
• 
  Үнемделген транспорт шығындары – 7 335 735 тн.
  

1) осы қаражатты өндірістің пайдасын арттыру үшін өндірістің қандай да бір қажеттіліктерін өтеу үшін қолданылады;

2) Немесе мұнай өнімдерін ЖҚС - дағы бағасын кемітіп одан артық пайда келтіруге болады.

Қорыта келе өндіріс орындарындағы жұмыс күшін дұрыс орналастыру үлкен рөл атқарады,өйткені соның арқасында өндіріс орынның шығындарын азайтып, оның табысын көбейтуне болады. Табыстың көбейгені өндіріс орынның пайдалы жағы екені бәрімізге мәлім.

1. 
   Тәужітов Ә. Мұнайды әлемдік рынокке тасымалдау мәселелері. Түркістан - 1999. 16 - 22 маусым. 5 - ші бет.
   
2. 
   Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов,. Мұнай және газ геологиясы терминдерінің орысша - қазақша түсіндірме сөздігі. Алматы. Атамұра: - 2000 - 210 б.
   
3. 
   Перепон В.П. Жүк тасымалдау М.: 2003 - 200 б.
   

Несмотря на то, что в данном направлении накоплен значительный опыт, каждый преподаватель сталкивается с необходимостью решать возникающие у него вопросы: как обеспечить формирование конкретной компетенции и отследить результаты в целостном педагогическом процесса; как помочь студенту стать субъектом образовательного процесса; как перестроиться самому.

Рекомендуемые для отслеживания уровня сформированности компетеций оценочные средства весьма разнообразны: деловая игра, ролевая игра, кейс - задача, круглый стол, дискуссия, полемика, диспут, дебаты, портфолио, проект, разноуровневые задачи и задания, расчетно - графическая работа, курсовая работа, доклад, сообщение, собеседование, творческое задание, тестирование, эссе, коллоквиум, реферат, контрольные вопросы, контрольная работа.

При этом подавляющее большинство данных оценочных средств представляют собой активные методы обучения, требующие определенного уровня подготовки к их проведению, как преподавателей, так и студентов. Любая интерактивная технология не является алгоритмизированной процедурой, что затрудняет разработку объективных оценочных средств уровня сформированности той или иной компетенции.

Как показывает опыт, введение модульно - рейтинговой системы освоения учебной дисциплины мотивирует к активной познавательной деятельности только тех студентов, кто уже пришел в университет с высоким уровнем познавательного интереса, остальная часть студентов прагматично оценивают, за какие виды деятельности можно получить больше баллов и как достичь нужного рейтинга наименьшими усилиями. В результате преподаватель, помучившись года 2 - 3 с еженедельным учетом достижений студентов, с проверкой скаченных из интернета рефератов и кроссвордов, бесконечными отработками пропущенных студентами занятий и всплеском активности студентов за два дня перед экзаменационной сессией, приходит к выводу, что такая форма работы себе дороже и возвращается к традиционной форме проведения экзамена.

Кроме того, при реализации компетентностного подхода в обучении бакалавров психологии, существуют проблемы, характерные именно для данной сферы профессиональной подготовки. Мы согласны с мнением Кабирова Ф.З. о том, что природа психологического знания такова, что оно не может транслироваться напрямую от обучающего к обучаемому, а может быть лишь самостоятельно выстроено, пережито, перевоспроизведено. При традиционном обучении студент не работает самостоятельно над построением выводных знаний, не говоря уже о том, чтобы найти этому знанию место в собственном опыте [2].

Интерактивные технологии в профессиональной подготовке психологов, как показывает наш многолетний опыт их использования в учебном процессе, могут успешно применяться в любой учебной дисциплине, хотя их объем и форма будет зависеть от специфики курса.

Вместе с тем, применение интерактивных форм работы сопряжено с рядом трудностей. Эффективность их реализации во многом зависит от умений преподавателя: насколько он компетентен в выборе адекватного метода для решения конкретной задачи, умеет подбирать учебный материал, соответствующий цели и особенностям группы, взаимодействовать с участниками, использовать механизмы групповой динамики, от способности преподавателя гибко планировать, прогнозировать последствия своих действий [3].

Для формирования навыков требуется достаточное количество аудиторных часов, которые учебным планом не предусмотрены. Например, чтобы каждый бакалавр психологии имел опыт модерирования, заявленный в требованиях к усвоению учебной дисциплины «Методы социально - психологического исследования», необходимо чтобы он провел групповую дискуссию с последующим обсуждением.

При этом, подготовка к модерированию включает: усвоение лекционного материала, самостоятельный выбор темы дискуссии (которую утверждает преподаватель), разработку программы дискуссии (которую в свою очередь преподавателю надо проверить и проконсультировать студента как ее улучшить), доработку программы.

Собственно проведение дискуссии занимает от 30 до 40 минут аудиторного времени (без учета времени на групповой анализ модерирования). Несложно посчитать, что даже в рамках лабораторных работ, на получение студентами начального опыта модерирования требуется от 10 до 15 академических часов (без учета затрат времени на самостоятельную подготовку студента и времени потраченного преподавателем на консультирование и проверку программ дискуссий). Понятно, что отработка навыка модерирования (проведение нескольких учебных дискуссий) в рамках учебного процесса становится невозможной, так как на все лабораторные занятия по курсу «Методы социально - психологического исследования» запланировано всего 10 академических часов.

Важным для результативности интерактивных технологий является подготовленность студентов: насколько они мотивированы к обучению, имеют навыки групповой работы, готовы к взаимодействию с другими, способны переносить полученные навыки из учебной деятельности в жизнь. Часть участников не понимает значение полученного опыта и знаний, так как привыкла к традиционным формам обучения, не осознает, что за решением конкретных ситуаций или игровыми моделями скрываются общие закономерности, которые могут быть перенесены в реальную жизнь или профессиональные ситуации.

Многолетний опыт работы в вузе позволяет утверждать, что современный студент, сдававший в школе итоговые государственные экзамены в тестовой форме и поступивший в университет по их результатам, очень проигрывает студенту прошлых лет в плане кругозора, развития творческих способностей, умения полагаться на здравый смысл и жизненный опыт, отбирать и анализировать информацию.

У бакалавров психологии все чаще встречаются такие особенности, которые затрудняют обучение их профессиональному мастерству: ориентированность на алгоритмизированные решения по образцу, слабость рефлексии, неумение переносить полученные в одной сфере деятельности знания и навыки в другую, слабое представление о специфике будущей профессии, мышление стереотипами, нежелание брать на себя ответственность за собственное образование.

Таким образом, при реализации активных методов обучения преподаватель сталкивается с трудностями их применения, отслеживания степени сформированности компетенций, а также с недостаточным количеством часов, предусмотренных учебным планом для качественной отработки навыков. По мнению Вербицкого А.А., Рыбакиной Н.А. модернизация российского образования не привела к ожидаемым позитивным сдвигам, так как не изменила принципы традиционной образовательной парадигмы, уклада жизни образовательных учреждений, нормативную основу в виде учебных планов и программ [1, с. 3].

Узкими местами в реализации компетентностного подхода в подготовке бакалавров психологии, на наш взгляд, остаются вопросы использования адекватных инструментов формирования компетенций и оценки уровня их сформированности.
ЛИТЕРАТУРА

1. 
   Вербицкий А.А., Рыбакова Н.А. Методологические основы реализации новой образовательной парадигмы // Педагогика. 2014. №2. С. 3 - 14.
   
2. 
   Кабиров Ф.З. Подход к проблеме формирования феномена профессионализма практического психолога в системе вузовской подготовки // Прикладная психология. 2002. №2. С. 48 - 55.
   
3. 
   Небыкова С.В. Использование интерактивных форм работы в профессиональной подготовке психологов // Наука и образование в современном мире: Материалы международной научно - практической конференции, Караганды: РИО «Болашак - Баспы, 2015, том 6. С. 79 - 82.
   

Соңғы 5 жылда компьютерді қалай пайдалану білетін адамдар саны, шамамен 10 есе артты. Ең зерттеушілер атап өткендей, осы үрдістер қарамастан мектеп, жеделдетеді. Алайда, ойын - сауық үшін пайдаланылатын көптеген зерттеулер, ойын компьютерлік бағдарламалық қамтамасыз ету бар, әдетте таныс балалар, компьютерлік аппараттық анықталған ретінде. Бұл ақпараттық жылы, атап айтқанда білім беру саласындағы, мотивация жиырмасыншы орны туралы компьютерлік құнын жұмыс істеу үшін. Осылайша, танымдық және оқу проблемалары компьютер үшін шешімдер толық пайдаланылмаған [1].

ХХ ғасырдың соңы информатика қоғамның барлық аспектілерінде қарқынды дамытуға және іске асыруға белгіленген болатын. Бұл компьютер және коммуникациялық технологияларды қарқынды жетілдіру, қолданыстағы ақпараттық технологияларды, жаңа және одан әрі дамыту пайда, сондай - ақ қолданбалы ақпараттық жүйелерді іске асыруға көрініс тапты. Жетістіктері Информатика өнеркәсібінде, ғылыми - зерттеу және автоматтандырылған жобалау жылы, ұйымдық басқару лайықты орын алды. Компьютерлендіру қамтылған және әлеуметтік сала берді: білім, ғылым, мәдениет, денсаулық сақтау. Интернет, ұялы және басқа желілермен жұмыс пайдаланушылардың саны айтарлықтай. Осының бәрі ақпараттандыру процесі, бақылаусыз ақпарат финалдық этабы күшейтілген растайды. білім беру саласындағы, өнеркәсіп пен әкімшіліктің ең алдымен іске асырылды компонент, салдарынан шағын қорларына анық жеткіліксіз болды, бірақ, қазіргі заманғы жалпы ақпараттандыру деңгейі бізге келесі ғасырдың басында ақпараттық заманда энергия ғасырдың көшу нүктесі болады деп қорытынды жасауға мүмкіндік береді, Мен Норберт Винер болжаған сияқты. талшықты - оптикалық және кәбілдік желілерді пайдалану және бір дауыс, бейне, деректерді, қызмет көрсету туралы ақпарат беруге және сол арқылы Ресей мен әлемдік ақпараттық кеңістікте әр пайдаланушы үшін жазба қамтамасыз етуге бірдей дерекқорды мүмкіндік береді. студенттер үй компьютерінде жұмыс істейді тағайындау жады жинақтаушыға үлкен сомасы АҚШ және т.б. оптикалық дискінің Бір энциклопедияда, тізімдемені нұсқаулығын, жүзеге асырылуда. компьютерлік техниканың даму перспективалық бағыты шығыс жоғары сапалы аудио және бейне бағдарламалық қамтамасыз құру болып табылады. Видео технологиясын қалыптастыру компьютерлік графика деп аталады. Компьютерлік графика компьютерді пайдаланып, нысандарға және олардың бейнелерін, жасау, сақтау және қайта өңдеу процестерін үлгілерін біріктіреді. Бұл технология, өндіріс таптырмайтын, құрылымдардың әр түрлі экономикалық талдау және модельдеу саласындағы еніп жарнама, ойын - сауық бос уақыттарын жеткізіңіз. Сандық процессор жасалады және өңделеді, суреттер көрсету және анимациялық болуы мүмкін. Бұл жерде жаңа графикалық станциялар саласындағы қарқынды дамуын бастан және бағдарламалық қамтамасыз ету саласындағы мамандандырылған [3].

Бағдарламалық қамтамасыз ету және компьютерлік мәтін, графика, аудио және мультимедиялық технологиялар деп аталатын бейне алмасу техникалық ұйымдастыру. Бұл технология мультимедиялық қолдау - салынды және кәсіби жұмыс, оқыту және білім беру саласында оны пайдалануға мүмкіндік алды арнайы бағдарламалық, ғылыми - танымал және ойын бағыттарын жүзеге асырылуда. экономикалық жұмысына осы технологиясымен дыбыс кескін үшін компьютерді пайдалану, сондай - ақ, адам сөйлеу, оның түсіну, оған ана тілінде маман компьютерлік диалог жүргізуге нақты перспективалар ашады. қарапайым дауысты бағдарламасы басқару командасын алуға компьютердің қабілеті, файлдарды ашу, басып шығару ақпараттық шығу, т.б. жақын арада кәсіби қызметі барысында онымен өзара пайдаланушы үшін ең қолайлы жағдай жасайды.

Бөлу түрлі белгілері анықталады компьютерлерді, пайдаланып ақпараттық технологияларды дамыту бойынша мақсатында бірнеше түрлеріне сипатталып білім жүйесіне қамтамасыз көмек жасап отырады.

Мынадай тәсілдерді барлық ортақ дербес компьютер келуімен ақпараттық технологияларды дамытудың жаңа кезеңі басталды, бұл кәсіби және үйге арналған ретінде адамның ақпараттық қажеттіліктерін жеке қанағат алуға басты мақсаты.

Ол ақпараттық технологиялар мен оны пайдалану дамуы одан әрі бірінші қарапайым операцияларды жақсы жиынтығын, шектелген болып табылатын санын сатып тиіс, бұл шын мәнінде азайтылуы тиіс деп түсінген жөн. Процесін жүзеге асыру үшін қадамдар түрлі бағдарламалық қамтамасыз ету орталарын пайдалана алады. Қоғамның ақпараттандыру қазіргі заманғы әлеуметтік прогреске реттейтін заңдардың бірі болып табылады. Бұл термин табанды, соңғы кезге дейін термин «қоғамның ақпараттандыру». Кеңінен қолданылатын ығыстырады Осы ұғымдардың кезде сыртқы ұқсастық, олар елеулі айырмашылықтар бар.

Осылайша, «қоғамды ақпараттандыру», «қоғамды толықтай компьютерлендіру» қарағанда неғұрлым кең ұғым болып табылады, және олардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ақпаратты жылдам алға етуге бағытталған. тұжырымдамасы «қоғамды ақпараттандыру», назар техникалық құралдары туралы, ал, керісінше, әлеуметтік және технологиялық прогрестің сипаты мен мақсатын ғана жүргізілуі тиіс. Қоғамның ақпараттандыруынан білім жүйесінің ақапарттандырылуы мәселе туғызып, сол мәселелерді шешуге ұмтылыс жасайды. Ақпараттың болашақта дамуының, білім жүйесі әсері зор болмақ, бірақ сол ақпараттандырудың кедергілері болмақ. Сол кедергілерді шешу жолдарын табу керек [2].

Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңында»: «Білім беру жүйесінің негізгі міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық, ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» - деп көрсетілген. Оқыту технологиясы білім берудің тиімді жолдарын зерттейтін ғылым ретінде оқыту үрдісінде қолданылатын тәсілдер, принциптер мен айқындаушы жүйе, нақты оқыту процесі ретінде сипатталады.

ХХІ ғасыр – техниканың озық дамыған ғасыры. Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың сындарлы саясатының арқасында мемлекетіміз ақпараттандырудың жоғарғы деңгейіне жақын түсуде. Ол үшін толық компьтерлермен қамтылған мекемелер, болашақ ақпараттандырудың негізі болып табылады.

Білім беру жүйесін ақпараттандыру дегеніміз – берілетін білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға бағытталған процесс, яғни еліміздің ұлттық білім жүйесінің барлық түрлерінде кәдімгі технологияларды тиімді жаңа комплекстік технологияларына алмастыру, оларды сүйемелдеу және дамыту болып табылады.

Электрондық есептеуіш технологиясымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламасына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктері мұғалімдерге баланы оқытуда бейне және ойын бағдарламаларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Қазіргі білім беру жүйесі ақпараттық технологиялар мен компьютерлік коммуникацияларды белсенді қолдануда. Әсіресе қашықтан оқыту жүйесі жедел қарқынмен дамуда, бұған бірнеше факторлар, ең бастысы – білім беру мекемелерінің қуатты компьютер техникасымен қамтылуы, оқу пәндерінің барлық бағыттыры бойынша электрондық оқулықтар құрылуы және Интернеттің дамуы мысал бола алады.

Оқытудың әр сатысында компьютерлік тесттер арқылы оқушыны жекелей бақылауды, графикалық бейнелеу, мәтіндері түрінде, мультимедиалық, бейне және дыбыс бөлімдерінің бағдарламасы бойынша алатын жаңалықтарды іске асыруға көп көмегін тигізеді. Электрондық оқулықтарды қарапайым оқулықтарға қарағанда пайдалану ыңғайлы және оларда өзін – өзі тексеру жүйесі бар. Осы электрондық оқулықтың артықшылығы болып табылады. Сондықтан, өзін – өзі тексеру жүйесі оқушы мен оқытушының арасындағы байланысын алмастырады [5].

Электрондық оқулықтарды пайдалану оқушылардың, танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.

Осы уақытқа дейінгі білім беру саласында тек мұғалімнің айтқандарын немесе оқулықты пайдалану қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі ақпараттандыру қоғамында бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес.

Қазіргі уақытта, сол мекен - жай бойынша, кем дегенде, үш негізгі қиындықтарды студенттер мен оқытушылардың жалпы ақпараттандыру қамтамасыз білім беру саласында ақпараттық және әлеуметтік технологиялардың өсіп келе жатқан рөлі бар:

• 
  Оқу процесінде, сондай жақсырақ, кез келген уақытта және тұрғылықты түрлі жерлерде Интернетке қолжетімділік. Әрбір қатысушыға қамтамасыз ету;
  

• 
  Оған ортақ ақпараттық кеңістік салалары мен оқу қатысуымен дамыту әр түрлі уақытта және дербес оқу және шығармашылық процесіне барлық қатысушылардың;
  
• 
  Құру, дамыту және жеке пайдаланушы деректер банкін және олармен жұмыс істеу үшін әмбебап қол жеткізу мүмкіндігі бар оқытушылар мен студенттердің білім, оның ішінде ақпаратты басқару үшін білім беру ресурстарын тиімді пайдалану.
  

Бірінші халықаралық конгресі «Білім және информатика» кейін білім беру және компьютерлік ғылым саласындағы негізгі қызметі туралы ЮНЕСКО - ның баяндамасы болғаны маңызды емес, технология өзі, сондай - ақ білім беру және жалпы білім беру жүйесінің тұрғысында оның рөлі өзара әрекеттесуі болып табылады көрсетілген.

1. 
   Автоматтандырылған ақпараттық технологияларды: Оқулық / Ed. G.A. Titorenko. - М: БІРЛІК 1998.
   
2. 
   Ақпараттық технологиялар басқармасы: Оқу. мектеп / под ред қолмен. проф. G.A. Titorenko. - М: БІРЛІК - ДАНА 2003.
   
3. 
   Макарова Н.В., Матвеева Л.А., Бройде В.Л. Информатика: Оқу құралы. - М: Қаржы және статистика, 2011.
   
4. 
   Білім беру саласындағы Роберт I. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар. - М: Мектеп Баспасөз, 2008.
   

Оның ішінде «Технология - бұл қоғамдағы практикалық процестердің техникамен реттеліп отыратын және материалдық дүниенің заңдылықтарымен анықталатын, техникалық құралдармен түсіндірілетін объектінің өзара әрекеттесуінен туындайтын процесс». Қазіргі кезде оқу ақпаратының ең ауқымды кең тараған формасы (технология деп те атаймыз) – Интернет жүйесі арқылы ақпарат алу. Зерттелінген ғылыми - педагогикалық, техникалық әдебиеттерден «Компьютер» ұғымына төмендегідей анықтама берілген. Б. Бөрібаев «Компьютер» есептеуіш (лат.compute - санау, есептеу), компьютер, есептеу жұмыстарын атқару мен ақпаратты автоматты түрде өңдеуге арналған техникалық құралдар кешені. ХХ ғасырдағы ғылым мен өндірістің жедел өркендеп дамуы адамға керекті ақпараттың тез артуына әкеледі. Бұдан ақпаратты кластарға, тақырыптық топтарға бөліп, оларды сақтау, қажет кезінде шапшаң іздеп таба білу және ақпараттың өзгеру заңдылықтарын зерттеу қажеттігі туды. Осы мәселелерді ғылыми тұрғыдан зерттейтін техника саласын алдымен кибернетика, ал кейіннен информатика деп атады. Бұл сөз француз тіліндегі “information” деген ұғым атауынан шыққан, ал ағылшын тілінде сөйлейтін елдердегі “Computer science” деп аталатын ғылым саласы да осы информатика сөзінің баламасы болып табылады [1].

Өткен ғасырдың 80 - жылдары Джон. Мартин (АҚШ) "жаңа ақпараттық технология" - (ЖАТ) деп атап жобасын ұсынды. Жаңа технологияның қажеттілігі ірі көлемдегі автоматтандырылған жүйелерді талдауда әдеттегі әдістердің ұзақтылығы оның өзіндік ескіргендігінен уақыт өте келе туындады. Болашақ жүйеге талаптар құрылғаннан және бекітілгеннен кейін, және оның эксплуатациялық тәжірибенің басталуына дейін көп уақыт өтті де алғашқы талаптар ескіре бастады. Мұнда жалғыз ғана жол - жүйені құру барысында оған болашақ пайдаланушының тікелей араласуы. Машықтанған мамандар мұнда болашақ жүйенің бағдарламамен қамтамасыз етуді қалыптастырумен айналысуы тиіс болды. Бұл жаңа ақпараттық технологияның мәнін құрды.

Жаңа ақпараттық технологияларға бірінші қадам - компьютерлердің қолданылуы ғылыми есептерді шешу ғана емес, өндірісте практикалық есептерді шешу үшін керек: кәсіпорын мен оның салаларының жүмысын басқару, технологиялық үдерістерді басқару, жоспарлау, ақпараттық іздеу және т.б.

Компьютерлердің іс - өрістеріне қолданылуының жетістіктері мынадан анықталады:

• өндірістік және мемлекеттік - басқарушы орындардың қызметі өте күрделеніп кетті, көлемі өте үлғайып кеткен ақпаратты өңдеу өте қиынға соқгы, бүл еңбек қорларының өндірістік емес үйымға түсуіне әкеліп соқты;

• компьютер еңбек өнімділігін арттыратын құралға айналды, ол көлемі өте үлкен ақдараттарды өңдеуді тез орындай алды, онымен адамдарды қиын есептерді шешуден босатты.

Жаңа ақпараттық технологияларға екінші қадам - бағдарламалар құруға мамандығы жоқ адамдарға арналған компьютердің пайда болуы. Мұнымен ақпаратты өндеу ісімен дамыған елдер халықтарының бәрі қамтьшды. Дербес компьютерлер білімді автоформализмге келтірді, ол дегеніміз қолданушылардың өңдері өздерін бағдарлама қүрумен қамтамасыз етеді дегенді білдіреді. Ол мынадай себептермен түсіндіріледі:

1) ДК - ге халықтың қолы жетті, өйткені оның қүны күрделітүрмыстық технйка қүрылғьшарының құнымен шамалас болып қалды;

2) ДК - өте жай және адам мен компьютер арасындағы өзара әрекет өте ыңғайлы;

3) Кез - келген бағдарламаны тандагі, тауып алуға болады, бірақ та адамдар өздері де бағдарлама қүруға үмтылуда;

4) Бағдарлама құратын штат (қызметкерлер) жеткіліксіз.

Білімді авто формализмге келтірумен маман бағдарламашылар бәсекелестік емес, олар бірін - бірі толықтырады, әрқайсысы өз саласында белгілі бір есептерді шешуге машықтанғандар.

Жаңа ақпараттық технологияларға үшінші қадам компьютер адамдармен бақталастыққа шыққанда білімді өңдеу болып табылады. ХХ ғасырдың ортасында атақты ғалым В.М. Глушков: «ЭЕМ желілері мен оларға терминал арқылы байланысу жүйелерінің дамуы келесі ғасыр басында техникалық жағынан жетілген елдерде ақпараттың басым бөлігі, бірінші кезекте, ғылыми техникалық, экономикалық, саяси - әлеуметтік мәліметтер қағаз күйде – ЭЕМ жадында сақталады. Соның салдарынан ХХІ ғасыр басында осындай ақпаратты пайдалана алмайтын адам ХХ ғасыр басында оқи да, жаза да алмайтын жанға ұқсас болады...», - деген болатын [2].